Entries
Examine all the Istanbul Encyclopedia entries from A to Z.
Volumes
Browse A to G volumes published between 1944 and 1973.
Archive
Discover Reşad Ekrem Koçu's works for the entries between letters G and Z.
Discover
Search by subjects or document types; browse through archival docs that are open access for the first time.
Gül Mosque article
GÜL CAMİİ –Kiliseden çevrilme camilerdendir,Küçükmustafapaşa semtinde Ayakapu Mekteb Sokağı üzerindedir ;yapıldığında Ayia Teodosia adına takdis edilmişdi ;İstanbulun fethinden İkinci Sultan Selim zamanına kadar(1566-1574) bir asır Tersânenin âlet ve eşyâ anbarı olarak kullanılmış ve İkinci Sultan Selim tarafından bir minâre ilâve ettirilerek camie çevrilmişdir;XIX.Yüzyılda da İkinci Sultan Mahmud da bie mahfili hümâyun yapdırmışdır.
Hadikatül Cevâmiin matbu nüshasında camie çevrilmesi kaydedilirken bir mürettib hatâsı ile “Selimi Sânî” yerine “Selimi Sâlis” yazılmış,iki asırlık bir zaman oynatan bu hatâ,sonraları bâzı yazarları,bu arada “Eski İstanbul” isimli eserinde Celâl Esad Arseveni de yanıltmışdır.
Gül Camii üzerine tarih kaynaklarımızda en eski kayıd Evliyâ Çelebi Seyahatnâmesindedir,ünlü yazar ,yaşadığı devre âid bir vak’ayı şöylece kaydediyor :
“..Dördüncü Sultan Murad zamanında İstanbuldaki büyük zelzelede Gül Camii yerle bir harab oldu ve pâdişah camii yeniden yapdırttı,yedi yılda tamam oldu.Metânet üzere olsun diye üstad mühendis orta kubbenin etrafına küçük küçük kubbeler binâ eylediğinden şekli hemen bir güle benzediği için Gül Camii derler.Binâsı tamam oldukda işini yüz güğüm gülsuyu ile gaslettiler.Mihrab ve minberi sâde ve güseldir.Kıbleye nâzır bir kapusu vardı...
⇓ Read more...
GÜL CAMİİ –Kiliseden çevrilme camilerdendir,Küçükmustafapaşa semtinde Ayakapu Mekteb Sokağı üzerindedir ;yapıldığında Ayia Teodosia adına takdis edilmişdi ;İstanbulun fethinden İkinci Sultan Selim zamanına kadar(1566-1574) bir asır Tersânenin âlet ve eşyâ anbarı olarak kullanılmış ve İkinci Sultan Selim tarafından bir minâre ilâve ettirilerek camie çevrilmişdir;XIX.Yüzyılda da İkinci Sultan Mahmud da bie mahfili hümâyun yapdırmışdır.
Hadikatül Cevâmiin matbu nüshasında camie çevrilmesi kaydedilirken bir mürettib hatâsı ile “Selimi Sânî” yerine “Selimi Sâlis” yazılmış,iki asırlık bir zaman oynatan bu hatâ,sonraları bâzı yazarları,bu arada “Eski İstanbul” isimli eserinde Celâl Esad Arseveni de yanıltmışdır.
Gül Camii üzerine tarih kaynaklarımızda en eski kayıd Evliyâ Çelebi Seyahatnâmesindedir,ünlü yazar ,yaşadığı devre âid bir vak’ayı şöylece kaydediyor :
“..Dördüncü Sultan Murad zamanında İstanbuldaki büyük zelzelede Gül Camii yerle bir harab oldu ve pâdişah camii yeniden yapdırttı,yedi yılda tamam oldu.Metânet üzere olsun diye üstad mühendis orta kubbenin etrafına küçük küçük kubbeler binâ eylediğinden şekli hemen bir güle benzediği için Gül Camii derler.Binâsı tamam oldukda işini yüz güğüm gülsuyu ile gaslettiler.Mihrab ve minberi sâde ve güseldir.Kıbleye nâzır bir kapusu vardır.İçinde mermer ve gayri taşdan sütunlar yokdur.Kadim mâber olduğu için bu camide yağmur duasına çıkılır.Minâresi tek şerefelidir.Altında mahzenler olduğu için büyük binâ yapmaya korkdular.Bu camide hal sâhibi zatler eksik olmaz..”.
