Hadikatül Cevâmi şu mâlûmâtı veriyor: “Kiliseden kalbedilmişdir Camidir. İstanbulun fethi sırasında kilise olarak bırakılmışdı, hicrî 1000 senesinde (M. 1591 - 1592) hıristiyanlar arasında vuku bulan bir çekişme üzerine ellerinden alınarak devrin pâdişahı Üçüncü Sultan Murad tarafından cami yapılmışdır. Avlusunda yine o devrin sadırâzamı Sinan Paşanın bir medresesi vardır. İç kapusu bitişiğindeki çeşme ile dış kapusu üstündeki mekteb, sadırâzam Nevşehirli İbrahim Paşanın dâmâdı ve sadâret kethüdâsı Mehmed Ağanındır; bu camiin mahallesi vardır”. Tahsin Öz “İstanbul Camileri” isimli eserinde şunları yazıyor: “Çarşanbada Fethiye semtindedir; Bizans yapısı Pammakaristos Kilisesidir. Üç kısımdan ibâret olup XI. Yüzyılda yapılmışdır, ilk ilâve 1282 senesinde Mihail tarafından karısı Mariya nâmına yaptırılmışdır ve bir kadın manastırı hâlini almışdır. Bir müddet sonra üçüncü bir ilâve görmüş ve 1456 da Patrikhâne olmuşdur ve Fatih Sultan Mehmed bu patrikhâneye gelmişdir. Mozayikler mâbedin sağ tarafındaki ilâve bölümde olup XIII. -XIV. Yüzyıllara âid Îsa ile azizlere âid nefis parçalardır. Bu mabed 1585 de câmie tahvil edilmişdir; merkezî absidi kaldırılmış, mihrab, mermer minber ve bir minâre yapılmışdır. Camie Azerbaycan’ın fethi hâtırası olarak Fethiye ismi verilmişdir. Mâbedin karşı...

Hadikatül Cevâmi şu mâlûmâtı veriyor: “Kiliseden kalbedilmişdir Camidir. İstanbulun fethi sırasında kilise olarak bırakılmışdı, hicrî 1000 senesinde (M. 1591 - 1592) hıristiyanlar arasında vuku bulan bir çekişme üzerine ellerinden alınarak devrin pâdişahı Üçüncü Sultan Murad tarafından cami yapılmışdır. Avlusunda yine o devrin sadırâzamı Sinan Paşanın bir medresesi vardır. İç kapusu bitişiğindeki çeşme ile dış kapusu üstündeki mekteb, sadırâzam Nevşehirli İbrahim Paşanın dâmâdı ve sadâret kethüdâsı Mehmed Ağanındır; bu camiin mahallesi vardır”. Tahsin Öz “İstanbul Camileri” isimli eserinde şunları yazıyor: “Çarşanbada Fethiye semtindedir; Bizans yapısı Pammakaristos Kilisesidir. Üç kısımdan ibâret olup XI. Yüzyılda yapılmışdır, ilk ilâve 1282 senesinde Mihail tarafından karısı Mariya nâmına yaptırılmışdır ve bir kadın manastırı hâlini almışdır. Bir müddet sonra üçüncü bir ilâve görmüş ve 1456 da Patrikhâne olmuşdur ve Fatih Sultan Mehmed bu patrikhâneye gelmişdir. Mozayikler mâbedin sağ tarafındaki ilâve bölümde olup XIII. -XIV. Yüzyıllara âid Îsa ile azizlere âid nefis parçalardır. Bu mabed 1585 de câmie tahvil edilmişdir; merkezî absidi kaldırılmış, mihrab, mermer minber ve bir minâre yapılmışdır. Camie Azerbaycan’ın fethi hâtırası olarak Fethiye ismi verilmişdir. Mâbedin karşısında bulunan ve Mimar Sinan eseri olan Sadırazam Sinan Paşa Medresesi yıktırılmış, yerine mekteb yapılmışdır (1962).” Zamanımızda ibâdete kapalı olup müzeler müdürlüğüne devredilmiş olan bu manastır - ki liseden çevrilme camiin altında bir de direkli sarnıç - mahzen bulunmaktadır. Fethiye Camii (Plân: Aziz Ogan’dan) Fethiye Camii (Bir gravürden S. Bozcalı eli ile)