Onyedinci Yüzyıl ulemâsından; Osmanlı şeyhülislâmlarının kırkyedincisi; hicrî 1040 (M. 1630-1631) da İstanbulda doğdu, Şeyhülislâm Ebûsaid Efendinin oğludur (B.: Ebûsâdid Efendi, Hocazâde, cild 9 sayfa 4854); babasının şeyhülislâmlığı zamanında pervasız himâye ile 1055 (1645) de henüz 14 yaşında bir çocuk iken Mihrimahsultan Medresesine müderris tâyin edildi ve yine himâye ilmiye mesleğinde süratle yükselerek 1064 (1654) de otuzüç yaşında İstanbul Kadısı oldu. Bu vazifeden azlinden sonra bir müddet açıkda kaldı, 1077 (1666-1667) de Anadolu Kadıaskeri, 1097 (1685-1686) de Rumeli Kadıaskeri oldu; 1101 (1690) de İkinci Sultan Süleymanın zamanında Şeyhülislâm oldu; bu pâdişah Feyzullah Efendinin şeyhülislâmlığı sırasında öldü, Efendi, bir kısmı da İkinci Ahmed devrinde olmak üzere 1 sene 8 ay kadar şeyhülislâmlık yaptı, Sadırâzam Arabacı Ali Paşa ile pâdişah huzurunda sert bir tartışması sonunda azledildi. 1103 (1692) de ikinci defa şeyhülislâm oldu, bu sefer mevkiinde 2 sene kalabildi. Sadırâzam Sürmeli Ali Paşaya bir müneccim Feyzullah adında bir adamdan zarar göreceğini söylemiş, vekarlı, azametli bir zât olan Feyzullah Efendiyi aslında çekemeyen Sürmeli Ali Paşa pâdişaha şeyhülislâmın esrar tiryakisi olduğunu söyleyerek efendiyi azlettirdi, azli ile de yetinmeyerek Sakız Adasına ...

Onyedinci Yüzyıl ulemâsından; Osmanlı şeyhülislâmlarının kırkyedincisi; hicrî 1040 (M. 1630-1631) da İstanbulda doğdu, Şeyhülislâm Ebûsaid Efendinin oğludur (B.: Ebûsâdid Efendi, Hocazâde, cild 9 sayfa 4854); babasının şeyhülislâmlığı zamanında pervasız himâye ile 1055 (1645) de henüz 14 yaşında bir çocuk iken Mihrimahsultan Medresesine müderris tâyin edildi ve yine himâye ilmiye mesleğinde süratle yükselerek 1064 (1654) de otuzüç yaşında İstanbul Kadısı oldu. Bu vazifeden azlinden sonra bir müddet açıkda kaldı, 1077 (1666-1667) de Anadolu Kadıaskeri, 1097 (1685-1686) de Rumeli Kadıaskeri oldu; 1101 (1690) de İkinci Sultan Süleymanın zamanında Şeyhülislâm oldu; bu pâdişah Feyzullah Efendinin şeyhülislâmlığı sırasında öldü, Efendi, bir kısmı da İkinci Ahmed devrinde olmak üzere 1 sene 8 ay kadar şeyhülislâmlık yaptı, Sadırâzam Arabacı Ali Paşa ile pâdişah huzurunda sert bir tartışması sonunda azledildi. 1103 (1692) de ikinci defa şeyhülislâm oldu, bu sefer mevkiinde 2 sene kalabildi. Sadırâzam Sürmeli Ali Paşaya bir müneccim Feyzullah adında bir adamdan zarar göreceğini söylemiş, vekarlı, azametli bir zât olan Feyzullah Efendiyi aslında çekemeyen Sürmeli Ali Paşa pâdişaha şeyhülislâmın esrar tiryakisi olduğunu söyleyerek efendiyi azlettirdi, azli ile de yetinmeyerek Sakız Adasına sürgün ettirdi; Sakız Adası düşman istilasına uğrayınca Feyzullah Efendi adadan Çeşmeye kaçdı, fakat Çeşmede oturması uygun görülmeyerek oradan da Mısıra gönderildi. Mısırda beş sene kadar kaldı, hastalandı, kendisini güçlükle af ettirerek 1110 (1698) de İstanbula döndü ve dönüşünden az sonra Fındıklıdaki yalısında vefât etti; ölümünde 67/68 yaşlarında idi. Hususî iyi bir tahsil görmüşdü, astronomiye meraklı idi, şiir ile meşgul olmuş, yazılarında ifâdesi çok düzgün, el yazısı da bir hattat denilecek kadar güzeldi. Şiirlerinde “Feyzi” mahlasını kullanırdı; aşağıdaki rübâisini Sâlim tezkiresinden naklediyoruz: Anılsa gâhice bir dil aceb mi yâr yanında Ki zerre yâd olur mihri tâbdâr yanında Semendi nâze itmezdi pâmâl ben gubârı Bilinse hâk idiğim o şehsüvâr yanında Bibl.: İlmiye Salnâmesi; İ. H. Danişmend, Kronoloji; Sâlim Tezkiresi.