İstanbul Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Sanat Tarihi bölümü, Bizans Sanatı profesörüdür. Kâmil Eyice (Bk. Eyice, Kâmil) ile Hatice Eyicenin oğlu, Y. Müh. Suavi Eyicenin (Bk. Eyice, Suavi) küçük kardeşi olup 21 Aralık 1923 de İstanbul’da Kadıköyünde dünyaya gelmiştir. Semavi Eyice ilk öğremini Saint Lous ve Saint Joseph (İstanbul-Moda) Fransız okullarında; orta ve lise öğrenimi G. Saray Lisesinde yapmış, 1943 yılında da buradan mezun olmuştur. Yüksek öğrenimi için 2. Dünya Harbinin en şiddetli yıllarında Almanya’ya gitmiştir. Arkeoloji ve bilhassa Bizans Sanatı öğrenimi yapmağa kararlı olduğundan önce 1944 de Viyana Üniversitesine, sonra 1945 de de Berlin Üniversitesine devam etmiştir. Fakat o yıl mağlûp Almanyanın işgal edilmesi üzerine Türkiye’ye dönmüş, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesinde devam etmiş, 1948 de Prof. Ernst Die’zin yanında yaptığı lisans tezi ile mezun olmuştur. Semavi Eyicenin lisans tezi “İstanbul minareleridir;” bu tez Anadolu Selçuklularına kadar İslâm çevresindeki minarenin gelişimi ile başlamakta, İstanbulun fethinden sonraki minareler de teker teker ele alınarak incelenmektedir. Mezun olduğu yıl, Sanat Tarihi kürsüsüne asistan olmuş; 1950 den sonra Bizans Sanatı dersleri vermek üzere gelen Prof. Ph. Schweinfurt ile birlikte çalışmış ve 1952 de “S...

İstanbul Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Sanat Tarihi bölümü, Bizans Sanatı profesörüdür. Kâmil Eyice (Bk. Eyice, Kâmil) ile Hatice Eyicenin oğlu, Y. Müh. Suavi Eyicenin (Bk. Eyice, Suavi) küçük kardeşi olup 21 Aralık 1923 de İstanbul’da Kadıköyünde dünyaya gelmiştir. Semavi Eyice ilk öğremini Saint Lous ve Saint Joseph (İstanbul-Moda) Fransız okullarında; orta ve lise öğrenimi G. Saray Lisesinde yapmış, 1943 yılında da buradan mezun olmuştur. Yüksek öğrenimi için 2. Dünya Harbinin en şiddetli yıllarında Almanya’ya gitmiştir. Arkeoloji ve bilhassa Bizans Sanatı öğrenimi yapmağa kararlı olduğundan önce 1944 de Viyana Üniversitesine, sonra 1945 de de Berlin Üniversitesine devam etmiştir. Fakat o yıl mağlûp Almanyanın işgal edilmesi üzerine Türkiye’ye dönmüş, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesinde devam etmiş, 1948 de Prof. Ernst Die’zin yanında yaptığı lisans tezi ile mezun olmuştur. Semavi Eyicenin lisans tezi “İstanbul minareleridir;” bu tez Anadolu Selçuklularına kadar İslâm çevresindeki minarenin gelişimi ile başlamakta, İstanbulun fethinden sonraki minareler de teker teker ele alınarak incelenmektedir. Mezun olduğu yıl, Sanat Tarihi kürsüsüne asistan olmuş; 1950 den sonra Bizans Sanatı dersleri vermek üzere gelen Prof. Ph. Schweinfurt ile birlikte çalışmış ve 1952 de “Son Devir Bizans Mimarisi” ismindeki doktora tezini de bu profesörün yanında yapmıştır. 