Eski deyimi ile “Fâtih Kezâsı”, “Fâtih Kaymakamlığı”, bu satırların yazıldığı 1970 yılı şubatında İstanbul vilâyetinin 19 ilçesinden biri, diğer ilçeler şunlardır: Adalar, Bakırköy, Beşiktaş, Beykoz, Beyoğlu, Çatalca, Eminönü, Eyyub, Gaziosmanpaşa, Kadıköy, Kartal, Sarıyer, Silivri, Şile, Şişli, Üsküdar, Yalova, Zeytinburnu. Bunlardan Fatih İlçesi ile Adalar, Bakırköy, Beşiktaş, Beykoz, Beyoğlu, Eminönü, Eyyub, Gaziosmanpaşa, Zeytinburnu, Kartal, Sarıyer, Şişli, Üsküdar 14 ilçe Anadolu ve Rumeli yakasında ve Halicin ve Boğazın iki tarafında muazzam ve çok yaygın büyük şehri kurmuşdur. “1967 İstanbul İl Yıllığı”nda Fâtih İlçesi hakkında en küçük bir bilgi bulamadık. Fâtih Kaymakamına gönderdiğimiz bir mektup da, Eyyub İlçesinde olduğu gibi, cevabsız kalmışdır; ne istediğimiz anlaşılmamış olacakdır. Bu durum karşısında aşağıdaki notları, muhakkak ki çok eski, 1934 Belediye Şehir Rehberinden alıyoruz. 1934 de Fâtih ilçesi 6 bucak (nâhiyeden) ve 80 mahalleden mürekkebdi; nâhiye ve mahallelerin isimleri şunlardır: I. Fatih Merkez Nâhiyesi. Gurebâ Hüseyin Ağa Mahallesi Baba Hasan Alemî Mahallesi Kırkçeşme Mahallesi Hüsam Bey Mahallesi Sofular Mahallesi Murad Paşa Mahallesi İskender Paşa Mahallesi Hasan Halife Mahallesi Hacı Üveys Mahallesi Sinan Ağa Mahallesi Kirmasti Mahallesi Şeyh ...

Eski deyimi ile “Fâtih Kezâsı”, “Fâtih Kaymakamlığı”, bu satırların yazıldığı 1970 yılı şubatında İstanbul vilâyetinin 19 ilçesinden biri, diğer ilçeler şunlardır: Adalar, Bakırköy, Beşiktaş, Beykoz, Beyoğlu, Çatalca, Eminönü, Eyyub, Gaziosmanpaşa, Kadıköy, Kartal, Sarıyer, Silivri, Şile, Şişli, Üsküdar, Yalova, Zeytinburnu. Bunlardan Fatih İlçesi ile Adalar, Bakırköy, Beşiktaş, Beykoz, Beyoğlu, Eminönü, Eyyub, Gaziosmanpaşa, Zeytinburnu, Kartal, Sarıyer, Şişli, Üsküdar 14 ilçe Anadolu ve Rumeli yakasında ve Halicin ve Boğazın iki tarafında muazzam ve çok yaygın büyük şehri kurmuşdur. “1967 İstanbul İl Yıllığı”nda Fâtih İlçesi hakkında en küçük bir bilgi bulamadık. Fâtih Kaymakamına gönderdiğimiz bir mektup da, Eyyub İlçesinde olduğu gibi, cevabsız kalmışdır; ne istediğimiz anlaşılmamış olacakdır. Bu durum karşısında aşağıdaki notları, muhakkak ki çok eski, 1934 Belediye Şehir Rehberinden alıyoruz. 1934 de Fâtih ilçesi 6 bucak (nâhiyeden) ve 80 mahalleden mürekkebdi; nâhiye ve mahallelerin isimleri şunlardır: I. Fatih Merkez Nâhiyesi. Gurebâ Hüseyin Ağa Mahallesi Baba Hasan Alemî Mahallesi Kırkçeşme Mahallesi Hüsam Bey Mahallesi Sofular Mahallesi Murad Paşa Mahallesi İskender Paşa Mahallesi Hasan Halife Mahallesi Hacı Üveys Mahallesi Sinan Ağa Mahallesi Kirmasti Mahallesi Şeyh Resmi Mahallesi II. Karagümrük Nâhiyesi: Kaariye Atik Ali Paşa Mahallesi Neslişah Mahallesi Mimar Sinan Mahallesi Keçeci Karabaş Mahallesi Hatice Sultan Mahallesi Muhtesib İskender Mahallesi Kocadede Mahallesi Beyceğiz Mahallesi Derviş Ali Mahallesi III. Fener Nâhiyesi: Haraccı Kara Mehmed Mahallesi Kasab Demirhan Mahallesi Küçük Mustafa Paşa Mahallesi Haydar Mahallesi Müftü Ali Mahallesi Abdi Sübaşı Mahallesi Hatib Muslihiddin Mahallesi Tevkiî Câfer Mahallesi Kâtib Muslihiddin Mahallesi Tahtaminâre Mahallesi Hızır Çavuş Mahallesi Hamâmî Muhiddin Mahallesi Avcıbey Mahallesi Kaasım Gönânî Mahallesi Balat Karabaş Mahallesi Molla Aşkî Mahallesi Atik Mustafa Paşa Mahallesi IV. Eyyub Nâhiyesi: Nişancı Mustafa Paşa Mahallesi Abdülvedud