Evliyâ Çelebinin güle benzeterek yapdığı küçük kubbelerle bezenmiş târifi camiin planını tutmaz.Tahsin Öz “İstanbul Camileri” isimli eserinde :“Planı haç şeklinde olup tek kubbelidir.Altında meşâhirin defni için büyük bir bodrum bulunmaktadır..” diyor.
“ Mir’âtı İstanbul ” müellifi Mehmed Râif Bey evrâkı metrukesi arasında bir defterde camiin adı üzerine şu rivâyeti kaydediyor : “Fetihde Türk Ordusunun şehre girdiği gün bu kilisenin vaftiz gününe rastalımaşdı,her tarafı güllerle süslenmiş bulunyordu,zirâ rumlar bu kiliseye Açılmaz Gül mânâsına Roden Aman Ksanton (?) derlerdi.Türkler de Gül Camii dediler..”.
Tercümânı Hakikat gazetesinde de 1896 nisanında Gül Camiinin kubbesindeki kurşunların yenilendiği yazılıdır.
Muallim Nâcinin yakın dostlarından Salâhî Bey “Muallim Naci” isimli risâlesinde şirin bir hâtıra naklediyor :“ Gül Camii civarında bir evde oturuyordu.Ziyâretine gittim,karşı karşıya sigaraları yakdık,Receb Ağa adındaki uşağının pişirdiği köpüklü kahveyi işdik,bana yeni şiirini okudu,pek zevkime gitti,hemen yüzüne bakıp :
Binler yaşa ey Gül Camiin bülbülü Naci !
deyivermişim.Aman ne kadar sevinmişti...”.
Hakiki şeklinden biraz değişik olarak,daha ziyâde temsîlî,bir kabir taşına kabartma resmi yapılmış tek İstanbul camiidir(B.: Cezmi Efendi,Süleyman,cild 7 , sayfa 3541) .
Theme
Building
Contributor
Type
Document
Share
X
FB
Links
→ Rights Statement
→ Feedback
Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.
TÜM KAYIT
Article Title
Identifier
G7A036
Theme
Building
Subject
Gül Camii, Gül Mosque, Küçükmustafapaşa, Ayakapu Mektep Sokağı, Ayakapu Mektep Street, Ayia Teodosia, Selim II (Sultan), Mahmud II (Sultan), Hadîkatü'l-Cevâmi (Hüseyin Ayvansarayi), Eski İstanbul, Celal Esat Arseven, Evliya Çelebi, Seyahatname, Book of travel, Murad IV (Sultan), Tahsin Öz, İstanbul Camileri, Istanbul Mosques, Roden Aman Ksanton, Tercüman-ı Hakikat (Gazete), Tercüman-ı Hakikat (Newspaper), Muallim Naci, Salahi Bey, Cezmi Efendi (Süleyman)
Type
Document
Format
Typewriting, Handwriting
Language
Turkish
Rights
Open access
Rights Holder
Kadir Has University
Description
Text written for the Güç-Gülderen chapter of Istanbul Encyclopedia
Note
Typewriting on paper. Article number and print notes are handwritten with pen on the document.
See Also Note
Cezmi Efendi (Süleyman), cild 7, sayfa 3541
Bibliography Note
Evliya Çelebi, "Seyahatnâme"; Celâl Esad Arseveni, “Eski İstanbul”; Tahsin Öz, “İstanbul Camileri”; Mehmed Râif Bey, "Mir’âtı İstanbul"; Tercümân-ı Hakikat gazetesi; Salâhî Bey, “Muallim Naci”
Provenance
Istanbul Encyclopedia Archive has been opened to access in cooperation with Kadir Has University and Salt.
Theme
Building
Contributor
Type
Document
Share
X
FB
Links
→ Rights Statement
→ Feedback
Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.