Entries
Examine all the Istanbul Encyclopedia entries from A to Z.
Volumes
Browse A to G volumes published between 1944 and 1973.
Archive
Discover Reşad Ekrem Koçu's works for the entries between letters G and Z.
Discover
Search by subjects or document types; browse through archival docs that are open access for the first time.
GAZİOSMANPAŞA KÖŞKÜ
Göztepe’de idi; tren istasyonu önünden geçen Tütüncü Mehmed Efendi sokağı üzerinde, istasyondan Bağdad Caddesine doğru gidilirken sol kolda idi; Plevne kahramanının köşküdür, 1945 yılında, gözleri paradan başka bir şey görmeyen, tarihinin cahili, millî mefâhirinin gaafili, para kudretine dayanan tahribkâr elini, İstanbul’un şanlı mâzisine pervasızca uzatan yıkıcılar tarafından satın alınmış, tarihî köşkün yerine ve geniş bağçesine apartmanlar oturtulmuşdur. Bu şehir kütüğüne aşağıdaki satırları, 1945 de Reşad Ekrem Koçu’nun Adana’da çıkan Bugün gazetesine yazdığı “İstanbul Mektubları” başlıklı makalelerinin birinden alıyoruz, bir devrin irfan, idrâk, duygu düşüklüğünü tarih kütüğüne geçirmek için.
“Ya ben fazla sinirli ve hassasım yahud ki zaman taş yürekli.
“Göztepe’deki Gazi Osman Paşa köşkünü bir yıkıcının seksen bin liraya satın aldığını duyunca deliye döndüm. Büyük heyecanlar, teessürler karşısında yazı yazamam da ağlarım. İşte şimdi de hem mırıldanıyorum, hem ağlıyorum:
Karadeniz akman dedi,
Ben Tuna’ya bakmam dedi,
Yüzbin Moskof gelmiş olsa,
Osman Paşa korkmam dedi.
Kara kazanın karası,
Gitti askerin yarısı
Yaşam seni kimler vurdu,
Sol böğrün kurşun yarası.
Kanlı Tuna akar gider,
Etrafını yıkar gider,
Adlı şanlı Osmanpaşa,
Boyun eğmiş esir gider.
*
Plevne dedikleri küçü...
⇓ Read more...
Göztepe’de idi; tren istasyonu önünden geçen Tütüncü Mehmed Efendi sokağı üzerinde, istasyondan Bağdad Caddesine doğru gidilirken sol kolda idi; Plevne kahramanının köşküdür, 1945 yılında, gözleri paradan başka bir şey görmeyen, tarihinin cahili, millî mefâhirinin gaafili, para kudretine dayanan tahribkâr elini, İstanbul’un şanlı mâzisine pervasızca uzatan yıkıcılar tarafından satın alınmış, tarihî köşkün yerine ve geniş bağçesine apartmanlar oturtulmuşdur. Bu şehir kütüğüne aşağıdaki satırları, 1945 de Reşad Ekrem Koçu’nun Adana’da çıkan Bugün gazetesine yazdığı “İstanbul Mektubları” başlıklı makalelerinin birinden alıyoruz, bir devrin irfan, idrâk, duygu düşüklüğünü tarih kütüğüne geçirmek için.
“Ya ben fazla sinirli ve hassasım yahud ki zaman taş yürekli.
“Göztepe’deki Gazi Osman Paşa köşkünü bir yıkıcının seksen bin liraya satın aldığını duyunca deliye döndüm. Büyük heyecanlar, teessürler karşısında yazı yazamam da ağlarım. İşte şimdi de hem mırıldanıyorum, hem ağlıyorum:
Karadeniz akman dedi,
Ben Tuna’ya bakmam dedi,
Yüzbin Moskof gelmiş olsa,
Osman Paşa korkmam dedi.
Kara kazanın karası,
Gitti askerin yarısı
Yaşam seni kimler vurdu,
Sol böğrün kurşun yarası.
Kanlı Tuna akar gider,
Etrafını yıkar gider,
Adlı şanlı Osmanpaşa,
Boyun eğmiş esir gider.
*
Plevne dedikleri küçük kasaba,
Rus askeri çoktur gelmez hesaba
Kesilen kelleleri almaz kasaba
Giderim Balkan tükenmez
Arkama bakarım imdad gelmez.
Plevnenin içinde ordu kuruldu
Osman Paşa sol yanından vuruldu
Kırk beşbin askerle esir tutuldu
Giderim Balkan tükenmez
Arkama bakarım imdat gelmez.
