Maddeler
İstanbul Ansiklopedisi'nin A harfinden Z harfine tüm maddelerini bir arada inceleyin.
Ciltler
1944 ile 1973 yılları arasında A harfinden G harfine kadar yayımlanmış olan ciltlere göz atın.
Arşiv
Reşad Ekrem Koçu'nun, G ve Z harfleri arasındaki maddelerle ilgili çalışmalarını keşfedin.
Keşfet
Temalar veya belge türlerine göre arama yapın; ilk kez erişime açılan arşiv belgeleri arasında gezinin.
GALATA YANGINLARI
İstanbul’un her tarafında olduğu gibi Galata’nın da geçirdiği ateş âfetleri şunlardır:
Cemâziyelevvel 906 (Ocak 1501) Yangını — “Ateş gece sabaha karşı çıktı; ertesi gün öğleye doğru Sadırâzam Mesih Paşa ve Sekbanbaşı Karagöz Ağa yeniçerilerle kayıklara binerek Galata’ya geçtiler. Sadırâzam Galata Kadısı ile yangının söndürülme işine nezaret ederken Galata’daki barut mahzenine ateş isabeti ile müthiş bir infilâk oldu ve havaya uçan baruthâne kulesinden büyük bir taş sadırâzam ile Galata Kadısının üstüne düştü ve her ikisi de ağır yaralandılar, beş gün sonra da öldüler.” (Solakzâde Tarihi). Muharrem 1045 (Haziran 1635) Yangını — “Ateş sur dışındaki iskeleler yanından çıktı, söndürülmeye çalışılırken yangına pek yakın demirli bir geminin barut anbarına ateş isabet etti ve gemi infilâk ederek battı, vak’a yerine çok yakın bulunan Sadırâzam Kemankeş Kara Mustafa Paşanın yüzü yandı, üç ay kadar hasta yattı.” (Naımâ Tarihi).
19 Rebiülevvel 1092 (8 Nisan 1681) Yangını — “Ateş sur dışındaki dükkânlardan çıkarak Galata Gümrüğünden Azapkapusuna kadar Galata’nın bütün yalı boyu yandı. Yanan yerleri sadırâzam Merzifonlu Mustafa Paşa kendi hesabına yaptırarak muazzam bir irad edindi.” (Silâhdar Tarihi).
1094 (1683) Yangını — Ateş, içinde Tersâneye ait pek çok gemi kalafat levâzımı bulunan Kur...
⇓ Devamını okuyunuz...
İstanbul’un her tarafında olduğu gibi Galata’nın da geçirdiği ateş âfetleri şunlardır:
Cemâziyelevvel 906 (Ocak 1501) Yangını — “Ateş gece sabaha karşı çıktı; ertesi gün öğleye doğru Sadırâzam Mesih Paşa ve Sekbanbaşı Karagöz Ağa yeniçerilerle kayıklara binerek Galata’ya geçtiler. Sadırâzam Galata Kadısı ile yangının söndürülme işine nezaret ederken Galata’daki barut mahzenine ateş isabeti ile müthiş bir infilâk oldu ve havaya uçan baruthâne kulesinden büyük bir taş sadırâzam ile Galata Kadısının üstüne düştü ve her ikisi de ağır yaralandılar, beş gün sonra da öldüler.” (Solakzâde Tarihi). Muharrem 1045 (Haziran 1635) Yangını — “Ateş sur dışındaki iskeleler yanından çıktı, söndürülmeye çalışılırken yangına pek yakın demirli bir geminin barut anbarına ateş isabet etti ve gemi infilâk ederek battı, vak’a yerine çok yakın bulunan Sadırâzam Kemankeş Kara Mustafa Paşanın yüzü yandı, üç ay kadar hasta yattı.” (Naımâ Tarihi).
19 Rebiülevvel 1092 (8 Nisan 1681) Yangını — “Ateş sur dışındaki dükkânlardan çıkarak Galata Gümrüğünden Azapkapusuna kadar Galata’nın bütün yalı boyu yandı. Yanan yerleri sadırâzam Merzifonlu Mustafa Paşa kendi hesabına yaptırarak muazzam bir irad edindi.” (Silâhdar Tarihi).
1094 (1683) Yangını — Ateş, içinde Tersâneye ait pek çok gemi kalafat levâzımı bulunan Kurşunlu Mahzende çıktı, hava almayan kapalı binâ onbeş gün için için yandıktan sonra Rebiülâhir’in altıncı günü (1 Nisan) mahzenin kapusu açılınca birdenbire dehşetle alevlendi, içindeki eşyanın hepsi yandı, zararın bir Mısır hazinesi olduğu tahmin edildi.
17 Muharrem 1127 (23 Ocak 1715) — “Galata’da Azebkapusu içinde öğle ile ikindi arası yangın çıktı; kar yağıyordu ve çok şiddetli rüzgâr vardı, deniz fırtınalı idi; âdet olduğu veçhile sadırâzam (Damad Şehid Ali Paşa) yangına kayıkla gidemedi, atla karadan gitti, Silâhdarağa ve Kâğıthâne köprülerinden geçecekti, fakat Eyyubsultana geldiğinden yangının söndürüldüğünü öğrendi ve geri döndü.” (Râşid Tarihi).
