Maddeler
İstanbul Ansiklopedisi'nin A harfinden Z harfine tüm maddelerini bir arada inceleyin.
Ciltler
1944 ile 1973 yılları arasında A harfinden G harfine kadar yayımlanmış olan ciltlere göz atın.
Arşiv
Reşad Ekrem Koçu'nun, G ve Z harfleri arasındaki maddelerle ilgili çalışmalarını keşfedin.
Keşfet
Temalar veya belge türlerine göre arama yapın; ilk kez erişime açılan arşiv belgeleri arasında gezinin.
ETEK ÖPMEK
Eski muâşeret âdâbımızda tâzim yerinde, el öpme derecesine yükselmemiş olanlar tarafından etek öpülürdü; M. Zeki Pakalın “Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri” isimli eserinde halk ağzı deyim olarak aldığı bir maddede: “Eskiden köle ve cariyelerle ictimâî mevkileri aşağı olanlar efendileri ile büyüklerin elbisesinin eteğini öperlerdi; mecaz yolu ile tabasbus mânâsına da gelir; aynı anlamda eteklemek de denilirdi” diyor.
Etek öpmek, merâsimde, bayram tebriklerinde devlet protokoluna girmiş ve kimlerin etek öpecekleri tesbit edilmişdi.
Büyüklerin huzuruna çıkıldıkda etek öpme o derece de sûiistîmâl edilmişdi ki, etek öpmekle kalınmamış hicrî 1262 milâdî 1846 da etek öpmek devlet protokolundan çıkarıldı; vak’anüvis Lütfi Efendi şöylece kaydediyor: “... devlet memurlarına umumî tenbihler üzerine matbû varakalar dağıtıldı. Yaltaklanma ve koltuklama, dalkavukluk yolunda yer öpmek, minder saçaklarına ve eteklere taparcasına sarılıp yüz sürmek gibi mezmum, pis, çirkin hallerin terk edilmesi, devlet adamlarının ve büyük memurların meclis ve huzurlarına çıkan ziyaretçilerin ve iş sahiplerinin yalnız bir temannâ ile iktifâ etmeleri tenbih edildi.”
Etek öpme zamanımızda tamâmen terkedilmişdir.
Yahya Kemal, Lâle Devri tasviri yolunda yazdığı bir gazelinde dilber bir kadının yerde sürünen eteğ...
⇓ Devamını okuyunuz...
Eski muâşeret âdâbımızda tâzim yerinde, el öpme derecesine yükselmemiş olanlar tarafından etek öpülürdü; M. Zeki Pakalın “Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri” isimli eserinde halk ağzı deyim olarak aldığı bir maddede: “Eskiden köle ve cariyelerle ictimâî mevkileri aşağı olanlar efendileri ile büyüklerin elbisesinin eteğini öperlerdi; mecaz yolu ile tabasbus mânâsına da gelir; aynı anlamda eteklemek de denilirdi” diyor.
Etek öpmek, merâsimde, bayram tebriklerinde devlet protokoluna girmiş ve kimlerin etek öpecekleri tesbit edilmişdi.
Büyüklerin huzuruna çıkıldıkda etek öpme o derece de sûiistîmâl edilmişdi ki, etek öpmekle kalınmamış hicrî 1262 milâdî 1846 da etek öpmek devlet protokolundan çıkarıldı; vak’anüvis Lütfi Efendi şöylece kaydediyor: “... devlet memurlarına umumî tenbihler üzerine matbû varakalar dağıtıldı. Yaltaklanma ve koltuklama, dalkavukluk yolunda yer öpmek, minder saçaklarına ve eteklere taparcasına sarılıp yüz sürmek gibi mezmum, pis, çirkin hallerin terk edilmesi, devlet adamlarının ve büyük memurların meclis ve huzurlarına çıkan ziyaretçilerin ve iş sahiplerinin yalnız bir temannâ ile iktifâ etmeleri tenbih edildi.”
Etek öpme zamanımızda tamâmen terkedilmişdir.
Yahya Kemal, Lâle Devri tasviri yolunda yazdığı bir gazelinde dilber bir kadının yerde sürünen eteğini merdivenlere öpdürüyor:
Merdivenler bûsişi nermin dâmâniyle mes
İndi bin işveyle bir kâşânei fağfûrdan
Geçen asır sonlarında yaşamış kalender halk şâiri Üsküdarlı Âşık Râzi de bu deyimi Tophânede seyyar berberlik yapan bir nevcivanın tasviri yolunda yazdığı şu manzûmesinde kullanmışdır:
Bir tâze civan sevdim Tophânenin dilberi
Pâ bürehne şehbazım pırpırılar serveri
Kalenderiz çul çaput atlas dibâ dediğin
At yüzünden hicâbı gel çıplağım sen beri
Etek öper kul değil ayak öper âşıkız
Bûsi pâye izin ver şâhım ayak berberi
Tema
Folklor
Emeği Geçen
Tür
Ansiklopedi sayfası
Paylaş
X
FB
Bağlantılar
→ Kullanım Şartları
→ Geri Bildirim
İstanbul Ansiklopedisi kayıtlarıyla ilgili önerilerinizi istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org adresine gönderebilirsiniz.
TÜM KAYIT
Kod
IAM100311
Tema
Folklor
Tür
Ansiklopedi sayfası
Biçim
Baskı
Dil
Türkçe
Haklar
Açık erişim
Hak Sahibi
Kadir Has Üniversitesi
Tanım
Cilt 10, sayfalar 5387-5388
Tema
Folklor
Emeği Geçen
Tür
Ansiklopedi sayfası
Paylaş
X
FB
Bağlantılar
→ Kullanım Şartları
→ Geri Bildirim
İstanbul Ansiklopedisi kayıtlarıyla ilgili önerilerinizi istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org adresine gönderebilirsiniz.