Zamanımızda müfusu iki milyonu çok aşmış olan İstanbulda müstakil bir evde oturan âilelerin sayısı gün günden azalmaktadır; tek âile meskeni ev, ya kenar mahallelerde aşağı tabaka meskeni; veya, arkası bir türlü alınamayan Anadoludan İstanbula muhâceret selinin doğurduğu zarûret olarak, büsbütün şehir dışında, bir gece içinde tapusuz bir erâzide kondurulan kulübe azmanı Gece Kondular ve nihâyet, aşırı derecede zengin âilelerin meskenleri kâşânelerden ibaret kalmışdır. İstanbul halkının büyük kısmı Apartımanlarda oturmaktadır; hattâ apartıman yapısı büyük şehrin etrâfına da yayılmış, İstanbulun kadimden beri yazlık huzur, dinlenme semtlerini öylesine istilâ etmişdir ki çamlıklar, büyük büyük bağçeler içinde eski ahşab evler ve köşklerden hemen hemen eser kalmamış, apartıman yapısı salgını hem o binâları, hem de bağçe ve korucuklarını kalmış, yeşilliğin kucakladığı o huzur semtleri, dazlak mahallelere inkılâb etmiştir. Zamanımızda yazlığa gitmek, bir apartıman katından çıkıp, muvakkaten başka bir apartman katına gitmek olmuşdur. Kendi mülki arsada ve eski ahşab bir binânın yerinde apartman yaptıran âileler de azdır. İstanbulda apartıman inşaatı, çok genişlemiş bir ticaret, iş, geçim, servet yolu olmuşdur; bu yolda sayılamayacak, isimleri tesbit edilemeyecek kadar çok şirketler kuru...

Zamanımızda müfusu iki milyonu çok aşmış olan İstanbulda müstakil bir evde oturan âilelerin sayısı gün günden azalmaktadır; tek âile meskeni ev, ya kenar mahallelerde aşağı tabaka meskeni; veya, arkası bir türlü alınamayan Anadoludan İstanbula muhâceret selinin doğurduğu zarûret olarak, büsbütün şehir dışında, bir gece içinde tapusuz bir erâzide kondurulan kulübe azmanı Gece Kondular ve nihâyet, aşırı derecede zengin âilelerin meskenleri kâşânelerden ibaret kalmışdır. İstanbul halkının büyük kısmı Apartımanlarda oturmaktadır; hattâ apartıman yapısı büyük şehrin etrâfına da yayılmış, İstanbulun kadimden beri yazlık huzur, dinlenme semtlerini öylesine istilâ etmişdir ki çamlıklar, büyük büyük bağçeler içinde eski ahşab evler ve köşklerden hemen hemen eser kalmamış, apartıman yapısı salgını hem o binâları, hem de bağçe ve korucuklarını kalmış, yeşilliğin kucakladığı o huzur semtleri, dazlak mahallelere inkılâb etmiştir. Zamanımızda yazlığa gitmek, bir apartıman katından çıkıp, muvakkaten başka bir apartman katına gitmek olmuşdur. Kendi mülki arsada ve eski ahşab bir binânın yerinde apartman yaptıran âileler de azdır. İstanbulda apartıman inşaatı, çok genişlemiş bir ticaret, iş, geçim, servet yolu olmuşdur; bu yolda sayılamayacak, isimleri tesbit edilemeyecek kadar çok şirketler kurulmuş; hattâ bütün bankalarımız, mevdûat karşılığı dağıttıkları “İkramiye Apartıman Katları” ile bu yola her yıl milyonlar harcamaktadırlar. Bâzı İstanbul gazeteleri de “kupon biriktirme” usulü ile okuyucularına apartıman katları dağıtmaktadır. Bâzı sosyal teşekküller de, bedeli âzalarından taksitle alınan Yapı Kooperatifleri kurmuşlardır. Zamanımızda ev sâhibi olmak, bir apartıman katına sahip olmakdır. Satılan katları ticâret metâı olarak yapılan apartımanların metânetleri nedir bilinemez. İstanbul, dünyânın depremler bölgesi içinde bir şehirdir; uzun ara ile de olsa İstanbul tarihine “Küçük Kıyamet” ve “Büyük Hareketi Arz” isimleri ile geçmiş deprem âfetleri vardır. Bir dehşetli deprem İstanbulda, belki de cihan tarihinin en büyük felâketlerinden birini doğurabilir. (B.: Deprem, cild 8, sayfa 4466). İstanbul apartımanları katlarına, katların da dâire sayısına, dâirelerin de oda adedine göre ve yapıldığı semte göre boy boydur; avam ağzinda “salon” salomance, hol” diye târif edilen harcı âlemlerinden kaloriferli, asansörlü, dâireleri parke döşeli ve nihâyet televizyon antenli, yine avam ağzı ile “lüküs apartımanlara kadar varır. Aşağıdaki manzûme Ali Çamiç Ağanındır: Altında Kadillak araba lüküs Eşleri dostları akrabâ lüküs Sonradan görme hep türedi zengin Giyim kuşam selâm merhaba lüküs Dün yalın ayaktı bugün ise gör Şapkanın tüyünden çoraba lüküs Bizde böyle oldu Avrupada da Bu kişilerde mi acaba lüküs Devir apartman devridir ama Bir katcık düşmüyor sevaba lüküs “Kalolüferlidir” hem “asansürlü” Apartımanlarda en baba lüküs Hey Çamiç bankada üç beş pulun var sana da vursa ya bir caba lüküs Kılığı değişdir tüyünü bir düz Olur mu çuhayla hiç aba lüküs Gelsin şampanyalar İskoç viskisi Uyar mı rakıyla şaraba lüküs Televizyonu teypi unutma Tüu diksin zevku taraba lüküs İstanbulda ilk apartımanlar “Yahudhâne” ve “Müteehhilîn Odaları” denilen binalardır; XIX. Yüzyılda Galatada ve Beyoğlunda gayri müslim azınlıkların oturdukları apartımanlar yapılmaya başlandı. XIX yüzyıl sonunda İkinci Abdülhamid devrinde İstanbul tarafında yapılan ilk apartman Şehzâdebaşında yarı kâgir bir binâ olan “Letâfet Apartımanı”dır. B.: Letâfet Apartmanı). İlk blok apartımanlar da Meşrûtiyet devrinde büyük Aksaray Yangınından sonra (B.: Aksaray Yangınları, cild 1, sayfa 539) toplanan iâne paraları ile yaptırılmış “Lâleli Hârikzâdegân Apartımanları” dır (B.: Lâleli Hârikâzâdegân Apartımanları); bu dört büyük binâ Cumhuriyet devrinde Tayyâre Cemiyetine mâl edilmiş, o cemiyetden de Türk Hava Kurumuna intikal etmişdir ki hâlen halk ağzında “Hava Kurumu Apartımanları” diye anılır.