1954 de Bayan Kâmran Yalgın ile evlenen Semavi Eyice 1955 - 1956 yıllarında yedek subaylık görevini yapmış; bu arada 1955 de doçentlik imtihanını geçirerek doçent olmuş ve terhisinden sonra da Edebiyat Fakültesinde Bizans Sanatı derslerini vermeye başlamıştır. Profesörlüğe 1964 yılında yükselen Semavi Eyice Fransızca (çok iyi), Almanca (iyi) ve İngilizce (az) lisanlarını bilmektedir. Gayrimenkul Eski Eserler ve Anıtlar Yüksek Kurulu, İstanbul Eski Eserleri Koruma Encümeni, Ankara Üniversitesi İlâhiyet Fakültesi Türk - İslâm Sanatı Enstitüsü, İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıp Tarihi Enstitüsü ve Türk Tarih Kurumu’nun üyelerindendir. Bizans Sanatı ile ilgili kongrelere katılmış, hepsinde önemli tebliğler okumuş ve bunlar tam veya özet hâlinde basılmışDır. 1953 de Selânikde, 1955 de İstanbulda, 1958 de Münihde, 1961 de Ohri de ve 1965 de Oxfordda toplanan IX-XIII. Milletlerarası Bizans Tetkikleri katılmışdır. Türk Tarih Kurumunun 1956 ve 1961 kongrelerinde, 1959 ve 1962 de I. Ve II. Milletlerarası Türk Sanatı Kongrelerinde, 1967 de Revenna ve Venedikte Milletlererası IV. Cam Sanatları ve 1968 de Atinada Milletlererası Kale ve Şatolar Kongresinde tebliğlerde bulunmuşdur. 1965 de Ravennada İstanbuldaki bizans kiliseleri hakkında üç konferans vermişdir. Üniversitelerimiz çevresinde neşriyatının çokluğu ve bibliyografyaya olan hakimiyeti ile tanınan Semavi Eyice’nin ilk yazısı daha 10 - 11 yaşlarında iken Akşam gazetesinin çocuklara mahsus bir sütununda basılmış olan kısa bir fıkradır. Mesleği ile ilgili ilk yazısı 1946 da İstanbul Ansiklopedisinin birinci baskısındaki “Ahmed Paşa Mescidi” maddesidir. İlmî mahiyetteki ilk araştırma yazısı “İznikte bir Bizans kilisesi” adlı makalesi olup Belleten (XIII, 1948) de basılmıştır. Ayrıca İstanbul’da toplanan X ncu Milletlerarası Bizans Tetkikleri Kongresi için İstanbu’lun eski eserlerini tanıtacak ilmî bir rehberin yazılması Semavi Eyice’den istenmiştir. Kongre açılmadan on gün önce tertip komitesine verilen bu kitap yabancı memlekeketlerde çok müsait karşılanmış ve hakkında çok sitayişkâr yazılar yazılmıştır. Prof. Dr. Semavi Eyice’nin ilgilendiği ve üzerinde çalıştığı konular şunlardır: Galata ve Kulesi, Türkiye de, Bizans Sanatı, Türkiye de lâtin eserleri, bilhassa Osmanlı devri, Türk Sanatı, Balkanlarda Türk Sanatı, Türkiye ve İstanbula gelmiş yabancı seyyah ve sanatkârlar. Prof. Dr. Semavi Eyice’nin 1946 - 1968 arasında türkçe, fransızca ve almanca yazdığı makaleleri iki yüzün üstündedir, bir kısmı ayrı baskı ile kitaplaşmış, ayrıca kitapları da vardır; telif kitaplaşmış, ayrıca kitapları da vardır; telif ve tercemelerinde titizliği ilmî şahsiyetinin üstün vasıflarından biridir. Kalemi muhakkak ki bir otoriterdir. Türkçesi tertemiz ve gaayetle berrakdır. Zengin bibliyografyasından buraya yalnız İstanbulla ilgili Türkçe eserlerinin isimlerini alıyoruz: Galata hakkında iki kitap ve bu münâsebetle bazı notlar (1949); Denizciler ve Fatih Dârüşsifân mescidleri (1950) Ayasofya Mozayikleri ve bunları meydanı çıkartan Thomas Whittemore (1951): Mektebi Tıbbiyenin ilk müdürü Dr. Bernardın mezarı (1952; İstanbulda bâzı cami ve mescid minâreleri (1953); Koca Mustafa Paşa Camii ve Osmanlı Türk Sanatındaki yeri (1953); Sekbanbaşı İbrahim Ağa Mescidi ve İstanbulun tarihî topografyası hakkında bir not (1954); İstanbulda Yayla Camileri ve şehrin yanlış izah edilen bir meselesi (1954); İstanbul, petit guide à