Mahallesi Cezerî Kaasım Mahallesi Eyyubsultan Mahallesi Eyyub Gümüşsuyu Mahallesi İslâm Bey Mahallesi Fethi Çelebi Mahallesi Düğmeciler Mahallesi Üç Şehidler Mahallesi Rami Cuma Mahallesi Rami Yenimahalle Mahallesi Topcular Mahallesi V. Şehremini Nâhiyesi: Veledi Karabaş Mahallesi Uzun Yusuf Mahallesi İbrahim Çavuş Mahallesi Melek Hâtun Mahallesi Bayazıd Ağa Mahallesi Ereğli Mahallesi Nevbahar Mahallesi Seyyid Ömer Mahallesi Deniz Abdal Mahallesi Molla Sefer Mahallesi Ördek Kasab Mahallesi Arpa Emini Mahallesi VI. Samatya Nâhiyesi Koca Mustafa Paşa Mahallesi Abdi Çelebi Mahallesi Hacı Hüseyin Ağa Mahallesi İmrahor Mahallesi Hacı Evhadüddin Mahallesi Hacı Hamza Mahallesi Ali Fakih Mahallesi Arabacı Bayazıd Mahallesi Cambâziye Mahallesi Eynebey Mahallesi Çakır Ağa Mahallesi Yalı Mahallesi Keçi Hâtun Mahallesi Kürkcübaşı Mahallesi Cerrah Paşa Mahallesi Kasab İlyas Mahallesi Davud Paşa Mahallesi Sancakdar Hayreddin Mahallesi 1934 den bu yana İstanbulun mülkî, idarî teşkilâtında büyük değişiklikler olmuşdur, birkaç misâl verelim: Fâtih İlçesinin bir nâhiyesi olan Eyyub ayrılmış, İlçe olmuşdur. Fâtih İlçesinin Eyyub nâhiyesinde Rami Cuma Mahallesi ile Rami Yenimahalle Mahallesi, yeni kurulan Eyyub ilçesine, şehir dışı Çilingir, Hacımaşlı, Haraççı, Taşoluk, Arnavudköy, Boğazköy ve Bollucu köyleri de katılarak Râmi Nâhiyesi teşkil edilmişdir. Eyyub sınırı içinde Taşlıtarla denilen yer gecekondularla yıldırım sür’ati ile büyümüş, Taşlıtarla da “Gaziosmanpaşa” adı ile bir ilçe olmuşdur ve Eyyub ilçesinin Rami Nâhiyesinin 7 köyü bu yeni ilçeye eklenmiştir.İki mahallesi ile kalan Rami Nâhiyesi nâhiye hüviyetini muhafaza etmiş midir, yoksa o iki mahalle eskiden olduğu gibi Eyyubun mahalleleri arasına mı katılmışdır? Fâtihin Samatya Nâhiyesinin adı değişmiş, Kocamustafapaşa olmuşdur. Bu değişiklik sadece isimden mi ibâret kalmışdır? Yedikule dışında, yine gecekondularla büyüme yüzünden Zeytinburna adı ile bir ilçe teşkil edilmişdir. Elbet ki Fâtih İlçesinin sınırları içinde de büyük değişiklikler olmuşdur. İstanbul ansiklopedisinde Eyyub ilçesi ile ilgili 50 madde vardır, onların arasında “Eyyub ilçesi” maddesini hazfetmek zorunda kalmışdık. İstanbul Ansiklopedisinde Fâtih İlçesi ile ilgili 46 madde vardır. Yazdığımız mektuba cevab alamayınca “Fâtih İlçesi” maddesini de Eyyubda yaptığımız gibi hazfetmeği düşündük. Fakat gönlümüz râzı olmadı, 1934 Belediye Şehir Rehberinden aldığımız notlarla yetindik. 1934 Belediye Şehir Rehberine göre Fâtih ilçesinin 80 mahallesinden İstanbul Ansiklopedisinde bahsedilmiş olanlar şunlardır, alfabetik sıraları geldiğinde diğerleri de kaydedilecekdir. Karşılaşdığımız kayıdsızlıkları belki bu suretle telâfi edeceğiz: Abdi Çelebi, cild 1, sayfa 24; Abdi Sübaşı, cild 1, sayfa 27; Abdülvedud, cild 1, sayfa 145; Alifakih, cild 2, sayfa 664; Arabacı Bayazıd, cild 2, sayfa 919; Atik Mustafa Paşa, cild 3, sayfa 1297); Baba Hasan Alemî, cild 4, sayfa 1739; Balat Karabaş, cild 4, sayfa 1971; Beyceğiz, cild 5 sayfa 2630; Canbaziye, cild 6, sayfa 3366; Cerrahpaşa, cild 7, sayfa 3510; Cezerî Kaasım, cild 7, sayfa 3538; Çakır Ağa, cild 7, sayfa 3671; Davud Paşa, cild 8, sayfa 4305; Deniz Abdal, cild 8, sayfa 4395; Derviş Ali, cild 8, sayfa 4499; Düğmeciler, cild 9, sayfa 4803; Ereğli, cild 9, sayfa 5154; Eyyub Gümüşsuyu, cild 10, sayfa 5443; Eyyubsultan, cild 10, sayfa 5460.