Geçen asır sonları ile asrımızın başında çok meşhur bir fotoğrafcı; ermeni asıllı olup asıl adı Bogos Tarkulyandır, imzasını “Pol Tarkul” diye frenkleştirip atardı; Karakaş Birâderler Fotografhanesinde çıraklıkdan yetişmiş, sonra “Febüs (Phebus) Fotografhanesi” adı ile bir atölye açmış, teşebbüsünde parlak başarıya ulaşmış, devrin yüksek tabakasının rağbetini görmüş ve “Rissâmı Hazreti Şehriyârî” (Padişahın Ressamı) unvânı verilmişdir. Asıl adı unutularak kendisi de “Febüs Efendi” diye şöhret buldu. İlk atöliyesi Beyoğlunda Caddei Kebirde (İstiklâl Caddesi) 301 numaralı mağazanın üstünde idi. 1896 da Malûmat Mecmuasında kendi resmi ile ve haber kılığı altında bir ilânında fotograhanesi hayli övüldükten sonra “… Febüs Fotografhanesi zannı ile bâzı zevâtın civardaki ufak tefek resimhânelere gitmekde oldukları işitildiğinden Febüs Fotografhânesini bulmak için yukardaki adresi dikkat edilmesi tavsiye olunur” deniliyor. Çekdiği resimleri pastel ile boyayarak İstanbulda ilk defa renkli fotoğraf yapan bu sanatkârdır. 1900 mayısında Febüs Fotoğrafhânesi bitişiğindeki meşhur Hanâki Gazino-Kahvehânesiyle birlikde yanmışdır (Fransızca Servet Gazetesi). Çocukluğunda çırak olarak Febüs Efendinin yanında çalışmış “Foto Sel” sâhiblerinden Herant Bey Febüsün son atöliyesinin Galatasarayında Toka...

Geçen asır sonları ile asrımızın başında çok meşhur bir fotoğrafcı; ermeni asıllı olup asıl adı Bogos Tarkulyandır, imzasını “Pol Tarkul” diye frenkleştirip atardı; Karakaş Birâderler Fotografhanesinde çıraklıkdan yetişmiş, sonra “Febüs (Phebus) Fotografhanesi” adı ile bir atölye açmış, teşebbüsünde parlak başarıya ulaşmış, devrin yüksek tabakasının rağbetini görmüş ve “Rissâmı Hazreti Şehriyârî” (Padişahın Ressamı) unvânı verilmişdir. Asıl adı unutularak kendisi de “Febüs Efendi” diye şöhret buldu. İlk atöliyesi Beyoğlunda Caddei Kebirde (İstiklâl Caddesi) 301 numaralı mağazanın üstünde idi. 1896 da Malûmat Mecmuasında kendi resmi ile ve haber kılığı altında bir ilânında fotograhanesi hayli övüldükten sonra “… Febüs Fotografhanesi zannı ile bâzı zevâtın civardaki ufak tefek resimhânelere gitmekde oldukları işitildiğinden Febüs Fotografhânesini bulmak için yukardaki adresi dikkat edilmesi tavsiye olunur” deniliyor. Çekdiği resimleri pastel ile boyayarak İstanbulda ilk defa renkli fotoğraf yapan bu sanatkârdır. 1900 mayısında Febüs Fotoğrafhânesi bitişiğindeki meşhur Hanâki Gazino-Kahvehânesiyle birlikde yanmışdır (Fransızca Servet Gazetesi). Çocukluğunda çırak olarak Febüs Efendinin yanında çalışmış “Foto Sel” sâhiblerinden Herant Bey Febüsün son atöliyesinin Galatasarayında Tokatlıyan (Konak) Oteli karşısında olduğunu söylüyor. Ünlü fotoğrafçı-ressamın hal tercemesi ve hattâ ölüm tarihi tesbit edilemedi. Geçen asır sonlarında yaşamış kalender halk şâiri Üsküdarlı Âşık Râzinin evrâkı metrûkesi arasında bir defterde Febüsün Kumkapulu Haçik adında fakir bir balıkcının oğlu olduğu, çocukluğunun pek acı geçtiği yazılıdır ve şu kıt’a kaydedilmişdir: Gençliğinde Febüsun kendi resim gibiydi Siyehçehehre civelek güzel bir ermeniydi Tarkul Şah dirler idi uşşâkı kalenderler Emsâli ender çıkar ermeni güzeliydi. Yine Âşık Râzi, Hafiye Fehim Paşanın metresi Margaret Hanımın küçük kardeşi Charles Junior Morgan’ın (B.: Hidâyet, İngiliz) bu fotğrafhanede çektdirtdiği bir resmin altına da şunları yazmışdır: Koltuğa oturtup bu resmi çeken Febüs Efendinin usta elidir. 1914 nisanında Tasvir-I Efkâr Gazetesi muhâbirinin Febüs Efendi ile yapdığı konuşmada, sanatkâr kendisine İkinci Sultan Abdülhamid tarafından Ressamı Şehriyârî unvanı, Şehzâde Bürhâneddin Efendinin bir resmi verildiğini ve ayrıca beşinci rütbeden bir Mecidî nişanı ile taltif edildiğini söylemişdir. Fotoğrafcının ölümü o tarihten sonra olacaktır. Febüs Efendi (Resim: S. Bozcalı)