Entries
Examine all the Istanbul Encyclopedia entries from A to Z.
Volumes
Browse A to G volumes published between 1944 and 1973.
Archive
Discover Reşad Ekrem Koçu's works for the entries between letters G and Z.
Discover
Search by subjects or document types; browse through archival docs that are open access for the first time.
GALİB BEY (Leskofçalı Mustafa)
Geçen asrın ikinci yarısında yaşamış ünlü bir şâir; aşağıdaki hal tercemesini Mahmud Kemal İnal’ın “Son Asır Türk Şâirleri” isimli eserinden kısaltarak alıyoruz:
“Hicrî 1244 - 1245 arasında (M. 1828 - 1830) Üsküb vilâyetinde Leskofçada doğdu; babası Üsküb vâliliğinde bulunmuş Şehsüvarbeyzâde İsmail Paşadır; Şehsüvarbeyzâdeler, kökü XVI. asrı kadar gider eski bir âiledir, İsmail Paşanın ceddi Hasan Paşaya fedâkârâne hizmetlerinden ötürü Üsküb civarında ve Leskofçada çok verimli geniş toprakları ile bir malikâne verilmiş ve âile orada yerleşmişdi.
“İsmail Paşanın ikinci zevcesi Tûti Hanımdan Galib ve Dilâver adında iki oğlu olmuşdu; Dilâver Bey, Yahya Kemal’in anasının babasıdır; (bu büyük âileye ana tarafından bağlı olan Yahya Kemal, soy adı kanunu çıkdığında, “Şehsüvarbeyzâde, Şehsüvarzâde, Şehsüvaroğlu” gibi bir isim almadı ama, ona yakın mânâda “Bey - atlı, Beyatlı” soy adını alarak Şehsüvarbeyzâdelere ana tarafından mensubiyetini edibâne bir şekilde ifâde etmişdir denilebilir).
“Galib Bey 1263 (M. 1846 - 1847) de babası ile birlikde İstanbula geldi ve 1266 (M. 1849 - 1850) de sadâret mektûbî kaleminde kâtiblikle devlet hizmetine girdi. 1268 (M. 1851 - 1852) de Bosna vâlisi Veliyyüddin Paşanın divan kâtibliği ile Bosnaya gitti ve aynı yıl içinde o vâli paşa tarafından Benakula ...
⇓ Read more...
Geçen asrın ikinci yarısında yaşamış ünlü bir şâir; aşağıdaki hal tercemesini Mahmud Kemal İnal’ın “Son Asır Türk Şâirleri” isimli eserinden kısaltarak alıyoruz:
“Hicrî 1244 - 1245 arasında (M. 1828 - 1830) Üsküb vilâyetinde Leskofçada doğdu; babası Üsküb vâliliğinde bulunmuş Şehsüvarbeyzâde İsmail Paşadır; Şehsüvarbeyzâdeler, kökü XVI. asrı kadar gider eski bir âiledir, İsmail Paşanın ceddi Hasan Paşaya fedâkârâne hizmetlerinden ötürü Üsküb civarında ve Leskofçada çok verimli geniş toprakları ile bir malikâne verilmiş ve âile orada yerleşmişdi.
“İsmail Paşanın ikinci zevcesi Tûti Hanımdan Galib ve Dilâver adında iki oğlu olmuşdu; Dilâver Bey, Yahya Kemal’in anasının babasıdır; (bu büyük âileye ana tarafından bağlı olan Yahya Kemal, soy adı kanunu çıkdığında, “Şehsüvarbeyzâde, Şehsüvarzâde, Şehsüvaroğlu” gibi bir isim almadı ama, ona yakın mânâda “Bey - atlı, Beyatlı” soy adını alarak Şehsüvarbeyzâdelere ana tarafından mensubiyetini edibâne bir şekilde ifâde etmişdir denilebilir).
