Entries
Examine all the Istanbul Encyclopedia entries from A to Z.
Volumes
Browse A to G volumes published between 1944 and 1973.
Archive
Discover Reşad Ekrem Koçu's works for the entries between letters G and Z.
Discover
Search by subjects or document types; browse through archival docs that are open access for the first time.
FENÂYÎ BABA
Aşağıdaki hal tercemesini Üsküdarlı halk şâiri Âşık Râzinin evrâkı metrûkesi arasında bir defterden alıyoruz: “1310 etrafında (M. 1880 - 1885) yaşı altmışın üstünde bir meczub idi; yaz ve kış başı açık, yalın ayak, üstünde iç çamaşırı ve esvab adına belinden bir kuşakla bağlanmış bir entâri ve onun üstüne de bir bektâşî abası atarak dolaşırdı. Son Külhan Beylerinden imiş (B.: Külhan beyi), 1262 de (M. 1846) Serasker riza Paşanın emri ile İstanbulda külhan beyliği teşkilâtı kaldırıldığında 18-19 yaşlarında ve Ayasofya Hamamı külhanından çıkarılan hâneberduş oğlanlardanmış, askere alınmış ve Şumnu’da bulunan bir kıt’aya gönderilmiş, orduda merdâne gayret ve hizmetiyle çavuşluğa kadar yükselmiş ve Kırım Harbinde başından kurşunla ağır yaralanmış, o yaranın tesiri ile kendisine cezbe gelmiş ve târif ettiğimiz kılıkda sokaklara düşmüş, bir imtiyaz olarak 11 yaşından 19 yaşına kadar içinde çocukluk ve ilk gencliğinin geçdiği Ayasofya Hamamı külhanında barınırdı, Ayasofya Çarşısı esnafı tarafında da beslenirdi. Bir güzel genc görünce, koynunda taşıdığı kâğıd parçalarından birine bir şeyler yazar ve o gence:
— Al... fenâfillâh muskasıdır!.. derdi.
Bir gün Fenâyî Babaya Yemiş iskelesinde rastladım, çıplak ayaklı ve mühmel kılıklı fakat eşbehlerin dilberi bir kayıkçıya da böyle bir kâğıd v...
⇓ Read more...
Aşağıdaki hal tercemesini Üsküdarlı halk şâiri Âşık Râzinin evrâkı metrûkesi arasında bir defterden alıyoruz: “1310 etrafında (M. 1880 - 1885) yaşı altmışın üstünde bir meczub idi; yaz ve kış başı açık, yalın ayak, üstünde iç çamaşırı ve esvab adına belinden bir kuşakla bağlanmış bir entâri ve onun üstüne de bir bektâşî abası atarak dolaşırdı. Son Külhan Beylerinden imiş (B.: Külhan beyi), 1262 de (M. 1846) Serasker riza Paşanın emri ile İstanbulda külhan beyliği teşkilâtı kaldırıldığında 18-19 yaşlarında ve Ayasofya Hamamı külhanından çıkarılan hâneberduş oğlanlardanmış, askere alınmış ve Şumnu’da bulunan bir kıt’aya gönderilmiş, orduda merdâne gayret ve hizmetiyle çavuşluğa kadar yükselmiş ve Kırım Harbinde başından kurşunla ağır yaralanmış, o yaranın tesiri ile kendisine cezbe gelmiş ve târif ettiğimiz kılıkda sokaklara düşmüş, bir imtiyaz olarak 11 yaşından 19 yaşına kadar içinde çocukluk ve ilk gencliğinin geçdiği Ayasofya Hamamı külhanında barınırdı, Ayasofya Çarşısı esnafı tarafında da beslenirdi. Bir güzel genc görünce, koynunda taşıdığı kâğıd parçalarından birine bir şeyler yazar ve o gence:
— Al... fenâfillâh muskasıdır!.. derdi.
Bir gün Fenâyî Babaya Yemiş iskelesinde rastladım, çıplak ayaklı ve mühmel kılıklı fakat eşbehlerin dilberi bir kayıkçıya da böyle bir kâğıd verdi. Meczubun ne dediğini anlamayan oğlana bir mecidiye verip kâğıdı satın aldım, içinde şu kıt’alar yazılıydı:
Hey kayıkcım heman yelken açalım
Fener değil İstanbuldan kaçalım
Ey bıçkınım şalvarı bol paçalım
Fener değil İstanbuldan kaçalım
Ülfet etme ayakdaşın yabanla
Aç kayığın iskeleden tabanla
Halvet olub bu kalender babanla
Fener değil İstanbuldan kaçalım
Deryâ üzre tâ be sabah gezelim
Feneri de söndür hele güzelim
Yıldız falı açıp mânâ sezelim
Fener değil İstanbuldan kaçalım
Yalın ayak eşbeh servi bülendim
Adın sordum Fehim dedin levendim
Bûsî pâye iznin gerek efendim
Fener değil İstanbuldan kaçalım
İki câna yeter yâhu bir aba
Kayık benim Fehim senin merhaba
İskeleye depme vurdum gör baba
Pusulamız kitâbı aşk açalım
Yelken kürek İstanbuldan kaçalım
“Fenâyî Babayı ilk defa gördüğünü söyleyen genc kayıkcı ile şöyle konuşduk:
— Adın nedir?
— Fehim!
— Hangi iskelenin kayıkcısısın?
— Fener iskelesinin!
“Tüylerimi ürperten bir dehşet ve hayret içinde kaldım...”
Meczub eski külhan beyine atfedilmiş manzumenin Âşık Râzi kalemi ile hayli tashih gördüğünü sanırım
Vâsıf HİÇ
Theme
Person
Contributor
Type
Page of encyclopedia
Share
X
FB
Links
→ Rights Statement
→ Feedback
Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.
TÜM KAYIT
Creator
Vâsıf Hiç
Identifier
IAM100736
Theme
Person
Type
Page of encyclopedia
Format
Print
Language
Turkish
Rights
Open access
Rights Holder
Kadir Has University
Description
Volume 10, page 5613
See Also Note
B.: Külhan beyi
Theme
Person
Contributor
Type
Page of encyclopedia
Share
X
FB
Links
→ Rights Statement
→ Feedback
Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.