XXX. Yüzyıl başında İstanbul rumlarının, bu arada Fenerli rum kibarlarının hayatı üzerine Reşad Ekrem Koçu’nun bu isimle yazdığı bir aşk hikâyesinin ve o hikâyenin kahramanı bir rum kızının adı; muharrir tam yetkili kalemi ile o devrin günlük hayat sahnelerini, sîmalarını titiz dikkatle ve kendine has üslûb ile tesbit etmiş, edebiyatımızda romanlaştırılmış tarihin en güzel örneklerinden birini de bu uzun hikâyesinde vermiştir. “Evangeliki”, Cumhuriyet Gazetesinde tefrika edilmiş ve sonra yazarın “Çingene Sultan” isimli kitabının bir parçasını teşkil etmişdir. R.E. Koçuya bu çok güzel hikâyesini yazdıran vak’a 16 nisan 1818 perşembe gecesi Tarabyada İpsilantiler Yalısı yangını faciasıdır. Evangelikinin yanında bu küçük güzel fâhişenin âşıkı büyük bir ressam ve komitacı papas Zafiri Aleksandri de pek ustaca işlenmiş bir tipdir. Üstâdın bu hikâyesini büyük san’atkâr Sabiha Bozcalı Hanımefendi resimlendirmişdir. Evangeliki kilise kapusunda bulunmuş bir çocukdu. Fenerli kibar bir âilenin yanında büyütülür, gaayetle hoppa meşreb fakat hârika güzellikte bir genç kız olur. Fenerdeki konakda odasına aldığı genç bir uşakla yakalanır, kızla evlenme zorunda kalan uşak Evangeliki’yi Galatada kötü kadınların oturduğu bir sokakda bir eve götürür, az sonra da izini kaybederek kaçar. Evangeliki, ...

XXX. Yüzyıl başında İstanbul rumlarının, bu arada Fenerli rum kibarlarının hayatı üzerine Reşad Ekrem Koçu’nun bu isimle yazdığı bir aşk hikâyesinin ve o hikâyenin kahramanı bir rum kızının adı; muharrir tam yetkili kalemi ile o devrin günlük hayat sahnelerini, sîmalarını titiz dikkatle ve kendine has üslûb ile tesbit etmiş, edebiyatımızda romanlaştırılmış tarihin en güzel örneklerinden birini de bu uzun hikâyesinde vermiştir. “Evangeliki”, Cumhuriyet Gazetesinde tefrika edilmiş ve sonra yazarın “Çingene Sultan” isimli kitabının bir parçasını teşkil etmişdir. R.E. Koçuya bu çok güzel hikâyesini yazdıran vak’a 16 nisan 1818 perşembe gecesi Tarabyada İpsilantiler Yalısı yangını faciasıdır. Evangelikinin yanında bu küçük güzel fâhişenin âşıkı büyük bir ressam ve komitacı papas Zafiri Aleksandri de pek ustaca işlenmiş bir tipdir. Üstâdın bu hikâyesini büyük san’atkâr Sabiha Bozcalı Hanımefendi resimlendirmişdir. Evangeliki kilise kapusunda bulunmuş bir çocukdu. Fenerli kibar bir âilenin yanında büyütülür, gaayetle hoppa meşreb fakat hârika güzellikte bir genç kız olur. Fenerdeki konakda odasına aldığı genç bir uşakla yakalanır, kızla evlenme zorunda kalan uşak Evangeliki’yi Galatada kötü kadınların oturduğu bir sokakda bir eve götürür, az sonra da izini kaybederek kaçar. Evangeliki, erkeğini Galata kaldırımlarında arayan bir fâhişe olur ve bulduğu erkek komitacı papaz Zafiri Aleksandri genç kadına çılgın gibi âşık olur. Aynı zamanda büyük ressam olan Z. Aleksandrinin Galatada Hayvan Hanında bir odası vardır, bu oda da rum ihtilâl komitasının işleri ile meşgul olur, kendisi Tarabyada çocuklarının hocalığını yapdığı İpsilântilerin Epirden gelmiş kız kardeşi diye yalıya götürür. Bekâr ve güzel bir genç olan Kosti İpsilânti ile Evangeliki arasında bir aşk başlar. Kız hakikî hüviyetini gizlemez, buna rağmen İpsilântiler tarafından kabul edilir. Zâfiri bir cinnet darbesi altında bir gece meşhur yalıyı tutuşturarak kaçar. Evangeliki ve Kosti ile birlikte on beş kişi yanarak ölür. Yangından on beş gün sonra da Havyar Hanındaki odasında kendisini sarak intihar etmiş olan Zâfirinin cesedi bulunur, Zâfiri, kendi fırçasından çıkmış yağlı boya bir tablonun karşısında sallanmaktadır: Tablo alevler arasında çıplak ayakları ile rakseden güzel bir kızın, “Evangeliki’nin resmidir. Bâbıâlide Tomruk dâiresine kaldırılan tabloya “Çin Kızı” adı verilir; sekiz sene sonra, 1826 Bâbıâli yangınında da tablo yanar. Bürhaneddin OLKER “Cin Kızı” (Resim: Sabiha Bozcalı)