19 Şevval 1129 (26 Kasım 1717) Yangını — “Yangın gece gün kavuştuktan bir saat sonra Galata’nın Sandıkcılar Çarşısından çıktı, rüzgârla büyüdü, altı saat devamı etti, ateş ancak Yağkapanı önlerinde durdu” (Râşid Tarihi).
4 Şevval 1159 (20 Ekim 1746) Yangını — Ateş Sandıkcılar Çarşısından çıktı, o çarşı ile Kürekyapıcılar Çarşısı yandı (Râşid Tarihi).
3 Cemâziyelevvel 1181 (28 Eylül 1767) Yangını — “Ateş gece çıktı, iki Sicilya (Napoli), Moskova (Rusya) ve Felemenk (Hollanda) elçilerinin konakları ile büyüklü küçüklü kırk kadar gayri müslim evleri tamamen yandı.” (Vâsıf Tarihi).
20 Şevval 1211 (18 Nisan 1797) Yangını — “Ateş gece Azebkapusunda çıkdı, yedi saat sürdü, pek çok binâ yandı, yangını söndürmeye gelen askerden 40 nefer yaralandı (Mecellei Belediye).
11 Rebiülâhir 1223 (15 Mayıs 1808) Yangını — Yangın Kürekci Kapusu civarından çıktı söndürülemedi, Tophâne tarafından Tersâne tarafına kadar bütün Galata yandı, yangından yalnız 38 binâ kurtulmuştu. Galata’nın geçirdiği en müthiş büyük yangındır. Padişah Dördüncü Mustafa bu ateş âfetini kayıkla denizden seyretmişti.” (Câbi Said Vekaayinâmesi).
Kurtulan 38 binâdan biri meşhur Lâvirentos Meyhânesiydi. Meyhânenin tezgâh duvarına kaydedilmiş yazılar arasına şu vak’a da şöylece yazılmıştı: “İhtilâlden evvelki ateşte kurtulmuştuk, bu ateşde de kurtulduk. Çok can yandı; burada bin cana yakın idik.”
2 Zilhicce 1273 (24 Temmuz 1858) Yangını — Mumhâne Caddesi ve Karanlıkfırın sokağında 76 ev yandı. (Mecellei Belediye).
Receb 1276 (Ocak 1860) Yangını — Yorgancılarda 9 dükkân yandı (Mecellei Belediye).
Rûmî 1 Kânunuevvel 1285 (13 Aralık 1869) Yangını — Ateş Makaracılar Çarşısında çıktı, 47 dükkân yandı (Mecellei Belediye).
Rûmî 12 Eylül 1290 (24 Eylül 1874) Yangını — Ateş Sultanbayazıd Mahallesinde Topçular Caddesinde çıktı, 120 binâ yandı (Mecellei Belediye).
Rûmî 12 Haziran 1291 (24 Haziran 1875) Yangını — Ateş İskender Caddesinde çıktı, 11 binâ yandı (Mecellei Belediye).
Rûmî 18 Temmuz 1299 (30 Temmuz 1883) Yangını — Ateş Emekyemez Mahallesinde çıktı, 26 binâ yandı (Mecellei Belediye).
Rûmî 20 Ağustos 1300 (1 Eylül 1884) Yangını — Ateş Yolcuzâde Mahallesinde çıktı, 11 binâ yandı (Mecellei Belediye).
Rûmî 19 Haziran 1302 (1 Temmuz 1886) Yangını — Ateş Topçular Caddesinde çıktı, 36 binâ yandı (Mecellei Belediye).
Rûmî 17 Temmuz 1311 (29 Temmuz 1895) Yangını — Ateş Kürekciler Kapusunda çıktı, Yelkenciler Çarşısında ve Kalafat Yerinde 40 binâ yandı (Mecellei Belediye).
Galata’da yılları kesin olarak tesbit edilmemiş, sadece “geçende, bundan evvel, mukaddemâ” gibi tâbirler kullanılmış iki yangın daha görülür; 1855 - 1865 arasında Kemeraltında 27; Karaköy’de Fermeneciler Çarşısında 70 binâ yanmıştır.
Bir Galata Yangını
(Sabiha Bozcalının kompozisyonu)
Tema
Olay
Emeği Geçen
Sabiha Bozcalı
Tür
Ansiklopedi sayfası
Paylaş
X
FB
Bağlantılar
→ Kullanım Şartları
→ Geri Bildirim
İstanbul Ansiklopedisi kayıtlarıyla ilgili önerilerinizi istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org adresine gönderebilirsiniz.
TÜM KAYIT
Kod
IAM110296
Tema
Olay
Tür
Ansiklopedi sayfası
Biçim
Baskı
Dil
Türkçe
Haklar
Açık erişim
Hak Sahibi
Kadir Has Üniversitesi
Emeği Geçen
Sabiha Bozcalı
Tanım
Cilt 11, sayfalar 5952-5953
Not
Görsel: cilt 11, sayfa 5952
Tema
Olay
Emeği Geçen
Sabiha Bozcalı
Tür
Ansiklopedi sayfası
Paylaş
X
FB
Bağlantılar
→ Kullanım Şartları
→ Geri Bildirim
İstanbul Ansiklopedisi kayıtlarıyla ilgili önerilerinizi istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org adresine gönderebilirsiniz.