Tüfeğimin ucu gümüşten işli
Sırma bıyıklarım çürüdü düştü
Dil bilmez Kazaklar başıma üştü
Giderim Balkan tükenmez
Arkama bakarım imdat gelmez.
“Bana bu satırları yazdırtan, bir muharririn cemiyet borcu ve mes’uliyetidir.
“Gazi Osman Paşa Köşkü, herhangi bir adamın sermayesine beri vasıtası olamaz..
“Paşa merhumun vârisleri, hâtıra ve yadigârların geçim darlığı içinde bile muhafaza edilebileceğini bilmeyebilirler.. Bir şanlı isim taşıyan bir binâyı seksen bin liraya satabilirler.. Fakat alan adam yıkıcı olamaz..
“Göztepe’deki köşk, Paşanın son günlerinde yaptırılmıştır. Geçen asır sonlarının, Göztepe ve Erenköy civarında en sağlam, en güzel yapısıdır. Bugün içinde tüccardan Bay Veli adında bir zât kira ile oturmaktadır..
“İstanbul, beşyüzuncü fetih yılını kutlamağa hazırlanıyor.. Göztepe’deki köşk, o günlerde binlerce vatandaş tarafından ziyaret edilmesi, içinde Plevne kahramanının hâtıralarının anılması gereken bir yapıdır. Burada, beşyüzüncü fetih yılı hazırlıklarına memur edilen veya edilecek olan bir komisyonun çizdiği veya çizeceği programda “İstanbul’da Türk tarihi ve milletlerarası şöhretlerinin hâtıralarını taşıyan evleri bulup tesbit etmek ve onları büyük şehrin ilelebed muhafaza edilecek kıymetleri olarak sağlamak diye bir madde tasavvur ediyorum. Polonya’nın içli şairi Adam Miskiyeviç Beyoğlu’nda hangi evde ölmüştü? Kıran muharebesine giden İtalyan askerleri arasında bulunup da İstanbul’da hastalanarak kalan ve bir müddet semtin çocuklarına fransızca ve italyanca dersleri vererek geçinen Garibaldi hangi sokakta, hangi evde oturmuştu? Mahmud Şevket Paşanın oturduğu konak acaba yandı mı? Ahmet Hâşim’in evi ne haldedir?. Torunundan öğrendim ki, Ebüzziya’nın ilk matbaasındaki masası ve koltuğu kıymet bilir bir zâtın elinde, olduğu gibi duruyormuş, daha ne kadar durabilir? Gözlerimle gördüm ki, Recaizâdenin yalısını da yarısına kadar yıkmışlar... Aynı hazin âkibet, Paşa limanında Serasker Avnî Paşa yalısının da başına geldi!..
“Cihan tarihinde eşine hemen rastlanmaz vak’alardandır, Rusya Çarı Aleksandr, Plevne’de eline esir düşen Gazi Osman Paşaya kılıcını iade etmiş, kendisini Rusya’da bir esir değil, şanlı bir misafir telâkki etmesini söylemişti.
“Biz de Gazi Osman Paşa köşkünü satın alan yıkıcının seksen bin lirasını iade edelim!..
“Plevne’de Osman Paşanın karargâhı olan ahşap bir binânın, bugün bir müze olduğunu unutmamalıyız.” (R. E. Koçu, Temmuz 1945).
Bu yazıyı yayınladığı gün “Bugün” gazetesi de şu satırları eklemişdir:
“Arkadaşımız R. Ekrem Koçu’nun bu mektubundan öğrendik ki, Plevne kahramanının İstanbul’daki köşkünü bir yıkıcı satın almış: “Bugün” Adana’dan feryât ediyor:
“İstanbullular!.. Tarihimizin bozgun felâketleri içinde geçen bir devrinde Türk askerliğinin şeref ve namusunu kurtaran büyük kumandanın adını taşıyan bir yapı, herhangi bir vatandaşın hasis para hırsına teslim edilemez!”
Theme
Building
Contributor
Type
Page of encyclopedia
Share
X
FB
Links
→ Rights Statement
→ Feedback
Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.
TÜM KAYIT
Identifier
IAM110449
Theme
Building
Type
Page of encyclopedia
Format
Print
Language
Turkish
Rights
Open access
Rights Holder
Kadir Has University
Description
Volume 11, pages 6044-6045
Theme
Building
Contributor
Type
Page of encyclopedia
Share
X
FB
Links
→ Rights Statement
→ Feedback
Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.