travers les monuments byzantins et turcs (1955); Türk Hamamları ve Bayazıd Hamamı (1955); Bozdağan Kemeri (1956); Büyükada (1956); Büyüksaray (1956); Burgazadası (1956); Eski seyahatnâmelerde İstanbul ve Türkiye 1957; Bizans devrinde İstanbulda tabâbet, hekimler ve sağlık tesisleri (1958); İstanbul – Şam - Bağdad Yolu üzerindeki mimarî eserler I, Üsküdar - Bostancıbaşı güzergâhı (1958); Kadıasker Ebül Fadl Medresesi (1959); Cibâli (1960); Cihangir (1960); Yedikule Hisarı ve avlusundaki Fatih Mescidi (1962); Rumeli Hisarı (1963); Arslanhâne ve civarının arkeolojisi (1964); İstanbulun mahalle ve semt adları hakkında bir deneme (1965; Galata ve İstanbulun tarihi eserleri (1966); Şeyh Murad Mescidi (1967). Prof. Dr. Semavi Eyice İstanbul Ansiklopedisinin ilk baskısında 1946 ile 1948 arasında A harfinde on iki madde yazmışdı; R. E. Koçunun uğradığı büyük acılar karşısında eserin neşrine uzunca bir süre ara verilmiş, 1958 de İstanbul Ansiklopedisi yine başdan alınarak ve kıt’ası küçültülerek yeni baskı yapılır iken Semavi Eyice bu eserin müdevvinin en güvendiği bir kollaboratör olmuşdu, ilk baskıdaki maddeler ilâveler yapılarak tekrar basılmış, değerli ilim adamı C harfine kadar da yeni maddeler yazmışdır; profesörün İstanbul Ansiklopedisinde intişar etmiş yazıları şunlardır: About, E. (Cild 1, sayfa 173) Acemağa Mescidi (Cild 1, sayfa 178) Acımusluk Sokağı Bizans Mahzeni (Cild 1, sayfa 195) Ahmed Paşa Mescidi (Cild 1, sayfa 437) Anemas Zındanı ve Kulesi (Cild 2, sayfa 849) Anemas Zındanı ve Kulesi (Cild 2, sayfa 853) Anville, J, — B. B.d. (Cild 2, sayfa 883) Arabacı Bayazıd Mescidi (Cild 2, sayfa 918) Arab Camii (Cild 2, sayfa 936) Aramon, Gabriel d. (Cild 2, sayfa 965) Arasta Sokağı Kazısı (Cild 2, sayfa 969) Arcadios Sütunu (Cild 2, sayfa 1012) Arkeoloji Enstitüleri (Cild 2, sayfa 1021) Arkeoloji Müzeleri (Cild 2, sayfa 1025) Atik Mustafa Paşa Camii (Cild 3, sayfa 1288) Balabanağa Mescidi (Cild 4, sayfa 1946) Bıçakciçeşmesi Sokağı Ayazması (Cild 5, sayfa 2745) Biron, J. De (Cild 5, sayfa 2754) Bosporus (Cild 6, sayfa 2968) Bosporus und Marmara (cild 6, sayfa 2669) Bossert , Prof. H. (Cild 6, sayfa 2969) Brayer, A. (Cild 6, sayfa 3089) Caylus, Ph. de (Cild 6, sayfa 3398) Prof. Dr. Semavi Eyice âile hatırası ile bağı olduğu Amasra üzerine de şu eserleri vermiştir: “Amasra” (Turing Kulüb Belletlninde resimli makale, 1951), “Amasra Kalesinde Fatih Sultan Mehmed tarafından Camie çevrilmiş iki eski Bizans kilisesi” (Aynı bellentende makaale, 1951), “Amasra Büyükadasında bir Bizans Kilisesi” (M.E.B. Belleteninde makaale, 1952), “Amasrada Ceneviz hâkimiyeti devrine âid armalı bir levha” (M.E.B. Belleten, 1953). Bazı biyografiler ve biyografik notlar da kaleme alınmışdır; “Aziz Ogan” (Türk Yurdu Dergisi, 1956), “Fatihin devrinde yapılmış portreleri” (Bilgi, 1957), “Efdalüddin Bey” (Broşür, 1958), “Anton Dethier” (Arkeoloji Müzesi Yıllığı, 1960), “Ali Saim Ülgen” (Türk Kültürü, 1963), “Reşit Saffet Atabinen” (T.O. Kurumun Belteneni, 1965), “İhtifalci) Mehmed Ziyâ Bey” (İstanbul Dergisi, 1966). Erdem YÜCEL Prof. M. Semavi Eyice (Resim: Kemal Zeren)