“Galib Bey 1263 (M. 1846 - 1847) de babası ile birlikde İstanbula geldi ve 1266 (M. 1849 - 1850) de sadâret mektûbî kaleminde kâtiblikle devlet hizmetine girdi. 1268 (M. 1851 - 1852) de Bosna vâlisi Veliyyüddin Paşanın divan kâtibliği ile Bosnaya gitti ve aynı yıl içinde o vâli paşa tarafından Benakula kaymakamlığına tayin olundu, bir sene sonra da vazifesinden ayrılıp İstanbula döndü.
“Kırım Harbine Bahriye Ordusu (Bahriye Silâhendazları) kâtibliği ile Kırıma gitti. Harbden sonra Van vâlisi olan babası İsmail Paşanın yanına gitti ve onun divan kâtibliğini yapdı ve İsmail Paşa vâlilikden ayrıldığında onunla birlikde İstanbula döndü, sadâret mektûbî kalemindeki vazifesine devam etti.
“1276 (1859 - 1860) da İstanbul Gümrük Emânetinde tahrirat müdürlüğüne tayin edildi, Babıâlideki kalemde arkadaşlarından dört kişiyi de oraya aldırttı ki o arkadaşlarından biri Namık Kemal Bey olmuşdur.
“Galib Bey, liyâkati derecesinde çok içen bir adamdı, gümrük emini Kâni Paşa mühim bir şey yazdıracağı zaman takdir ettiği tahrirat müdürüne:
— Galib Bey, recâ ederim, bugün içme, şu mühim tezkireleri yaz.. derdi.
“1278 (M. 1861 - 1862) de Tırabulusgarb gümrük eminliğine tayin edildi, fakat orada vâli Mahmud Nedim Paşa ile geçinemeyerek bir sene sonra azledildi.
“1281 (M. 1864 - 1865) de Midhat Paşa Tuna vâlisi olduğunda liyakat sahibi olarak seçdiği bir kaç kişi arasında Galib Beyi de maiyetine alarak vilâyet merkezi olan Ruscuk’a götürdü ve orada kurduğu resmî Tuna gazetesinin muharrirliğini ona verdi.
“Bir ara lağvedilmiş olup yeniden kurulan Haleb vâliliğine tayin edilen Ahmed Cevdet Paşa’nın isteği üzerine Galib Bey İstanbul’a davet edilerek Haleb mektubculuğuna tâyin edildi, fakat orada makaamına göz dikenlerin tezvirleri ile huzurunu kaybetti, Cevdet Paşa ile geçinemedi, İstanbula döndü ve kendisine artık memuriyet verilmedi.
“Vaktiyle maiyetinde bulunduğu Veliyyüdin Paşanın babası Mustafa Nâili Paşa 1283 (M. 1866 - 1867) de Girid vâlisi olmuşdu, oğlunun tavsiyesi ile Leskofçalı, Galib Beyi divan kâtibliği ile Giride götürdü, orada pek az kaldı, hastalandı, İstanbula döndü ve 1284 (M. 1867 - 1868) de vefat etti, Topkapusu dışındaki kabristana defnedildi. Kabri kaybolmuşdur.
“Kendisini yakından tanıyanlardan Hersekli Ârif Hikmet Bey (B.: Ârif Hikmet Bey, Hersekli, cild 2, sayfa 1003) onu şöyle târif ediyor: Uzun boylu, kumral sakallı, güzel yüzlü, son derece edebli, sinirli, cihânı kendine dar gören, kendisini yiyen bir mizâca sahibdi, işretle mahvoldu..
“Ebüzziya Tevfik Bey de (B.: Ebüzziya Mehmed Tevfik Bey, cild 9, sayfa 4875) İstanbul’da Karakulak Hanı Meyhânesini tarif ederken şunları yazıyor: Leskofçalı Galib Beyi ilk defa o meyhânede gördüm. Hersekli Ârif Hikmet, Namık Kemal ve Kâzım Paşa ki (devrin rind şâirleri) tavurları lâübâli ve hareketleri pervasız iken Galib Beyin huzurunda ağızlarını açmazlar ve onu hayranlıkla dinlerdi; pos bıyıklı, kumral gür sakallı, gözlerinde ulvî bir mehabet vardı, fakat muhabbetle, iltifatla bakıyordu; karşımda sanki Nef’î yi görür gibi oldum, Midhat Paşa merhuma garib bir benzeyişi vardı..
