Vezirliğe kadar yükselen bir diplomat; asıl adı Arutyun - Karekindir. Barutcubaşı Ohannes Bey Dadyan’ın üçüncü oğludur. 1830 da Yeşilköyde doğmuş ve 1901 de Şişlide vefat etmişdir, Beşiktaş Ermeni Kilisesinin avlusunda medfundur; kabir taşı maalesef şânına ve hizmetlerine lâyık olmaktan çok uzaktır. İlk tahsilini evinde hususî muallimlerden görmüşdür. Bilhassa türkçe ermenice, fransızca lisanlarında ilerlemeğe gayret göstermiştir; sonra Paris’e giderek tahsile devam etmiş, “Sainte Barbe” ve sonra da “Louis le Grand” liselerinde okumuştur. Hırant Asadur’a göre (İstanbul Ermenileri. s. 229) Sarbonne Üniversitesinden bakalorya diplomasını almış, 1846 da İstanbula dönmüşdür. Artin Bey Dadyan, İstanbula avdetinden önce Hariciye Nezareti Haricî Muhaberat kaleminde çalışmışdır; ertesi yıl aynı nezaretin Tahrirat Şubesi müdür muavini tayin edilmişdir. 1856 da Zabtiye Teftiş Heyetine âza seçilmiştir. 1857 de eski sadrazam Saffet Paşa Ulah - Buğdan komiseri tayin edildiğinde, Artin Bey de fransızca sekreteri olarak ona refakat etmiş ve vazifesini muvaffakiyetle ifa etmiştir. 1858 de tahvilât için teberrû toplama fahrî vazifesi kendisine verilmişdir. Aynı yıl, sabık sadrazam Kıbrıslı Mehmed Paşa Rumeli Müfettişi tayin edilince, Artin Bey de komiser olarak ona refakat etmişdir. 1859 da Ba...

Vezirliğe kadar yükselen bir diplomat; asıl adı Arutyun - Karekindir. Barutcubaşı Ohannes Bey Dadyan’ın üçüncü oğludur. 1830 da Yeşilköyde doğmuş ve 1901 de Şişlide vefat etmişdir, Beşiktaş Ermeni Kilisesinin avlusunda medfundur; kabir taşı maalesef şânına ve hizmetlerine lâyık olmaktan çok uzaktır. İlk tahsilini evinde hususî muallimlerden görmüşdür. Bilhassa türkçe ermenice, fransızca lisanlarında ilerlemeğe gayret göstermiştir; sonra Paris’e giderek tahsile devam etmiş, “Sainte Barbe” ve sonra da “Louis le Grand” liselerinde okumuştur. Hırant Asadur’a göre (İstanbul Ermenileri. s. 229) Sarbonne Üniversitesinden bakalorya diplomasını almış, 1846 da İstanbula dönmüşdür. Artin Bey Dadyan, İstanbula avdetinden önce Hariciye Nezareti Haricî Muhaberat kaleminde çalışmışdır; ertesi yıl aynı nezaretin Tahrirat Şubesi müdür muavini tayin edilmişdir. 1856 da Zabtiye Teftiş Heyetine âza seçilmiştir. 1857 de eski sadrazam Saffet Paşa Ulah - Buğdan komiseri tayin edildiğinde, Artin Bey de fransızca sekreteri olarak ona refakat etmiş ve vazifesini muvaffakiyetle ifa etmiştir. 1858 de tahvilât için teberrû toplama fahrî vazifesi kendisine verilmişdir. Aynı yıl, sabık sadrazam Kıbrıslı Mehmed Paşa Rumeli Müfettişi tayin edilince, Artin Bey de komiser olarak ona refakat etmişdir. 1859 da Babıâli Tercüme kaleminde vazife aldı; 1860 da hususî bir vazife ile Odesa’ya gönderildi; 1860 yılı sonlarına doğru Paris Sefaretine birinci kâtip tâyin edildi; iki ay kadar da Elçiliğin maslâhatgüzarlık vazifesini gördü. Bu aralarda muvakkat bir vazife ile İspanyada da bulundu. 1865 de İstanbula Babıâli Tercüme Kalemindeki eski vazifesine döndü. 1866 da Devlet Şûrasına birinci sınıf muavin âza, 1867 de ise aslî âza seçildi. Artin Bey Dadyan’ın Devlet Şûrası âzalığı çok sürmemiş, 1869 da Orman Müdürü tayin edilmişdir. 1870 de Maliye Nezareti müşavirliğine atanmış ve birinci sınıf ûla rütbesini almışdır. 1871 de Devlet Tahvilât İdaresi müdürü olmuşdur. Aynı yıl Ormanlar ve Maadin umum müdürlüğüne getirilmiştir. 1872 de Altıncı Daire (Beyoğlu) Belediye Reisi tayin edilmişdir. 1874 de Rumeli Demiryolları Teftiş Heyeti âzası, 1875 de Hariciye Nezareti müsteşarı olmuşdur ve bâlâ rütbesine yükselmişdir. Yine aynı yıl içinde bir ay kadar vekâleten Hariciye Nezaretini idâre etmişdir. 1881 de, Yunan sınırları meselesini halletmek için İstanbulda toplanan Sefirler Kongresine murahhas tayin olunmuştur, 1883 de Patent Komisyonuna reis tâyin edilmiş, 1887 de vezir rütbesi ile taltif olunmuşdur. 1888 de Hariciye Nezareti müşavirliği vazifesini muhafaza ederek Bulgaristan Fevkalâde Komiseri olmuşdur. 1897 de Devlet Şûrasına alınmışdır. Rahatsızlığı dolayısiyle toplantılara seyrek olarak katılabilmiştir. İkinci Sultan Abdülhamidin sevgi ve güvenini kazanmış olan Artin Paşa’nın siyasî hayatının en uzun ve en verimli devresi Hariciye müsteşarlığı olmuşdur. Hariciye Nezaretinde kaleme alınan bütün yazılar onun tashihinden geçmiş, bâzı muahedeleri o hazırlamış ve siyasî komisyonlarda mühim rol oynamışdır; gerek yurdda, gerekse hariçde vazife gören birçok hariciyeci yetiştirmişdir. Artin Paşa son senelerinde kalb ve astm hastalıklarından muzdarib idi. Bundan dolayı Babıâlideki mâkamına ancak mühim hallerde gidebilmiş ve resmî yazılarını evinde hazırlamışdır. Artin Paşa Dadyan’ın cenaze merasimi çok mutantan olmuş ve Patrik Ormanyan’dan maada, 8 başpiskopos ve piskopos, 16 vartabet ve 64 papaz iştirak etmişdir. Artin Paşa Dadyan’ın Ermeni cemaatine hizmetleri de şunlardır: 1853 de Patrikhâne Tedrisat Heyetine âza seçilmiş, 1859 da, Patrikhâne nizamnâmesini hazırlamak üzere kurulan Komisyonda çalışmış, 1872 de Karagümrükde Patrikhâne umumî meclisine âza seçilmiş, 1875 yılı başlarında ise aynı meclisin birinci başkanı olmuşdur. Artin Paşa 1850 de Cezayirliyan Mıkırdiç Amiranın kızkardeşinin kızı Diruhi Hanımla (1833 - 1895) evlenmiş ve bu izdivaçtan üç evlâdı olmuşdur. Kevork PAMUKCİYAN Artin Paşa Dadyan (Resim: S. Bozcalı)