Fâtih Sultan Mehmed devri yapılarında idi; Hadikâtül Cevâmi şu malûmatı veriyor: “Bânisi Çavuşbaşı Süleyman Ağadır, medrese ve çeşmesi meşhurdur; câmii dâiresinde kendi dahi medfundur; aslında mahallesi olmayup Üçüncü Sultan Ahmed devri sonlarında civar mahallelerden evler ilhak olunub bu mescide mahalle yapılmışdır.” “İstanbul ve Boğaziçi” adlı meşhur eserin müellifi Mehmed Ziyâ Bey, bu mescidin harîminde bânisinin kabir taşı için “muhteşem bir mermer” tâbirini kullanmışdır. 1947 de Çobançavuş Mescidinin durumu son derecede hazin idi. Taş minâresi tamamen yıkılmış, mihrab duvarı önündeki hazîre bir moloz yığını, çöplük olmuş, ahşab son cemaat yeri tamamen çökmüş, sâdece ahşab direkler kalmış, müstakil plânlı dört kâgir duvarın üstündeki ahşab çatı da çöküntü hâlinde idi; bu durumda, evkafça kadro dışı edilmiş binaya, hem maddeten hem de ruhen yoksul ve sefil bir aile sığınmış, mescidin içine tavukları için bir kümes inşa etmiş, yine mescid içinde müezzin mahbiline de bir ayak yolu çukuru kazıp kullanmakdan çekinmemiş, hayâ duymamışdı. Çift sıra pencereli mâbedin yan duvarlarında üçerden on iki, mihrab duvarında altta dört, üstte beş, cebhe duvarında da altta iki üstte beş ki, cem’an 28 penceresi vardır. Mamur devrinde pek rûşen bir câmi olduğu muhakkaktır. Son cemaat yerinde de ...

Fâtih Sultan Mehmed devri yapılarında idi; Hadikâtül Cevâmi şu malûmatı veriyor: “Bânisi Çavuşbaşı Süleyman Ağadır, medrese ve çeşmesi meşhurdur; câmii dâiresinde kendi dahi medfundur; aslında mahallesi olmayup Üçüncü Sultan Ahmed devri sonlarında civar mahallelerden evler ilhak olunub bu mescide mahalle yapılmışdır.” “İstanbul ve Boğaziçi” adlı meşhur eserin müellifi Mehmed Ziyâ Bey, bu mescidin harîminde bânisinin kabir taşı için “muhteşem bir mermer” tâbirini kullanmışdır. 1947 de Çobançavuş Mescidinin durumu son derecede hazin idi. Taş minâresi tamamen yıkılmış, mihrab duvarı önündeki hazîre bir moloz yığını, çöplük olmuş, ahşab son cemaat yeri tamamen çökmüş, sâdece ahşab direkler kalmış, müstakil plânlı dört kâgir duvarın üstündeki ahşab çatı da çöküntü hâlinde idi; bu durumda, evkafça kadro dışı edilmiş binaya, hem maddeten hem de ruhen yoksul ve sefil bir aile sığınmış, mescidin içine tavukları için bir kümes inşa etmiş, yine mescid içinde müezzin mahbiline de bir ayak yolu çukuru kazıp kullanmakdan çekinmemiş, hayâ duymamışdı. Çift sıra pencereli mâbedin yan duvarlarında üçerden on iki, mihrab duvarında altta dört, üstte beş, cebhe duvarında da altta iki üstte beş ki, cem’an 28 penceresi vardır. Mamur devrinde pek rûşen bir câmi olduğu muhakkaktır. Son cemaat yerinde de ayrıca iki mihrabcığı bulunan büyük bir mescid idi. 1953 de Ekrem Hakkı Ayverdi “Fatih Devri Mimârisi” adlı büyük eserinde bu mescid hakkında şunları yazıyor: “Bânisi Fâtihin Çobanbaşısı Süleyman Ağa; Koskoda Ragıp Paşa Kütüphânesinin arka cihetinde ve Koca Ragıp Paşa Caddesinin güzergâhında, yakın zamanlara kadar bâki, üç sıra tuğla bir sıra taş ile inşâ edilmiş duvarlı büyükçe bir cami idi; tamâmen yıkılmış ve yerinde hazin iki servi ağacı ve bir kaç kırık mezar taşından başka bir şey kalmamışdır. Eskiden ahşab bir medresesi ve bir çeşmesi de varmış: İstanbul ve Boğaziçi eserinde Mehmed Ziyâ Beyin bahsettiği bâniye âid muhteşem mermer mezar kayıplara karışmışdır.” Hakkı GÖKTÜRK Çobançavuş Mescidi (Resim: Reşad Sevinçsoy) Çobançavuş Mescidi (Kroki-Plân: Hüsnü)