Aşağıdaki hal tercemesini geçen asrın ilk yarısında yazılmış olduğunu tahmin ettiğimiz bir risâleden alıyoruz: “Dellâk Ferhad nam civan ki dudimâni bektâşiyandan Serturnaciyan Kara Mustafa Ağanın çehrelisi, Ellidokuz (Üsküdar muhafazasına memur 59. Orta) neferâtının şâhinbaşı ve kavakyellisi, cümle âşıkaanı sâdıkan ve dervîşânı dilrîşan ve baş açık yalın ayak cümle rindan ve kalenderan ve cümle ehli keyf esîri bengü bâde hâneberdûşan ve nice ehli dil âşüftei zaman ricâlü kibârı zîşan ve ârifânü zarîfan ve cümle şehir eşkiyâsı evbâşan eşbehin mecbûrudur. Üsküdar Kolluk Hamamında bilâ dirlik dellâki pâk ve hizmetinde çiştü çâlâk çıplaklar serveri ve o hamamı dilküşânın âbi rûyi fetâ hizberi: Beyti Adli Şâir Anmaz mıyuz gaminle geçen günleri meğer Eyyâmı hoş güzârı firâmuş ider müyüz “Fûtei siyeh içre ol kaddi şimşâd meclisi has olubbâbı sohbeti muhabbet uslûbu küşâd eyledikde bülbüli gülistânı lefâfet ve hem goncei gülistânı nezâfet yani Ferhâdı nevhat gayreti nevcivânii dellâkânesini aşku şevk ile ayan ider ki hizmet bu kadar olur: Beyti Aziz Şâir Mûmiyânın kim derâguuşi hayâl eyler senin Câmenhâb içre safâyi vuslatın kimlerdedir “Mâderzâd eşhebi pür istidâd Dellâk Ferhad hizmetine koşduğu erbâbı sühan sâz ile hemrâz ve halveti germâbede dûri dirâz sohbeti can ile anlardan ahz...

Aşağıdaki hal tercemesini geçen asrın ilk yarısında yazılmış olduğunu tahmin ettiğimiz bir risâleden alıyoruz: “Dellâk Ferhad nam civan ki dudimâni bektâşiyandan Serturnaciyan Kara Mustafa Ağanın çehrelisi, Ellidokuz (Üsküdar muhafazasına memur 59. Orta) neferâtının şâhinbaşı ve kavakyellisi, cümle âşıkaanı sâdıkan ve dervîşânı dilrîşan ve baş açık yalın ayak cümle rindan ve kalenderan ve cümle ehli keyf esîri bengü bâde hâneberdûşan ve nice ehli dil âşüftei zaman ricâlü kibârı zîşan ve ârifânü zarîfan ve cümle şehir eşkiyâsı evbâşan eşbehin mecbûrudur. Üsküdar Kolluk Hamamında bilâ dirlik dellâki pâk ve hizmetinde çiştü çâlâk çıplaklar serveri ve o hamamı dilküşânın âbi rûyi fetâ hizberi: Beyti Adli Şâir Anmaz mıyuz gaminle geçen günleri meğer Eyyâmı hoş güzârı firâmuş ider müyüz “Fûtei siyeh içre ol kaddi şimşâd meclisi has olubbâbı sohbeti muhabbet uslûbu küşâd eyledikde bülbüli gülistânı lefâfet ve hem goncei gülistânı nezâfet yani Ferhâdı nevhat gayreti nevcivânii dellâkânesini aşku şevk ile ayan ider ki hizmet bu kadar olur: Beyti Aziz Şâir Mûmiyânın kim derâguuşi hayâl eyler senin Câmenhâb içre safâyi vuslatın kimlerdedir “Mâderzâd eşhebi pür istidâd Dellâk Ferhad hizmetine koşduğu erbâbı sühan sâz ile hemrâz ve halveti germâbede dûri dirâz sohbeti can ile anlardan ahzi irfan ile nice nakışlar peydâ ve derûninde nice cilveler ve şîveler hüveydâ olub hamam çıplağı iken kârbânı şuerâda tûtii hoş güftâr sâhibi nâm ü şan oldu. Beyti mülhem ez şuerâ Yanub yakılmayı tâlim ider birbirine hûban Muhabbet ehli eksik olmaz germâbedir bu “Ammâ ol eşbehin mürşidi serçeşmei ehli harâbât açık baş ve yalın ayak libâsı köhne aba Bitli Remzi Babâyi Tebrîzîdir, bu ebyât Dellâk Ferhadındır: Pir aşkına soyunduk Hem yunulduk hem yunduk Köçek olduk pire hû Yandık yakdık be yâhû Ayak öpdük öpdürdük Dimedik küçük büyük Bizde âr ile nâmus Şûlei aşka fânus Gönüllerde şâh oldum Sanma mertebem buldum Kaçan âşık kul oldum Ande kendimi buldum Sual idersen nâmım Çıplak Âşık Ferhâdım “Risâlemizin hîni tahririnde Ferhad Şâir Üsküdarda Kolluk Hamamında Ubeydi Mısrî köçeğidir, ser nöbet idi.” Târihi Mücevher Berâyi Tâiri Hamâmı Kolluk Vatanımız Üsküdârın hamamlardan güzeli İskelenin karşusunda Kolluk Hamâmı belli Dört halvet üç sofasında tam yirmi beş kurnadır Çıplak eşbeh uşakların yokdur rakib engeli Mermerine bal dök yala gaayet ile pâk hamam Dilberândan çiştü çâlâk onbeş dellâki var tam Sâde Üsküdarda değil cihân içre virdi nâm Cümle zevku safâ ehli mutlak gidüb görmeli Bir de Âşık Ferhâdı var çıplakların serveri Bir zeberdest fetâdır ki fetâların ejderi Kîse urur destan yazar derd görmesin elleri Bir “Şah” geldi haber verdi târihi mücevheri “Pek dilküşâ hamam oldu Kolluk tâmir göreli” 932+300 (Ş) = 1232 (M. 1816 — 1817) 932+306 (Şah) = 1238 (M. 1822 — 1823) Bu Dellâk Ferhadın, Ermeni harfleri ile Türkçe olarak “Hûbânı Cânım İstanbul” isimli bir risâlenin müellifi Kemahlı Ermeni halk şairi Âşık Ferhâdî olması da muhtemeldir. (B.: Ferhâdî, Kemahlı Âşık).