İstanbul ağzı eski bir deyim; pek küçük yaşda alınmış, evlâd gibi sevilmiş, haremde büyütülmüş, şımartılmış, bıyıkları terledikden sonra haremden selâmlığa çıkarılmış, fakat kendisini bir hizmetkâr olarak göremeyen, başına buyruk hareket eden, hiçbir işe yaramasa da kovulamayan, satılamayan genç uşaklara ve kölelere denilir. Aşağıdaki satırları 1290 (M. 1873) de yayınlanmış “Vasfi Bey ile Mukaddes Hanımın Sergüzeşti” hikâyesinden alıyoruz: “... bizim Hüsrev o zaman yirmi dört, yirmi beş yaşlarında idi; elinde okuyup yazması da vardı, peder bunu aldığında pek küçükmüş, haylice okutup yazdırmış, terbiyesi için de aşırı ihtimam etmiş, gereği gibi yetiştirmiş ama sonra buna bir haylazlık ârz olmuştu. Bâzı akşamlar gecikir, çakıp geldiği de olurdu. Konakda kimseye ehemmiyet vermez, pek olsa biraz efendiden yılardı, o da tek kavmasın diye. Efendi Hüsrevin hâlinden hoşnud değildi, fakat artık ev danası olmuşdu, ne dövülür, ne kovulur... (Müsâmeretnâme).