Entries
Examine all the Istanbul Encyclopedia entries from A to Z.
Volumes
Browse A to G volumes published between 1944 and 1973.
Archive
Discover Reşad Ekrem Koçu's works for the entries between letters G and Z.
Discover
Search by subjects or document types; browse through archival docs that are open access for the first time.
“FUTBOL”
İstanbul’da, dolayısı ile Türkiyede yayınlanmış ilk spor gazetesi; 1 numaralı sayısının tarihi 28 eylül 1326 (M. 11 ekim 1910) dır; 26,5 ? 38 eb’adında bir kâğıda basılmış 4 sayfalık ve haftalık bir gazete olup nüshası 20 paraya satılmışdır. Gazetenin imtiyaz sahibi Mustafa Ziya, baş muharriri Ali Mâcid Beylerdir; asıl işleri ne idi, o zamanların spor âleminde, Türkiyenin ilk spor gazetesini çıkarmak için yetkileri ne idi bilmiyoruz. İdârehânesi Bâbıâli Caddesinde 77 numaralı İktisad Kütübhânesidir. Gazetenin dördüncü son sayfasının sonunda mes’ul müdürünün Mustafa Ziya Bey olduğu ve İstanbul’da Vezirhanını’da Bekir Efendi -Karagöz Matbaasında basıldığı kaydedilmiş, satış yerleri olarak da Üsküdarda çarşı boyunda Yeniçeşme yanında kitabcı Muhtar Efendi, Kadıköyünde İskele önündeki tütüncü dükkânı; İstanbul’da Bâbıâli Yokuşunda kitabcı Kasım Efendi, Beyoğlunda Çarşîikebirde Hacoplu Pasajının yanında ecnebi gazetelerinin deposu gösterilmişdir.
Gazetenin başında kısa ne garibce bir özür dileme yazısı vardır: “Gazetemizin türkçe - fransızca olarak intişar edeceğini ilân ettik ise de bâzı esbâbı mühimmeye binâen bu hafta için lağvettik. İnşallah gelecek hafta Kadıköy İttihad Kulübünün müsâbakaları ile beraber bir sayfasını fransızcaya terceme edeceğimizi muhterem kaarilerimize vâadeyl...
⇓ Read more...
İstanbul’da, dolayısı ile Türkiyede yayınlanmış ilk spor gazetesi; 1 numaralı sayısının tarihi 28 eylül 1326 (M. 11 ekim 1910) dır; 26,5 ? 38 eb’adında bir kâğıda basılmış 4 sayfalık ve haftalık bir gazete olup nüshası 20 paraya satılmışdır. Gazetenin imtiyaz sahibi Mustafa Ziya, baş muharriri Ali Mâcid Beylerdir; asıl işleri ne idi, o zamanların spor âleminde, Türkiyenin ilk spor gazetesini çıkarmak için yetkileri ne idi bilmiyoruz. İdârehânesi Bâbıâli Caddesinde 77 numaralı İktisad Kütübhânesidir. Gazetenin dördüncü son sayfasının sonunda mes’ul müdürünün Mustafa Ziya Bey olduğu ve İstanbul’da Vezirhanını’da Bekir Efendi -Karagöz Matbaasında basıldığı kaydedilmiş, satış yerleri olarak da Üsküdarda çarşı boyunda Yeniçeşme yanında kitabcı Muhtar Efendi, Kadıköyünde İskele önündeki tütüncü dükkânı; İstanbul’da Bâbıâli Yokuşunda kitabcı Kasım Efendi, Beyoğlunda Çarşîikebirde Hacoplu Pasajının yanında ecnebi gazetelerinin deposu gösterilmişdir.
Gazetenin başında kısa ne garibce bir özür dileme yazısı vardır: “Gazetemizin türkçe - fransızca olarak intişar edeceğini ilân ettik ise de bâzı esbâbı mühimmeye binâen bu hafta için lağvettik. İnşallah gelecek hafta Kadıköy İttihad Kulübünün müsâbakaları ile beraber bir sayfasını fransızcaya terceme edeceğimizi muhterem kaarilerimize vâadeyler, bu teahhurdan dolayı beyânı itizar ederiz”. O zamanlar bu spor gazetesinin bir sayfasının fransızca olmasında ne gibi ihtiyaç duyulduğunu bilemeyiz.
Gazetenin ikinci yazısı “Tekdimi meslek” başlığını taşıyor; yazıda imza yok. Uzunca makaalenin hulâsası şudur:
“Memleketimizde spor istibdat devrinde başladı.
“Meşrutiyet ilân edileli de üç, yıl oldu..
“Haydi istibdad mâni oluyordu diyelim..
