Çizme, ayağı bacak ile beraber örtüb koruyan ayakkabı; koncu baldıra, hattâ diz kapağına kadar çıkan uzun konçlu ayakkabı. Sokaklarının çamuru ile meşhur eski İstanbulda her tabaka halk ve asker için kış ayakkabısı idi; baldırı çıplak güruhu müstesna, kışın hattâ çocuklara bile çizme giydirilirdi. Yeniçerilik zamanında atlı yaya kara askeri seferlerde dâimî çizme giymişdir. 1826 dan sonra Asâkiri Mansurei Muhammediye adı ile yeni ordu teşkilâtı kurulduktan sonradır ki yaya kara askerlerinin ayaklarına postal denilen ayakkabları yaptırılmışdır. 1826 dan evvel kapukulu askerine her sene “Çizme behâ”, “Çizme paraadı” ile ayakkabı bedeli ödenirdi. Evliyâ Çelebinin kaydına göre onyedinci asır ortasında İstanbulda 100 çizmeci dükkânı bulunuyordu. Büyük muharririn sâir benzer esnaf hakkında verdiği rakamlara kıyas ile bu 100 dükkânda 400 - 500 nefer çizmeci esnafının işlemekde olduğu söylenebilir. Çizme çeşitleri bu ansiklopedinin konusu dışında kalır. Şu kadar kaydedelim ki, zamanımızda kösele taban üzerine deri meşin çizmeler ancak orduda süvâriler ve zâbitlerle sivil hayatda itfâiye efrâdının, at meraklılarının, jokeylerin ayaklarında görülmektedir; işi icâbı çizme giymek mecburiyetinde olanlar, meselâ balıkçılar, gemiciler, amele, ırgad takımı artık lâstik çizme giymektedirler. Bu a...

Çizme, ayağı bacak ile beraber örtüb koruyan ayakkabı; koncu baldıra, hattâ diz kapağına kadar çıkan uzun konçlu ayakkabı. Sokaklarının çamuru ile meşhur eski İstanbulda her tabaka halk ve asker için kış ayakkabısı idi; baldırı çıplak güruhu müstesna, kışın hattâ çocuklara bile çizme giydirilirdi. Yeniçerilik zamanında atlı yaya kara askeri seferlerde dâimî çizme giymişdir. 1826 dan sonra Asâkiri Mansurei Muhammediye adı ile yeni ordu teşkilâtı kurulduktan sonradır ki yaya kara askerlerinin ayaklarına postal denilen ayakkabları yaptırılmışdır. 1826 dan evvel kapukulu askerine her sene “Çizme behâ”, “Çizme paraadı” ile ayakkabı bedeli ödenirdi. Evliyâ Çelebinin kaydına göre onyedinci asır ortasında İstanbulda 100 çizmeci dükkânı bulunuyordu. Büyük muharririn sâir benzer esnaf hakkında verdiği rakamlara kıyas ile bu 100 dükkânda 400 - 500 nefer çizmeci esnafının işlemekde olduğu söylenebilir. Çizme çeşitleri bu ansiklopedinin konusu dışında kalır. Şu kadar kaydedelim ki, zamanımızda kösele taban üzerine deri meşin çizmeler ancak orduda süvâriler ve zâbitlerle sivil hayatda itfâiye efrâdının, at meraklılarının, jokeylerin ayaklarında görülmektedir; işi icâbı çizme giymek mecburiyetinde olanlar, meselâ balıkçılar, gemiciler, amele, ırgad takımı artık lâstik çizme giymektedirler. Bu arada lâstikden ve naylondan gaayet zarif, şık kadın çizmeleri de moda eşya arasında çok yaygın haldedir. Çeşidli isimler altındaki eski papuçlar, ayakkabları arasında eski çizmeden bozma, konçları kesilip alınmış ayakkabılara “katır”, “katır kundura” denilirdi, bu isim üzerine eski sohbet dilimizde şirin bir tekerleme vardı; şımarık türediler hakkında kullanılırdı: Çizmeden bozma katır Ne gönül biri ne hatır! Haddini bildirme yolunda da : “Çizmeden yukarı çıkma...” denilir.