Barutcubaşı Dadyan âilesinin en şöhretli ve mühim şahsiyetidir. Dadya Arakel Amiranın üçüncü oğludur. 1798 de Azadlıda doğmuş ve 1869 da Beşiktaşda vefat etmiştir. Bakırköy Ermeni Kilisesinde medfundur. 1804 - 1809 yılları arasında Kirkor Nişastacıyan adlı bir tercümandan ermenice okumaya başlamış, bu ilk hocası 1809 da öldükten sonra, önce birkaç ay Nişancadaki Ana Mullimhânede (bilâhare Bezciyan Mektebi) müderris Takvor Aslanyan’dan ders almış, 1810 - 1812 yıllarında Samatyalı Agopadlı bir muallim sayesinde ermenice tahsilini ikmâl etmiştir. 1811 de ise, Sahak Çamiçyandan fransızca öğrenmeğe başlamışdır. 1812 de pederi vefat ettikten sonra, biraderi Simon Amira Dadyan barutcubaşı tayin edilmiş ve kendisi de 1813 de çalışmak üzere Baruthâneye girmişdir. Burada Sivri Haçatur ve Palulu Lukas ustalarından Baruthânenin makineleri hakkında epeyce bilgi toplamış, hattâ resimlerini bile çizmiştir. Bu esnada, lûgat yardımı ile barutçuluğa ait mevzular hakkında fransızcadan tercümeler de yapmışdır. 1814 - 1815 yıllarında ise coğrafyaya ait bir çok eserler okumuşdur. 1820 - 1822 yıllarında Beyozdaki Kağıd Fabrikasının Müdürlüğünü ifâ etmişdir. 1826 - 1829 yıllarında ise, Eyyubdaki Dokuma Fabrikasının müdürlüğünde bulunmuşdur. 1827 yılında, biri Tüfenkhâne, diğeri de İplikhâne için iki ...

Barutcubaşı Dadyan âilesinin en şöhretli ve mühim şahsiyetidir. Dadya Arakel Amiranın üçüncü oğludur. 1798 de Azadlıda doğmuş ve 1869 da Beşiktaşda vefat etmiştir. Bakırköy Ermeni Kilisesinde medfundur. 1804 - 1809 yılları arasında Kirkor Nişastacıyan adlı bir tercümandan ermenice okumaya başlamış, bu ilk hocası 1809 da öldükten sonra, önce birkaç ay Nişancadaki Ana Mullimhânede (bilâhare Bezciyan Mektebi) müderris Takvor Aslanyan’dan ders almış, 1810 - 1812 yıllarında Samatyalı Agopadlı bir muallim sayesinde ermenice tahsilini ikmâl etmiştir. 1811 de ise, Sahak Çamiçyandan fransızca öğrenmeğe başlamışdır. 1812 de pederi vefat ettikten sonra, biraderi Simon Amira Dadyan barutcubaşı tayin edilmiş ve kendisi de 1813 de çalışmak üzere Baruthâneye girmişdir. Burada Sivri Haçatur ve Palulu Lukas ustalarından Baruthânenin makineleri hakkında epeyce bilgi toplamış, hattâ resimlerini bile çizmiştir. Bu esnada, lûgat yardımı ile barutçuluğa ait mevzular hakkında fransızcadan tercümeler de yapmışdır. 1814 - 1815 yıllarında ise coğrafyaya ait bir çok eserler okumuşdur. 1820 - 1822 yıllarında Beyozdaki Kağıd Fabrikasının Müdürlüğünü ifâ etmişdir. 1826 - 1829 yıllarında ise, Eyyubdaki Dokuma Fabrikasının müdürlüğünde bulunmuşdur. 1827 yılında, biri Tüfenkhâne, diğeri de İplikhâne için iki mühim makine icâd etmişdir; önce Ağa Kapusunda Sadrazam ve Şeyhülislâm tarafından takdir gören her iki makine, müteakiben Sultan Mahmudun emriyle Çırağan Yalısına nakledilerek Çırağan Bahçesinde Padişâhın huzurunda çalıştırılmış ve çok beğenilmiştir. Hünkâr, mükâfat olarak, Simon Amira Dadyan’a, 15000 altun kuruş ve Ohannes Bey Dadyan’a da 1000 altun kuruş ihsanda bulunmuştur. Biraderi Simon Amira’nın vefatından sonra, 1842 de İradei Seniye ile Azadlı Baruthânesine Barutcubaşı nasbolunmuşdur. Bu vazifeye getirildikten sonra Baruthânede mühim ıslâhat yapmıştır. Bu gaye ile 1835 de Fransayı ve İngiltereyi ziyaret ederek tetkiklerde bulunmuş ve kimya ilminde bilgisini derinleştirmişdir. 1836 da kazandığı diplomalarla birlikde İstanbul’a dönmüşdür. Avrupadan getirdiği yeni makinelerle Baruthâneyi ihyâ etmişdir. 1841 de inşaatına başlanan Selvi Burnundaki Deri fabrikası için lüzumlu makineleri Baruthânede hazırlamışdır. 1841 de, Sultan Mecid fabrikayı gezerek çok memnun kalmış ve Ohannes Beyin dileği üzerine Ermeni Hastahanesine günde 15 okka et bağlamışdır. Yine onun nezareti ile Beykozdaki Tabakhâne, İzmitdeki Çuha fabrikası, Herekedeki Kumaş fabrikası ve Zeytinburnundaki Demir Fabrikası tesis edilmişdir. Bu maksadla Sultanın emriyle 1842 de Parise ve Londraya gitmişdir. Parisde iken Kral Louis - Philippe’in huzuruna da çıkmışdır. 