“Hersekli Ârif Hikmet Bey, Namık Kemal, Ahmed Midhat Efendi yazılarında fırsat düşdükce onu dâimâ göklere çıkararak ve rahmetle anarak medhetmişlerdir.
“Nerede tahsil etmişdi, kimlerden feyz almışdı, bilinmiyor.
“Kırk yaşlarında ölmüşdü, yirmi altı yaşına kadar yazdığı şiirlerini Rûhi Sânî adını verdiği bir divanda toplamışdı, Vanda yanmış. Elde mevcud divanı ondan sonra ölümüne kadar yazdığı şiirlerdir; Mücib Bey adında bir zâtin oğlunun himmetiyle elimize geçdi. Mücib Bey bir teftiş vazifesi ile Üsküb’e gitmiş, Galib’in babası o sırada Üsküb vâlisi imiş, kendisinden haz etmiş, hemen her gün buluşurlarmış. Bir gün ağlayarak karşılamış:
— Oğlum Galib ölmüş.. meğer şâirmiş.. divanını bana gönderdiler, size vereyim, onu İstanbulda basdırın, kendisi gibi şiirleri de ziyan olmasın.. demiş.
“Arkadaşlarla Âsârı Müfide Kütübhânesini kurmuşduk, Leskofçalı Galib Divanını basdık...” (M. Kemal İnal, Son Asır Türk Şâirleri).
Şu manzûme ve tarih kıt’ası kalender halk şâiri Üsküdarlı Âşık Râzinin evrakı metrûkesi arasında görülmüşdür:
Leskofçalı Gaalib Bey ki şiir ü edeb üstâdı
Akşamları gidüb çakmak meyhânede mûtâdı
Meclisinde bulundurur bir sâkii gülçehre
Pâ bürehne bıçkın kopuk murgi diller sayyâdı
Mîri suhan Leskofçalı kalenderler serveri
Bir eşbehi Yûsuf likaa fener çeker rehberi
Bir nigâhı râm eylemiş bebrü peleng hizberi
Şehsüvârı sahrâyi aşk ola gelmiş ecdâdı
Zencîrini sürür gider heybet ile pür safâ
Neş’esinin pâyânı yok dalındadır Mustafâ
Mûtkâdıdır telezzünü nazar ile iktifâ
Hâke çalmazmîri edeb böyle kadi şimşâdi
TARİH
Kûsi rahil çalındı göçdü bir mîri suhan
Firâk ile ey Gıyas at bir nârâyi hey hey
Ancak altı gün yattı kat mücevher tarihe
“Mustafa’nın dizinde yumdu gözün Gaalib Bey”
1278 + 6 = 1284
Mustafanın genc ve sâdık bir uşak olduğu tahmin edilebilir; Gıyas’ın kim olduğu meçhuldur, manzûmenin ve tarih kıt’asının, şâirin ölümünden en az on onbeş yıl sonra Âşık Râzi tarafından yazılmış olması da muhtemeldir.
Theme
Person
Contributor
Type
Page of encyclopedia
Share
X
FB
Links
→ Rights Statement
→ Feedback
Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.
TÜM KAYIT
Identifier
IAM110317
Theme
Person
Type
Page of encyclopedia
Format
Print
Language
Turkish
Rights
Open access
Rights Holder
Kadir Has University
Description
Volume 11, pages 5962-5964
See Also Note
B.: Ârif Hikmet Bey, Hersekli, cild 2, sayfa 1003; B.: Ebüzziya Mehmed Tevfik Bey, cild 9, sayfa 4875
Theme
Person
Contributor
Type
Page of encyclopedia
Share
X
FB
Links
→ Rights Statement
→ Feedback
Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.