Enderunlu Hümâyunda Fatih Sultan Mehmed’in Köşkü, salonlarında millî hazinemiz teşhir edilen Topkapu sarayının en eski, en güzel, Türk yapı san’atının en asîl bir parçasıdır. Binanın güzelliği kalemle târif edilemez, gözle görmek gerektir. Yavuz Selim tarafından ikametgâh olmaktan çıkarılmış, hazîne ittihaz edilmiştir. Bir bodrum katı üzerinde inşâ edilmiş olan bu muhteşem köşk, limanı, Boğazı ve Kadıköyüne kadar Anadolu Yakası ile Marmarayı gören bir açık hayat, üçsalon, bir soğukluk ve bir hamamdan mürekkeptir. Köşkün saray aslusu cephesinin önünde de dokuz sütunlu, geniş, gönül açıcı kemerli bir revak vardır. Salonlardan ikisi ahşap çatı ile örtülmüş ocaklı salondurlar. Açık Hayat bu iki salonun arasındadır, yâni bu ocaklı salonlardan biri limana, biri de karşıda Anadolu yakasına nâzırdır. Anadolu yakasına bakan ocaklı salonun, binadan dışarıya çıkmış, gayet güzel, şahnişini vardır. Bu salondan bir kapı ile kubbeli salona geçilir. Kubbeli salonu hamamın soğukluğundan gayet kalın bir duvar ayırmıştır. Bu duvarın içine yerleştirilmiş bir merdiven ile de “bodrum” adını verdiğimiz alt kata inilir. Biz bodrum diyoruz, burası da bendegan için bir ikametgâh olarak yapılmşıtır. Yine büyük bir kubbe ile örtülmüş olan hamam soğukluğuna, köşkün revaklı cephesinden ayrı kapı ile girilir. ...

Enderunlu Hümâyunda Fatih Sultan Mehmed’in Köşkü, salonlarında millî hazinemiz teşhir edilen Topkapu sarayının en eski, en güzel, Türk yapı san’atının en asîl bir parçasıdır. Binanın güzelliği kalemle târif edilemez, gözle görmek gerektir. Yavuz Selim tarafından ikametgâh olmaktan çıkarılmış, hazîne ittihaz edilmiştir. Bir bodrum katı üzerinde inşâ edilmiş olan bu muhteşem köşk, limanı, Boğazı ve Kadıköyüne kadar Anadolu Yakası ile Marmarayı gören bir açık hayat, üçsalon, bir soğukluk ve bir hamamdan mürekkeptir. Köşkün saray aslusu cephesinin önünde de dokuz sütunlu, geniş, gönül açıcı kemerli bir revak vardır. Salonlardan ikisi ahşap çatı ile örtülmüş ocaklı salondurlar. Açık Hayat bu iki salonun arasındadır, yâni bu ocaklı salonlardan biri limana, biri de karşıda Anadolu yakasına nâzırdır. Anadolu yakasına bakan ocaklı salonun, binadan dışarıya çıkmış, gayet güzel, şahnişini vardır. Bu salondan bir kapı ile kubbeli salona geçilir. Kubbeli salonu hamamın soğukluğundan gayet kalın bir duvar ayırmıştır. Bu duvarın içine yerleştirilmiş bir merdiven ile de “bodrum” adını verdiğimiz alt kata inilir. Biz bodrum diyoruz, burası da bendegan için bir ikametgâh olarak yapılmşıtır. Yine büyük bir kubbe ile örtülmüş olan hamam soğukluğuna, köşkün revaklı cephesinden ayrı kapı ile girilir. Köşkün muhakkak ki güzel olması gereken asıl hamama gelince, maalesef yıktırılmıştır. Fâtih’in bu şâheser köşkü, hazine dairesi ittihaz edilirken, açık hayatın ortada birer sütun ve duvar kenarlarında da ikişer yarım sütun üzerine atılmış iki köşe duvarındaki dört zarif kemerin arası doldurulmuş, orası da bir salon hâline ifrağ edilmişti. Topkapu Sarayının son restorasyonunda bu sonradan dolma kısımlar sökülmüş, kemerler ve sütunlar bütün letâfeti ile meydana çıkarılmıştır. Bu açılan hayatın ortasında bir de şadırvan vardır. Şadırvan sular fışkırtarak ve hayatı, en güzel ve asil Türk minderleri ile döşeyerek, bir yaz gecesi mehtâbında burada, oturduğunuzu tahayyül edersiniz, kendinizi bir peri masalı içinde bulursunuz. Hele önümüzde altın ve gümüş pırıltıları ile mükellef bir sofra, sofrada bâde’i gülrenk, hizmetinizde bir sâkii serverdam ve dizinizin dibinde sîne bülbülü bir yâr-ı şivekâr var ise, efendim Allahın bahtiyar kulu o kimseye derler. Bibl.: E. Hakkı Ayverdi, Fatih Devri Mimârisi R. E. Koçu, Topkapusu Sarayı Fâtih Sultan Mehmed Köşkü (Maktâ resim: E. H. Ayverdi) Fâtih Sultan Mehmed Köşkü (Plân: E. Hakkı Ayverdi) Fâtih Sultan Mehmed köşkünde hayat (Resim: Nezih)