1844 yılının bidâyetinde İstanbula dönmüşdür. 1844 de, İrâdei Seniye ile fesinin üzerinde altun tuğra nişanını taşımağa başlamışdır. Sultan Mecid 1845 de İzmitdeki Çuha Fabrikasını ziyaret ederek çok memnun kalmış ve bu sefer de Ermeni Hastahanesine günde 37.50 okka ekmek bağlamıştır. 1845 de Zeytinburnundaki Demir Fabrikasının inşası tamamlanmışdır. Burada, Çırağan Sarayını büyük bir bahçe ile birleştirmek için takriben 18 metre uzunluğunda demirden tek kemerli bir köprünün dökümü muvaffakiyetle başarılmışdır. Bu başarıdan dolayı, Dadyan Ohannes Bey, yeğeni Dadyan Boğas Bey, Karabet Amira Balyan ve evlâdları çok kıymetli birer mücevherat kutusu ile taltif edilmişlerdir. 1847 de Arutyun ve Kirkor adlı iki oğlu ile birlikte, yeni makineler getirmek gayesiyle tekrar Avrupaya gitmiş ve 1848 de İstanbula dönmüşdür. 1848 de, Zeytinburnu Fabrikasında “Eseri Hadid” adlı ilk yerli demirden gemi yapılmış ve vapurun mühendisi İngiliz Philipps ile berâber Dadyan Ohannes ve Boğos Beyler de mükâfatlandırılmışdır. 1849 da Sultan Abdülmecidin mâhiyetinde İzmitdeki fabrikaları ziyârete katılmışdır. 1856 da, Sivastopol fâtihi ve Müttefik orduları başkumandanı Mareşal Pélissier (1794 - 1864) İstanbula gelmiş ve ikinci gün eski dostu Ohannes Beyi evinde ziyâret etmişdir. Ohannes Bey 1838 de “İftihar” nişaniyle talitif edilmişdir. 1856 da ise “Ûlâ” rütbesi ile “Bey” ünvanını almışdır. Aynu yıl “Meclisi Ahkâmı Adliye” ye âza olmuş ve 1857 de “Meclisi Maarif” âzası seçilmişdir. Avrupalılar tarafından da takdir görerek, ezcümle Paristki Société d’encouragement ve Şarkiyat cemiyetlerine, keza Londra ve Edinburg’daki endüstri cemiyetlerine fahrî âza intihap edilmiştir. Kırım Harbinden sonra 1856 da İstanbulda bulunan İngiliz ve Fransız generalleri Sultan Mecid’in huzurunda Türkiyede hazırlanan barutu methederek onun Avrupa barutunun fevkinde oldğunu beyan etmişlerdir. Ohannes Beyi de büyük vaadlerle kendi memleketlerine götürmek istemişlerse de, bu teklifleri kat’î olarak reddetmiş: “Bu sevgili yurdum Türkiyede doğdum; onun nimetleri ile beslenmiş bir kimseyim, hayatım bu memlekete vakfedilmişdir” demişdir. Bu samimî sözlere ziyâdesiyle memnun kalan Sultan Abdülmecid, bir müddet sonra bir gezi esnasında Yeşilköyde, ona, gözünün aldığı kadar yer hibe etmişdir. Ohannes Bey Dadyan Ermeni cemaatine de fiilen hizmette bulunmuştur. 1847 ve 1853 yıllarında tesis ve intihap edilen Patrikhâne yüksek meclisine âza seçilmişdir. Dadyan Ohannes Beyin hayratı da pek çokdur. Bunlar arasında şunları zikredebiliriz : Azadlıdaki Surp Astvadzadzin Kilisesi (1835 - 1837 yılları zarfında inşâ edilmişdir); Bakırköydeki Surp Astvadzadzin Kilisesi (inşası 1844 de); Yeşilköydeki Aya Yorgi Rum Kilisesi; Bakırköydeki Rum Kilisesi (1852 de yapılan bu kilisenin toprağını bağışlamış ve inşaat masraflarına da büyük çapta iştirak etmiştir); Bakırköydeki, Sarlıkapudaki ve İzmitdeki Ermeni Mektepleri. Bunlardan maada Mıhitaristlere de ehemmiyetli maddî yardımda bulunmuşdur. Ohannes Bey bazı kıymetli eserler de bırakmışdır. Bunlar önce Hırant Asadur’un (1862 - 1928) nezdinde bulunmuş ve onun ölümünden sonra Toros Azatyan’a (1898 - 1955) intikal etmişdir. O da bunları muhtelif yerlerde kısmen neşretmişdir. Azatyan’a göre bu eserler şunlardır : 1. Otobiyografi ve Kronoloji (1798 - 1849); 2. Avrupa Seyahatnâmesi (1835 - 1836 yıllarına ait olup nâtamamdır); 3. Ermenilerin felsefi tarihi ve umumî Kronoloji (1862 - 1866 yıllarıda kaleme alınmışdır); 4. Birâderi Simon Amria Dadyan’ın (1777 - 1832) mufassal biyografisi (bu eser zayî olmuşdur). Kevork PAMUKCİYAN