Maddeler
İstanbul Ansiklopedisi'nin A harfinden Z harfine tüm maddelerini bir arada inceleyin.
Ciltler
1944 ile 1973 yılları arasında A harfinden G harfine kadar yayımlanmış olan ciltlere göz atın.
Arşiv
Reşad Ekrem Koçu'nun, G ve Z harfleri arasındaki maddelerle ilgili çalışmalarını keşfedin.
Keşfet
Temalar veya belge türlerine göre arama yapın; ilk kez erişime açılan arşiv belgeleri arasında gezinin.
FERÂCE, ERKEK FERÂCESİ
Aslı arabca “Ferrâce”dir, fakat şiirde vezin zarurite veya lugatperdazlık olmadıkça daima Ferâce denilegelmişdir. “Ulemânın giydiği pek geniş ve (yine çok geniş olan) kolları yarık bir nevi biniş” (Şemseddin Sâmi, Kaamûsu Türkî). “Bol kollu ve yakalı biniş; kenarında samur kürk de kaplanırdı, eskiden ilmiye ricâli giyerdi” (Hüseyin Kâzım, Büyük Türk lugatı).
M. Zeki Pakalın “Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri” isimli eserinde Ferâce maddesinde erkek ferâcesi için şunları yazıyor:
“İlmiye ricâlinin resmî günlerde giydikleri sırma işlemeli üstlüğe de ferâce denilirdi. Biniş dahi denilen bu ferâcenin kolları çok boldu, çuhadan yapılırdı. İlmiyenin fercâ giyenleri hicrî 1264 (M. 1848) senesinde rütbelerde yapılan tâdilât ile başlamış, Osmanlı saltanatının sonuna kadar devam etmişdir. Tanzimantdan önce saray erkânı da ferâce giyerdi. Bunların kürkle kaplı olanları da vardı. Başçavuş divan günleri kürklü ferâce giyerdi” (M. Z. Pakalın).
Yukarıdaki satırlarda “Kürke kaplı” ve “Kürklü” tâbirlerinden kasıd, ferâcede iki ön kenarının, yakadan etek ucuna kadar kürklü de olabildiğidir; yoksa içinin de kürklü olduğu sanılmasın. Zirâ ferâce diye kesilmiş bir çuha bir ferveye kaplanırsa (Bakınız: Perve) ferâcelikden çıkıp çuha kaplı kürk olur.
Delikanlı ferâcelerinin kolları kısa olur, bir de...
⇓ Devamını okuyunuz...
Aslı arabca “Ferrâce”dir, fakat şiirde vezin zarurite veya lugatperdazlık olmadıkça daima Ferâce denilegelmişdir. “Ulemânın giydiği pek geniş ve (yine çok geniş olan) kolları yarık bir nevi biniş” (Şemseddin Sâmi, Kaamûsu Türkî). “Bol kollu ve yakalı biniş; kenarında samur kürk de kaplanırdı, eskiden ilmiye ricâli giyerdi” (Hüseyin Kâzım, Büyük Türk lugatı).
M. Zeki Pakalın “Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri” isimli eserinde Ferâce maddesinde erkek ferâcesi için şunları yazıyor:
“İlmiye ricâlinin resmî günlerde giydikleri sırma işlemeli üstlüğe de ferâce denilirdi. Biniş dahi denilen bu ferâcenin kolları çok boldu, çuhadan yapılırdı. İlmiyenin fercâ giyenleri hicrî 1264 (M. 1848) senesinde rütbelerde yapılan tâdilât ile başlamış, Osmanlı saltanatının sonuna kadar devam etmişdir. Tanzimantdan önce saray erkânı da ferâce giyerdi. Bunların kürkle kaplı olanları da vardı. Başçavuş divan günleri kürklü ferâce giyerdi” (M. Z. Pakalın).
Yukarıdaki satırlarda “Kürke kaplı” ve “Kürklü” tâbirlerinden kasıd, ferâcede iki ön kenarının, yakadan etek ucuna kadar kürklü de olabildiğidir; yoksa içinin de kürklü olduğu sanılmasın. Zirâ ferâce diye kesilmiş bir çuha bir ferveye kaplanırsa (Bakınız: Perve) ferâcelikden çıkıp çuha kaplı kürk olur.
Delikanlı ferâcelerinin kolları kısa olur, bir de geniş devrik yaka ilâve olunurdu, kol kenarları ve yaka sırma harçla işlenirdi; önünde sadece süs olarak kalan kürk parçaları ile gençleri pek açan bir üstlük idi, yazın pardesü yerine giyilirdi.
XVIII. Yüzyıl şâirleirnden Sâbit bir vâiz efendiyi şöyle hicvediyor:
Ferrâce ve destar ile pek maskara düşmüş
Tütün tiryâkisi delikanlı sırtında erkek ferâcesi
(Bir XVIII. asır gravüründen S. Bozcalı eli ile)
Tema
Folklor
Emeği Geçen
Tür
Ansiklopedi sayfası
Paylaş
X
FB
Bağlantılar
→ Kullanım Şartları
→ Geri Bildirim
İstanbul Ansiklopedisi kayıtlarıyla ilgili önerilerinizi istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org adresine gönderebilirsiniz.
TÜM KAYIT
Kod
IAM100805
Tema
Folklor
Tür
Ansiklopedi sayfası
Biçim
Baskı
Dil
Türkçe
Haklar
Açık erişim
Hak Sahibi
Kadir Has Üniversitesi
Tanım
Cilt 10, sayfa 5650
Not
Görsel: cilt 10, sayfa 5650
Tema
Folklor
Emeği Geçen
Tür
Ansiklopedi sayfası
Paylaş
X
FB
Bağlantılar
→ Kullanım Şartları
→ Geri Bildirim
İstanbul Ansiklopedisi kayıtlarıyla ilgili önerilerinizi istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org adresine gönderebilirsiniz.