Entries
Examine all the Istanbul Encyclopedia entries from A to Z.
Volumes
Browse A to G volumes published between 1944 and 1973.
Archive
Discover Reşad Ekrem Koçu's works for the entries between letters G and Z.
Discover
Search by subjects or document types; browse through archival docs that are open access for the first time.
GEDİKPAŞA YANGINLARI
İstanbulun her semti gibi Gedikpaşa da büyük yangınlar geçirmişdir, tarih kaynaklarımızda kaydedilmiş başlıca yangınlar şunlardır:
Hicrî 5 ramazan 1131 (M. 22 temmuz 1719) Yangını — Ateş gece çıkdı. Semt gaayet kalabalık, evler tamamen ahşab ve birbirine bitişik ve sokaklar gaayet dardı, çok şiddetli bir şimal rüzgârı esiyordu, yangın sür’atle büyüdü. Pâdişah ve sadırazam (Üçüncü Sultan Ahmed ve Nevşehirli İbrahim Paşa) ve bütün devlet yangın yerine geldiler. Yangını söndürmeye Yeniçeri Ağası, bütün ocak ağaları, Bostancıbaşı, Cebecibaşı, Topçubaşı askerleri ile birlikte canla başla çalışdılar, her tarafdan ateşin etrafını sarıp bâzı binâları yıkdılar, fakat bir ateş tûfânı hâlini almış olan yangın söndürülemedi, nihayet Payzan Hanı denilen büyük bir taş binânın önünde durdu ve yangının sönmüş olduğu gafletine düşüldü, ateş iki saat sonra tekrar parladı, şiddetli rüzgârla iki kol hâlinde Kadırga Limanı ile Kumkapuya doğru yayıldı. Kadırga Limanına doğru giden kol sabık defterdar Hacı Mustafa Efendinin konağının yüksek bağçe duvarları önünde durdu. Kumkapıya doğru giden kol İbrahimpaşa ve Eskinişancı Camilerinin etrafını yakarak büyük ahşab binâlar olan Ermeni Patrikhânesi ile patrikhâne kilisesine doğru ilerlerken yeniçerililer o binâları, eşyasını çıkarıp yıkmak ve ateşin önünü ...
⇓ Read more...
İstanbulun her semti gibi Gedikpaşa da büyük yangınlar geçirmişdir, tarih kaynaklarımızda kaydedilmiş başlıca yangınlar şunlardır:
Hicrî 5 ramazan 1131 (M. 22 temmuz 1719) Yangını — Ateş gece çıkdı. Semt gaayet kalabalık, evler tamamen ahşab ve birbirine bitişik ve sokaklar gaayet dardı, çok şiddetli bir şimal rüzgârı esiyordu, yangın sür’atle büyüdü. Pâdişah ve sadırazam (Üçüncü Sultan Ahmed ve Nevşehirli İbrahim Paşa) ve bütün devlet yangın yerine geldiler. Yangını söndürmeye Yeniçeri Ağası, bütün ocak ağaları, Bostancıbaşı, Cebecibaşı, Topçubaşı askerleri ile birlikte canla başla çalışdılar, her tarafdan ateşin etrafını sarıp bâzı binâları yıkdılar, fakat bir ateş tûfânı hâlini almış olan yangın söndürülemedi, nihayet Payzan Hanı denilen büyük bir taş binânın önünde durdu ve yangının sönmüş olduğu gafletine düşüldü, ateş iki saat sonra tekrar parladı, şiddetli rüzgârla iki kol hâlinde Kadırga Limanı ile Kumkapuya doğru yayıldı. Kadırga Limanına doğru giden kol sabık defterdar Hacı Mustafa Efendinin konağının yüksek bağçe duvarları önünde durdu. Kumkapıya doğru giden kol İbrahimpaşa ve Eskinişancı Camilerinin etrafını yakarak büyük ahşab binâlar olan Ermeni Patrikhânesi ile patrikhâne kilisesine doğru ilerlerken yeniçerililer o binâları, eşyasını çıkarıp yıkmak ve ateşin önünü kesmek istediler, patrikhâne ile kiliseye ateş tesir etmiyeceği bâtıl itikadı ile ermeniler mâni oldu, yeniçerilerle ermeniler arasında büyük bir kavga oldu, Pâdişahın emri ile yeniçeriler o binâları bırakıp arkasındaki evleri yıktılar müdhiş ateşin önünde büyük bir boşluk açdılar. Ateş de az sonra patrikhâneye ve kiliseye ulaşdı ve her iki binâyı bütün eşyası ile yakıp kül etti ve orada durdu. Bu yangında binlerce binâ ve dükkân ve zamanının pek çok meşhur konağı yanmışdı (Râşid Tarihi).
Hicrî 1137 (M. 1726) Yangını — Ateş Gedikpaşa Hamamı yanında oturan ve semtde Hantal ismi ile tanınmış olan “acîbül heykel” bir adamın evinden çıkdı. Hantal o günlerde esirpazarından bir acem köle satın almışdı, “geysûları kesilmiş ve başı havada” oğlan gece yarısından sonra evi cihannümâsından kundaklayıp tutuşdurmuşdu. Hantal derin uykuda iken evi külhan gibi cayır cayır yanmaya başlamış ve ateş sür’atle etrafa yayılmışdı. Pâdişah (Üçüncü Sultan Ahmed) ve devlet erkânı yangın yerine geldiler. Semtin bütün evleri ahşab ve birbirine bitişik ve sokaklar gayet dar olduğundan pek çok ev ve dükkân, o arada Gedikpaşa Hamamı ile Gedikpaşa Mescidi de yandı (Küçükçelebizâde Âsım).
Bu yangından sonradır ki Gerçek Davud Ağa, İstanbulda, Yeniçeri Ocağına bağlı ve efradı acemioğlanlarından mürekkeb ilk yangın tulumbacılığı teşkilâtını kurmuşdur (B.: Gerçek Davud Ağa; Tulumbacılar).
Hicrî 6 şaban 1165 (M. 19 mayıs 1752) Yangını — Ateş bir pazar günü ikindiden sonra Gedikpaşa Hamamının yanında Sabuncu Hanı diye meşhur büyük bir ahşab handan çıkdı. Şiddetli bir şimal rüzgârı ile sür’atle büyüdü ve yangın 20 saat sürdü. O büyük han tamamen yandıkdan başka Kumkapuya kadar pek çok dükkân ve ev yandı, deniz kenarında surlardan atlayan ateş sur dışındaki binâları da yok etti. Binlerce kişi yersiz, yurdsuz, çıplak kaldı (Mecellei Belediye).
Hicrî 10 cemâziyelevvel 1282 (M. 1 ekim 1865) Yangını — Bir evden çıkdı ve şiddetli rüzgâr ile iki kol olup yayıldı. Gedikpaşadan Bayazıda kadar pek çok ev ve dükkân yandı. (Mecellei Belediye).
Theme
Event
Contributor
Type
Page of encyclopedia
Share
X
FB
Links
→ Rights Statement
→ Feedback
Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.
TÜM KAYIT
Identifier
IAM110509
Theme
Event
Type
Page of encyclopedia
Format
Print
Language
Turkish
Rights
Open access
Rights Holder
Kadir Has University
Description
Volume 11, page 6080
See Also Note
B.: Gerçek Davud Ağa; Tulumbacılar
Theme
Event
Contributor
Type
Page of encyclopedia
Share
X
FB
Links
→ Rights Statement
→ Feedback
Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.