İstanbulun suyu şehir dışındaki kaynaklardan gelir ve hepsi de şehirden hayli uzaktadır. Bizans İmparatorluğunun devlet merkezi daha V. asır ortasında, Trakya üzerinden yürüyüb gelen düşman orduları tarafında muhasaralar altına konmuş, ve bu düşmanların büyük şehri teslime zorlamak için ilk işi, şehrin su yollarını tahrib etmek, şehri susuz bırakmaya çalışmak olmuşdu. Bu tehlikelere karşıdır ki, Bizanslılar evlerinin altına yapılanlardan gayri şehrin muhtelif yerlerinde de büyük büyük yeraltı sarnıçları yapmışlardı. Kendilerine has mimarî bir hüviyet taşıyan bu yeraltı kapalı sarnıçları, zamanımızda İstanbulda Bizans kalıntısı eserler arasında turistik bir kıymet taşımaktadır (B.: Binbirdirek, Yerabatan). Ev, mesken sarnıçları ve umumî büyük kapalı sarnıçlar, şehrin içme suyunu muhafaza etmiş, kaba ihtiyaçlara gereken su stokları içinde büyük açık sarnıçlar yapılmışdır. Bilhassa İstanbulun Türkler tarafından fethinden sonra, muazzam derin birer havuzdan başka bir şey olmayan bu açık sarnıçlara ihtiyaç kalmamış, zemini bir mikdar toprak ile dolmuş veya doldurulmuş, birer bostan hâline konmuş ve şehir içindeki diğer bostanlardan ayırd edilerek “Çukurbostan” ismini almışlardır; biri Edirnekapusu civarında, biri Sultanselimde, biri de Altımermerde üç çukur bostan vardır. Edirnekapusu...

İstanbulun suyu şehir dışındaki kaynaklardan gelir ve hepsi de şehirden hayli uzaktadır. Bizans İmparatorluğunun devlet merkezi daha V. asır ortasında, Trakya üzerinden yürüyüb gelen düşman orduları tarafında muhasaralar altına konmuş, ve bu düşmanların büyük şehri teslime zorlamak için ilk işi, şehrin su yollarını tahrib etmek, şehri susuz bırakmaya çalışmak olmuşdu. Bu tehlikelere karşıdır ki, Bizanslılar evlerinin altına yapılanlardan gayri şehrin muhtelif yerlerinde de büyük büyük yeraltı sarnıçları yapmışlardı. Kendilerine has mimarî bir hüviyet taşıyan bu yeraltı kapalı sarnıçları, zamanımızda İstanbulda Bizans kalıntısı eserler arasında turistik bir kıymet taşımaktadır (B.: Binbirdirek, Yerabatan). Ev, mesken sarnıçları ve umumî büyük kapalı sarnıçlar, şehrin içme suyunu muhafaza etmiş, kaba ihtiyaçlara gereken su stokları içinde büyük açık sarnıçlar yapılmışdır. Bilhassa İstanbulun Türkler tarafından fethinden sonra, muazzam derin birer havuzdan başka bir şey olmayan bu açık sarnıçlara ihtiyaç kalmamış, zemini bir mikdar toprak ile dolmuş veya doldurulmuş, birer bostan hâline konmuş ve şehir içindeki diğer bostanlardan ayırd edilerek “Çukurbostan” ismini almışlardır; biri Edirnekapusu civarında, biri Sultanselimde, biri de Altımermerde üç çukur bostan vardır. Edirnekapusu Çukurbostanı — Fâtihden Edirnekapusuna giden Fevzipaşa Caddesi üzerindedir; Fâtih tarafından gelindiğine göre sağ koldadır. İmparator İkinci Teodosiyos (hükümdarlığı 408 - 450) devrinde şehir valisi Aetiyus tarafından 421 yılında yaptırılmıştır; bu zâtın adına nisbetle, yâhud Vonos sarnıcı diye de anılır; 244 metre uzunluğunda, 85 metro eninde ve 15 metro derinlikdedir; asırlar boyunca bosdan olarak kullanılmış, 1935 - 1940 arasında Vefa Spor Kulübüne verilmiş ve bu kulüb tarafından futbol oyun sâhası yapılmış, sonra da bu sâha bir stadyum şekline konmuşdur; bu satırların yazıldığı sırada “Vefa Stadyomu” adını taşımakta idi. Altımermer Çukurbostanı — İmparator Birinci Leon (hükümdarlığı (457-474) devrinde Bizans hizmetindeki gotların sergerde-general Aspar tarafından 471 den önce yapdırılmışdır; bir kenarı 152 metro uzunluğunda kare şeklinde bir sarnıç - havuzdur, hâlen 8 metro derinliği vardır, aslında derinliğinin 10 metrodan fazla olduğu tahmin edilebilir. Duvarları kesme taş ve tuğla ile örülmüşdür. Bostan olarak kullanıla gelmişdir; 1934 Belediye Şehir Rehberine göre Cevdetpaşa Caddesi, Sırrıpaşa Sokağı, Gökalp Sokağı ve Köprülüzâde Sokağı arasındadır. Sultanselim Çukurbostanı — Sultanselim Camii yakınında, 1934 Belediye Şehir Rehberine göre Sultanselim ve Yavuzselim caddeleri arasındadır; İmparator Birinci Anastasios (hükümdarlığı 491 - 518) tarafından yapdırılmışdır, ortodoks kilisesi azizlerinden Ayios Mokios adına inşâ edilmiş bir kilisenin yakınında olduğu için, Mokios Sarnıcı diye anılmışdır. 170 metro uzunluğunda, 140 metro eninde ve 15 metro derinliğinde olup, fetihden az sonra içinde yapılan evlerle ve on altıncı asrın ikinci yarısında inşâ edilen küçük bir mescid ile bir mahalle olmuş, mescidin bânisinin adına nisbet ile de Hatib Muslihiddin Mahallesi adını almışdır (B.: Çukurbostan Mescidi). 1934 Belediye Şehir Rehberinde aynı ismi taşıyan mahallenin sınırı Çukurbostanı çok çok aşmış, Sultanselim Camiini içine almışdır (Pafta: 8/100); yine aynı paftada Çukurbostanı içinde Şefkatbostanı Sokağı ismi ile bir sokak, ve bostan içindeki mahalleye dağılmış 9 dâne isimsiz çıkmak sokak görülür. Edirnekapusu Çukurbostanı (1934 Belediye Şehir Rehberinden) Altımermer Çukurbostanı (1934 Belediye Şehir Rehberinden) Sultanselim Çukurbostanı (1934 Belediye Şehir Rehberinden)