“Meşrutiyette bir değil, birkaç spor gazetesinin, risalesinin çıkmış olması gerekirdi..
“Sene 1910. Bu ana kadar ne spora ne de futbola ait gazete, risale çıkmadı..
“Bizim gayemiz az zaman içinde futbolü tamim etmek, futbolcularımızın milletler arası müsabakalarda mühim bir mevki almasını sağlamaktır. Bunun için de bir gazetenin varlığı şarttır alelâde bir gazete de değil, istifade edilir bir gazete..
“Mesleğimiz bitaraftır. Futbolda taraftarlık hiddet doğurur.
“Bu gazetenin devamını isteyenler onu satın alırlar. Güvendiğimiz futbol amatörleridir..”
Gazetede, yalnız birinci sayfasında bir tek resim bulunmaktadır; o da bir portre:
Sağ ayağının önüne topu koymuş çârebrû, bıyıklı bir delikanlı. Ayağında, siyah bir don kısa pantalon, sırtında da bir forma gömlek var, kolları bâzulara kadar sıvanmış. Resmin altında adı yazılı değil, her halde zamanının as şöhretlerinden biri olacak ki, yalnız: “Galatasarayın enmûzeci müdafii” yazılı.. Benim anladığım Galatasarayın beklerinden biri. Zira o zamanlar “bek” e müdafi denilirdi.
1910 senesinde futbol oyunu Türk gençleri arasında ilk gazetesini çıkaracak kadar yayılmıştır. Fakat İstanbulda bu oyuna muarız olanlar pek çoktur. Gençlerin, çocukların, baldır bacak çıplak baş açık, çayırlarda bir meşin top peşinde koşmaları, tahsile sanata köstek olacak bir âvârelik bir nevi serserilik gibi görülmektedir.
Futbolden evvel İstanbul gençleri arasında çılgın heves hâlinde tulumbacılık vardı; tulumbacılar da, yangınlarda tulumba sandığını omuzlayıp don fanilâ, başında külâh, yalın ayak, kış kar buz gece ve gündüz demeyip İstanbul sokaklarında taban tepmektedirler. Fakat “Tulumbacı” sıfatı, İstanbul halkı indinde hiç bir zaman makbul görülmemiştir. Ayak takımı hâriç, tulumbacılığa heveslenen gençler ayıplanmışdır. “Futbolcu” da tulumbacılığın bir başka çeşidi sayılmıştır.
Futbol gazetesinin ilk sayısında tek imzalı yazı “Futbol muarızlarına ilk söz” adını taşımaktadır; muharriri Burhâneddin Bey o devrin tanınmış jimnastik - bedenterbiyesi muallimlerindendir; şunları yazıyor:
“Yıllanmış bir hareketsizlik, uyuşukluk kalabalığına karşı futbol harb ilân ediyor. Ne ile? Bir avuç insanla.
“Memleketimizde bu oyuna muarızları nedense pek çoktur: Sıhhî ve içtimaî mahzurları olduğunu söylerler... Kaba saba bir oyun derler... Biz futbolcular da bunu hoş görmüyoruz. Muhaliflerimize karşı İstanbulda bin kişi bile yokuz... Fakat her gün biraz daha artıyoruz... Bu da gösteriyor ki cesaretimiz bu mücadelede bizi zafere doğru götürüyor... Pek yakındır, göreceksiniz hükûmet bile futbolu mekteblere ve kışlalara kabul edecektir... Fulbol mektebe ve kışlaya girdiği gün de zafere kavuşmuş olacaktır...”.
Bu ilk spor gazetesinde bir futbol takımının oyuncuları şu isimlerle gösterilmişdir:
Kaleci
Sağ arka (sağ bek)
Sol arka (sol bek)
Sağ orta (sağ haf)
Sağ orta (sağ haf)
Orta (santrahaf)
Sol orta (sol haf)
Dış sağ (sağ açık)
İç sağ (sağ iç)
İleri (santrafor)
İç sol (sol iç)
Dış sol (sol açık)
Bürhâneddin OLKER
“Futbol” gazetesinin başlığı
Theme
Other
Contributor
Type
Page of encyclopedia
Share
X
FB
Links
→ Rights Statement
→ Feedback
Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.
TÜM KAYIT
Creator
Burhaneddin Olker
Identifier
IAM110225
Theme
Other
Type
Page of encyclopedia
Format
Print
Language
Turkish
Rights
Open access
Rights Holder
Kadir Has University
Description
Volume 11, pages 5869-5870
Note
Image: volume 11, page 5870
Theme
Other
Contributor
Type
Page of encyclopedia
Share
X
FB
Links
→ Rights Statement
→ Feedback
Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.