Ermeni asıllı sahne artisti; 1843 de İstanbulda doğdu; ermeni azınlığının avam tabakasına mensubtu, çocukluğu haylaz olarak geçdi, talebesi olduğu Kumkapu Ermeni İlk okulunu bile bitiremedi. Kendisini yakından tanımış olan kalender halk şâiri Nebil Kaptanın Fasulyaciyan olduğu muhakkak aynı adı taşıyan mürâhik bir ermeni genci hakkındaki yarım kalmış bir manzumesi şâirin sevgi ile yazılmış bir hicviyesidir: Kumkapuda Ermeni bir civelek şah gördüm Siyehçerde mürâhik nazlı nârin ahbardır Saçlar kara, kaş kara, kara gözleri mürdüm Pâ bürehne serâzâd Baronzâde kibardır. İsmi şerîfin sordum Tomas dedi şehbâzım Haylazlığı âşikâr, serkeş şûhi tannâzım Yalın ayaklar ile elbet nümâyiş lâzım Böyle çalımlı civan şâyânı îtibardır. Ermeniden güzeller az velâkin has çıkar Çıkınca da âfeti devran bir Tomas çıkar Aklü zekâsı taşkın böyle bir elmas çıkar Gayet bî bâkü pervâ dilberi sebükbardır. Akli fikri şâhının tiyatroda, oyunda Cehdü gayret oğlanın ermenilik soyunda Tâ be sabah sayıklar uyur iken koynunda Nakleyen şaşkına dönmüş baba Kasbardır Hem mektebe gitmemiş, hem de zenaat için verildiği usta yanında durmamışdır. Semtinin sokaklarında yalınayak dolaşacak kadar fakir bir âilenin evlâdı olan Tovmas Fasulyaciyan ilk defa 1858 de ve henüz onbeş yaşında iken bir amatör topluluğu arasında...

Ermeni asıllı sahne artisti; 1843 de İstanbulda doğdu; ermeni azınlığının avam tabakasına mensubtu, çocukluğu haylaz olarak geçdi, talebesi olduğu Kumkapu Ermeni İlk okulunu bile bitiremedi. Kendisini yakından tanımış olan kalender halk şâiri Nebil Kaptanın Fasulyaciyan olduğu muhakkak aynı adı taşıyan mürâhik bir ermeni genci hakkındaki yarım kalmış bir manzumesi şâirin sevgi ile yazılmış bir hicviyesidir: Kumkapuda Ermeni bir civelek şah gördüm Siyehçerde mürâhik nazlı nârin ahbardır Saçlar kara, kaş kara, kara gözleri mürdüm Pâ bürehne serâzâd Baronzâde kibardır. İsmi şerîfin sordum Tomas dedi şehbâzım Haylazlığı âşikâr, serkeş şûhi tannâzım Yalın ayaklar ile elbet nümâyiş lâzım Böyle çalımlı civan şâyânı îtibardır. Ermeniden güzeller az velâkin has çıkar Çıkınca da âfeti devran bir Tomas çıkar Aklü zekâsı taşkın böyle bir elmas çıkar Gayet bî bâkü pervâ dilberi sebükbardır. Akli fikri şâhının tiyatroda, oyunda Cehdü gayret oğlanın ermenilik soyunda Tâ be sabah sayıklar uyur iken koynunda Nakleyen şaşkına dönmüş baba Kasbardır Hem mektebe gitmemiş, hem de zenaat için verildiği usta yanında durmamışdır. Semtinin sokaklarında yalınayak dolaşacak kadar fakir bir âilenin evlâdı olan Tovmas Fasulyaciyan ilk defa 1858 de ve henüz onbeş yaşında iken bir amatör topluluğu arasında Hasköyde sahneye çıkdı, aldığı küçük bir uşak rolünde o kadar başarı göstermişdi ki ertesi sene Şark Tiyatrosuna girerek profesyonel aktör oldu. 1862 de Ekşiyan’ın yanında bir İzmir turnesine katıldı ve orada aktris Bayzar Hanımla sevişdi ve evlendi. 1863 de karısını da alarak Trabzona gitti, Trabzonlu ermeni gençlerle amatör bir tiyatro topluluğu kurarak bir yıl kadar temsiller verdi. Ermeni komitecilerinin bilhassa Kafkasyada çok faal olduğu bir devir idi, belki de karanlık bir tarafı olacakdır, 1863 de yirmi yaşında iken Trabzondan Kafkasyaya kaçdı ve iki sene kadar oranın her şehrini dolaşarak İstanbula döndü, birkaç sene Manakyanın (Mınağvan) yanında oynadı ve kendi başına İstanbulun muhtelif semtlerinde sahneye çıkdı; 1869 da tekrar Kafkasyaya gitti, bu ikinci yurd dışı seyahatı biraz daha uzun sürdü, İstanbula dönüşünde kurduğu yeni bir tiyatro topluluğu ile Üsküdarda Aziziye Tiyatrosunda çalışdı, fakat işi başaramadı, yanındakileri besleyemedi, Güllü Agob’un teklifini kabul ederek Gedikpaşa Tiyatrosuna girdi. Çok mazbut adam olan Güllü Agob ile de geçinemedi; 1880 de yeni bir teşebbüs olarak Bursaya gitti, orada beş sene kalarak başarılı temsiller verdi, 1885 de Bulgaristan’a giderek sekiz sene kaldı. O tarihlerde Bulgaristan ile Rumanyada Kafkasya gibi ermeni komitecilerin aşırı faaliyet gösterdikleri memleketlerdi, Tovmas Fasulyaciyanın aktör hüviyeti altında o anarşistlerle yakın temâsı olan bir kimse olmasından şüphe edilebilir. Türkiyeye dönüşünde iki defa Samsunda temsiller verdi, İstanbula döndü, bir Tekirdağ turnesine çıkdı ve 1894 de bir daha dönmemek üzere Türkiyeyi terketti, 1900 yılına kadar Rumanyada ve Bulgaristanda dolaşdı, hastalandı, dostlarının iânesi ile tedavi için Parise gönderildi, orada birkaç ay kalarak Mısır’a geçdi; İskenderiyede birkaç temsil verebildi, ilerleyen hastalığı sahneye çıkmasına mâni oldu ve 1901 de Mısırda tüyler ürpertici bir sefâlet içinde öldü. Bibl.: Âşık Râzi, Evrâkı Metrûke, Nebil Kaptan Defteri; Mahmud Yesârî, Not.