Entries
Examine all the Istanbul Encyclopedia entries from A to Z.
Volumes
Browse A to G volumes published between 1944 and 1973.
Archive
Discover Reşad Ekrem Koçu's works for the entries between letters G and Z.
Discover
Search by subjects or document types; browse through archival docs that are open access for the first time.
FATMA SULTAN
Üçüncü Sultan Ahmedin kızı ve bu pâdişahın çok sevgili ilk evlâdı, annesi de Sultan Ahmedin en sevgili hasekisi Emetullah Sultandır; Lâle Devrinin iki ünlü sadırâzamı Silâhdar Şehid Ali Paşa ile Nevşehirli Damad İbrahim Paşanın zevcesi; 12 cemaziyelevvel 1116 (12 eylül 1704) de doğdu; 1121 de (M. 1709) henüz beş yaşında iken babasının gözde silâhdarı Ali Ağa ile evlendirildi ve nikâhın ertesi günü Ali Ağa vezirlik ile saraydan ayrılarak devlet hizmetine girdi; beş yaşında bir sabî ile sembolik bir izdivaçdı; Fatma Sultan ile zevcinin ikaametine Paşakapusu (Bâbıali) civarında kadim ve büyük saray olan Bıyıklı Mustafa Paşa sarayı ile Eyyubda Vâlidesultan Sâhilsayarı tahsis edildi.
Fatma Sultan 1713 de sadırâzam ve 1716 da Petervaradin meydan muharebesinde şehid olan ilk kocasından 12 yaşında dul kaldı (B.: Ali Paşa, Damad Şehid; cild 2, sayfa 681). Tarihimizin o devrine “Lâle Devri” adını vermiş olan müverrih Ahmed Refik Bey (B.: Altınay, Ahmed Refik, cild 2, sayfa 732): “... Ali Paşanın hücrei zifâfına dahil olmamışdı, fakat iltifat ve nüvâzişleriyle sadırâzama samimi bağlanmışdı; ölümünden en çok müteessir olan Fatma Sultan oldu” diyor.
Hicrî 6 rebiülevvel 1129 da (18 şubat 1717) ikinci defa olarak sadırâzam Nevşehirli İbrahim Paşa ile evlendi, Sultan 13-14 yaşında, İbrahim Paşa ...
⇓ Read more...
Üçüncü Sultan Ahmedin kızı ve bu pâdişahın çok sevgili ilk evlâdı, annesi de Sultan Ahmedin en sevgili hasekisi Emetullah Sultandır; Lâle Devrinin iki ünlü sadırâzamı Silâhdar Şehid Ali Paşa ile Nevşehirli Damad İbrahim Paşanın zevcesi; 12 cemaziyelevvel 1116 (12 eylül 1704) de doğdu; 1121 de (M. 1709) henüz beş yaşında iken babasının gözde silâhdarı Ali Ağa ile evlendirildi ve nikâhın ertesi günü Ali Ağa vezirlik ile saraydan ayrılarak devlet hizmetine girdi; beş yaşında bir sabî ile sembolik bir izdivaçdı; Fatma Sultan ile zevcinin ikaametine Paşakapusu (Bâbıali) civarında kadim ve büyük saray olan Bıyıklı Mustafa Paşa sarayı ile Eyyubda Vâlidesultan Sâhilsayarı tahsis edildi.
Fatma Sultan 1713 de sadırâzam ve 1716 da Petervaradin meydan muharebesinde şehid olan ilk kocasından 12 yaşında dul kaldı (B.: Ali Paşa, Damad Şehid; cild 2, sayfa 681). Tarihimizin o devrine “Lâle Devri” adını vermiş olan müverrih Ahmed Refik Bey (B.: Altınay, Ahmed Refik, cild 2, sayfa 732): “... Ali Paşanın hücrei zifâfına dahil olmamışdı, fakat iltifat ve nüvâzişleriyle sadırâzama samimi bağlanmışdı; ölümünden en çok müteessir olan Fatma Sultan oldu” diyor.
