Kaanun virtüozu, orkestra şefi; 1906 da İstanbul’da doğdu, daha küçücük çocuk iken fevkalâde musiki istidadı gösterdi. Türk Musikisi öğrendi ve kanun virtüozu olarak tanındı. 12 yaşında en iyi kanun çalan Türk olarak ün yaptı. 16 yaşında operet besteliyerek bestekârlığa başladı. Saadeddin Arel’in dikkatini çekti. Ondan armoni, sonra Arel’in de hocası olan Manas’tan contrepoint ve füg öğrendi. 1922 - 1926 arasında Dârüttâlîm-i Mûsikîde kaanun çaldı. Bitirmek üzere bulunduğu mimarlık tahsilini bitirmedi. 1927’de Arel tarafından yüksek musiki tahsili için Viyana Konservatuvarı’na gönderildi. 1932’ye kadar 5 yıl Viyana’da Arel’in hesabına musiki tahsil etti. Joseph Marx’dan composition, Oswald Kabasta’dan orkestra idaresi öğrendi. Viyana Konservatuvarı’ndan birinci sahada, Avusturya Devlet Musiki Akademisinden de ikinci sahada diploma aldı. İstanbul’a döndü. Şehir Tiyatrosu’nda orkestra şefi ve Belediye Konservatuvarı’nda musiki tarihi öğretmeni oldu. 1936’da Ankara’ya yerleşti ve Türk Musikisi ile hemen hemen ilgisini kesti. Riyâset-i Cumhur Flarmonik Orkestrası şef yardımcısı ve konservatuarda piyanist olarak çalıştı. Enst Praetorius’un yanında orkestra şefi olarak ilerledi. İlk opera temsillerinin sahneye uygulanmasında hizmet etti. 1937 - 46 arasında konservatuarda composition ok...

Kaanun virtüozu, orkestra şefi; 1906 da İstanbul’da doğdu, daha küçücük çocuk iken fevkalâde musiki istidadı gösterdi. Türk Musikisi öğrendi ve kanun virtüozu olarak tanındı. 12 yaşında en iyi kanun çalan Türk olarak ün yaptı. 16 yaşında operet besteliyerek bestekârlığa başladı. Saadeddin Arel’in dikkatini çekti. Ondan armoni, sonra Arel’in de hocası olan Manas’tan contrepoint ve füg öğrendi. 1922 - 1926 arasında Dârüttâlîm-i Mûsikîde kaanun çaldı. Bitirmek üzere bulunduğu mimarlık tahsilini bitirmedi. 1927’de Arel tarafından yüksek musiki tahsili için Viyana Konservatuvarı’na gönderildi. 1932’ye kadar 5 yıl Viyana’da Arel’in hesabına musiki tahsil etti. Joseph Marx’dan composition, Oswald Kabasta’dan orkestra idaresi öğrendi. Viyana Konservatuvarı’ndan birinci sahada, Avusturya Devlet Musiki Akademisinden de ikinci sahada diploma aldı. İstanbul’a döndü. Şehir Tiyatrosu’nda orkestra şefi ve Belediye Konservatuvarı’nda musiki tarihi öğretmeni oldu. 1936’da Ankara’ya yerleşti ve Türk Musikisi ile hemen hemen ilgisini kesti. Riyâset-i Cumhur Flarmonik Orkestrası şef yardımcısı ve konservatuarda piyanist olarak çalıştı. Enst Praetorius’un yanında orkestra şefi olarak ilerledi. İlk opera temsillerinin sahneye uygulanmasında hizmet etti. 1937 - 46 arasında konservatuarda composition okuttu. 1946’da Cumhurbaşkanlığı Flarmonik Orkestrası’na — Praetoriusun ölümü üzerine — şef oldu. 6 yıldan fazla bu görevde kaldı. 1952 aralığında rahatsızlandı ve görevinden ayrıldı. Devlet Konservatuarı’nda armoni, orchestration ve composition derslerine devam etti. Bir ara uzunca müddet Viyana’da kaldı. Viyana Senfoni Orkestrası’nda ve başka Alman ve Avusturya orkestralarında şef olarak çalıştı. 1964’te Ankara’ya döndü. Arada bir Devlet Operası temsilleirni ve Cumhurbaşkanlığı Orkestrası’nı idare etmektedir. Piano, violonsel, kemençe gibi sazları da çalan bestekâr, kanunda bütün Türk Musikisi’nin tanıdığı en büyük virtüoz, hattâ Batı mânâsıyle tek gerek virtüozdur. Şerif Muhiddin Targan’ın ud’da yaptığını, kaanun’da yapmıştır. Batı Musikisi’nde birçok orkestra, piano parçaları, oda musikisi eserleri, konçertolar besteledi. Türk Musikisi’nde bestelediği veya Türk motiflerinin hâkim olduğu pek çok eseri, 1951’de yazdığı bir kaanun konçertosu, kaanun taksimleri, 1926’da yayınlanan 10 Saz Semâîsi, başka çok başarılı peşrev ve saz semâîleri, çok sesli parçaları vardır. Ferid Alnar’ın eserlerinde, Sâdeddin Arel’in tesiri açıktır. Makam ve usûllerimiz, çok defa an’anevî formlarımız çerçevesinde, Batı Musikisi’nden aldığı geniş imkânları ustaca olduğu kadar zevkle de kullanılmıştır. Kendisi virtüoz olduğu için, saz eserlerinin icrâsı da çok zordur. Eserleri nüanslı olduğu için, bu tip notaları çalmaya alışmamış sâzendeleri ürtükecek güçlüklerle doludur. Vaktiyle Alnar’ın bazı saz eserlerini büyük tanbûrî Mes’ud Cemil ve büyük kaanûnî Vecihe Daryal, çok güzel çalmışlardı. Bâzı eserleri: Beyâtî Arabân ve Segâh peşrevleri; Beyâtî Arabân, Bûselik, Dilkeş Hâverân, Karcığar, Mââhûr, Nihâvend, Nikriz, Nîşâbûrek, Segâh, Şerefnümâ, Yegâh saz semâîleri; Kaanun Konçertosu; Acem Aşîran, Segâh, Sûzidil, Sûznâk, Şeddi Arabân taksimleri; Köçek Havası; Zeybek Havası; Saz Havası; Çifte Telli; Sirto; Sarı Zeybek; Yalova Türküsü; İzmir’den Sâlamlar; Sözsüz Romans; Sâdeddin Arel’e ithaf edilmiş 8 piyano parçası: Şu Yamaçda; Uyuşuk Dans; Deniz Kıyısından Gün Doğuşu; Sisli Sabah; Biraz Da Yürükçe; Emprovivasyon; Perdeden Sızan Ay Işığı; Oyun Havası. T. Yılmaz ÖZTUNA