1880 de Kumkapuda bir meyhanede üç balıkçıyı tabanca ile yaraladıktan sonra balıkçı reislerinden Takfor Reisi bıçakla katleden Vanlı bir hammal ve tulumbacı; yirmi yıl kalebendliğe mahkûm olarak Sinop Zindanına gönderilmişdir. Yine Dikran isminde genç bir balıkçıya hitâben yazılmış şu mektub ile ona eklenmiş bir destan ve genç balıkcının tulumbacı kıyafetinde de bir fotoğrafı halk şâiri Âşık Râzinin evrakı metrûkesi arasından çıkmışdır; cinâyet tulumbacılar arasında çok derin akisler yapdığı için, bastırıp sattırmak üzere, destanı Âşık Râzi mi yazdı, yoksa Dikran Çulhayan Sinop Zindanında birine yazdırıp ayni maksadla mektub ile beraber mi gönderdi, bilmeyiz: “Balıkçı Dikranıma dîdelerimin kanlı yaşı ile yazıldı bu mektûbu muhabbet uslûb zincirbend Çulhayandan: Sinop Zindanında Dikran Çulhayan Gice gündüz kanlı yaşla ağlayan Adaşım Dikranım bilüp hâlimi İki nerkis gözü olsun çağlayan. “Allah kurtarsın dirim gayri sözüm yokdur ki eğer ahvâlimi bir bir şerh eyler isem çokdur, destan olur, dört yanım taş duvar, ayaklarımda kırk okka çeker zincirler, sen dahi benim için Allaha yalvar ki, mâsum duâsı makbûl olur, hatırım su ile soran yârâna selâm, bu kadardır kelâm Dikran Ağa canım.” DESTAN 1. Ünvânım Çulhayan nâmımız Dikran Hâki pâkimizdir Vilâyeti Van Sâhibi pençe hem dilâver ...

1880 de Kumkapuda bir meyhanede üç balıkçıyı tabanca ile yaraladıktan sonra balıkçı reislerinden Takfor Reisi bıçakla katleden Vanlı bir hammal ve tulumbacı; yirmi yıl kalebendliğe mahkûm olarak Sinop Zindanına gönderilmişdir. Yine Dikran isminde genç bir balıkçıya hitâben yazılmış şu mektub ile ona eklenmiş bir destan ve genç balıkcının tulumbacı kıyafetinde de bir fotoğrafı halk şâiri Âşık Râzinin evrakı metrûkesi arasından çıkmışdır; cinâyet tulumbacılar arasında çok derin akisler yapdığı için, bastırıp sattırmak üzere, destanı Âşık Râzi mi yazdı, yoksa Dikran Çulhayan Sinop Zindanında birine yazdırıp ayni maksadla mektub ile beraber mi gönderdi, bilmeyiz: “Balıkçı Dikranıma dîdelerimin kanlı yaşı ile yazıldı bu mektûbu muhabbet uslûb zincirbend Çulhayandan: Sinop Zindanında Dikran Çulhayan Gice gündüz kanlı yaşla ağlayan Adaşım Dikranım bilüp hâlimi İki nerkis gözü olsun çağlayan. “Allah kurtarsın dirim gayri sözüm yokdur ki eğer ahvâlimi bir bir şerh eyler isem çokdur, destan olur, dört yanım taş duvar, ayaklarımda kırk okka çeker zincirler, sen dahi benim için Allaha yalvar ki, mâsum duâsı makbûl olur, hatırım su ile soran yârâna selâm, bu kadardır kelâm Dikran Ağa canım.” DESTAN 1. Ünvânım Çulhayan nâmımız Dikran Hâki pâkimizdir Vilâyeti Van Sâhibi pençe hem dilâver civan Hûb sadâ okurum semâî dîvan. 2. Şehri İstanbulda Kumkapu semtim Hamallık iledir nâse hizmetim Akran emsâle ayak uydurmuş Hem tulumbacılıkda rızık kısmetim 3. Âteşi nemrûda girer semender Sandığın altında misâli ejder Meyhâne meyhâne meclis be meclis Mestane dolaşur şehbaz kalender 4. Gaayetle makbulüm bir servi revan Hem dahi adaşım Balıkcı Dikran Refîkim olmuşdur cânımdan aziz Dü dîdem üstünde odur ebruvan 5. Takfor Reis dirler bed tıynet kişi Rezâlet çamurluk her dâim işi Bed likaa bed simâ bed lisan ancak Şeytânı racimdir herifin eşi. 6. Meğer Dikranıma yakmış abayı Sûreti beşerde Ehremen ayı Yanında görenler dirler yekzeban Karabulut örtmüş ol mehlikaayı. 7. Yangından yangına uğrar koğuşa Hasret ile çektirmeye âguuşa Yâ Rap ne garip bu cilvei kader Yâri görmeye bir lâne tutuşa 8. Reise tayfası olmuş emirber Takfor ile gezerler dâim beraber Bize dahi ara sıra uzakdan Bir kuruca selam verir o dilber 9. Meğer iş içinde varmış bir hikmet Güzeller serveri nûri melâhet Dikran civanımın Takfora meyli Değilmiş efendim akçeye rağbet 10. Takforun kızıdır Agavni Hanım Ol duhtere tutkun Dikranım cânın Akşam meygedede mest oldu ise Derdini Takfora açdı civanım 11. İşte ol anda koptu kıyâmet Takfor Reis bakdı bir lânet lânet Şamarlayub aldı ayak altına Şütûmat ile çok itti hakaaret 12. Hem üç nefer balıkcılar hempâsı Çamur çomar yokdur edeb hâyası Ağır lâflar idüb Dikran şâhıma Utandırdılar şeytâânı hannâsı 13. Nârayı patlatup fırladım heman Gözümü bürümüş bir kaplı duman Yaşım otuz dostlar merdi meydan Hem dahi Vanlıyız intikamda yam 14. Altı patlar aldı birer birer nişanı Yere serdim Vartan Mıkır Nişan’ı Sonra atub elden silâhı yere Şamara şamardır Takforun şânı. 15. Üç sille aşk ettim san çakdı şimşek Dişlerin ağzına dökmüşüm bîşek Meğer girmiş arslan postu içine Takfor Reis denilen ol uyuz eşek. 16. Kendi kamasını aldım belinden Yerden kaldırarak tutub elinden Sonra bî can tekrar sermişim yere Ol gaddar pelîdi vurup böğründen 17. Halkı meygedenin cümlesi mebhût Libâsı mâtemi giysün Kavmi Lût Meclisi muhabbet kan revan içre Takfor Reis yerde misâli Câlût 18. Didim mâşukuma işe gör Dikran Ben zından râhine olurum revan Hatırdan gönülden çıkarma beni Sıtkı vefâ göster ey şehi hûban 19. Gayri bundan sonra göremem seni Dikranım civanım sen şûhi şeni Lutfedüb bana bir tasvirin gönder Ol nakşi hayalin avutsun beni. Vâsıf HİÇ Balıkçı Dikran (Resim. S. Bozcalı)