Hicrî 6 rebiülevvel 1129 da (18 şubat 1717) ikinci defa olarak sadırâzam Nevşehirli İbrahim Paşa ile evlendi, Sultan 13-14 yaşında, İbrahim Paşa 50 yaşında idi. 1730 yılına kadar babası yerinde bu ikinci kocası ile hem sevgi ve karşılıklı hürmet, hem de tantana ve ihtişamla dolu mes’ud bir hayat sürdü. 1730 da çıplak ayaklı serserilerin ayaklanması ile başlayan ihtilâlde muhterem kocası öldürüldükden ve babası Üçüncü Sultan Ahmed de tahtdan indirildikten sonra ancak üç sene yaşadı (B.: İbrahim Paşa, Damat Nevşehirli; Ahmed III, cild 1, sayfa 284). Hastalığında isteği yeni pâdişah Birinci Sultan Mahmud tarafından red edilmeyerek en güzel yıllarının geçdiği Beşiktaşta Çırağan Sahilsarayında ikaametine müsaade edildi ve orada 1145 (M. 1733) yılında vefât etti; Yeni Câmide Hatice Turhan Sultan türbesi avlusunda müstakil bir sofaya defnedildi, ölümünde 29 yaşında idi. Kabir taşının kitâbesi şudur:
Şehriyârı sâbık Ahmed Hânı âlî hazretin
Zübdei silkü bennâtı iffetü takvâ ile
Eyledi zevcinden üç yıl sonra dünyâdan vedâ
Cem ile Cennetde Mevlâ devleti ukbâ ile
Tâmiye ile nâse tarihin kıl îmâ ü heyâ
“Fâtma Sultanı Allah başr ide Zehrâ ile”
1148—3 = 1145 (M. 1733).
Tarih mısraı üç rakamı ile tâmiyelidir. İbrahim Paşadan Mehmed Bey (Paşa) adında bir oğlu olmuşdu; o da genç yaşında, anasından beş sene sonra ölmüşdür (B.: Fatma Sultan Camii; Fatmasultan Sâhilsarayı; Fatmasultan Sarayı).
“Fatma Sultan” — Üçüncü Sultan Ahmedin kızı hakkında Ahmed Refikin eseri, küçük boyda 72 sayfalık bir kitabcıkdır, Diken-İnci Yayınları arasında basılmışdır ki Cumhuriyetin ilk yıllarında Sedad Simavi tarafından çıkarılmış Diken mizâhî ve İnci edebî iki dergidir. Kitabın başlık yazısı altında “Gayri matbû vesikalara nazaran yazılmışdır” notu bulunmaktadır. Eserde Üçüncü Sultan Ahmedin sadırâzam İbrahim Paşaya gönderdiği yazı mektublardan üçünün fotokopileri konmuşdur: bu mektublardan biri sadırâzamın hastalığı üzerine yazılmış ve Sultan Ahmed mektubun sonunda iki satır da kızına eklemişdir, pâdişah: “Sultan kızımın nerkis çeşimlerinden takbil ederim, paşaya takayyüd idüb ilâca mukayyed olasın” diyor.
Theme
Person
Contributor
Type
Page of encyclopedia
Share
X
FB
Links
→ Rights Statement
→ Feedback
Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.
TÜM KAYIT
Identifier
IAM100655
Theme
Person
Type
Page of encyclopedia
Format
Print
Language
Turkish
Rights
Open access
Rights Holder
Kadir Has University
Description
Volume 10, pages 5579-5580
See Also Note
B.: Ali Paşa, Damad Şehid; cild 2, sayfa 681; B.: Altınay, Ahmed Refik, cild 2, sayfa 732; B.: İbrahim Paşa, Damat Nevşehirli; Ahmed III, cild 1, sayfa 284; B.: Fatma Sultan Camii; Fatmasultan Sâhilsarayı; Fatmasultan Sarayı
Theme
Person
Contributor
Type
Page of encyclopedia
Share
X
FB
Links
→ Rights Statement
→ Feedback
Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.