Eski Vâlide Suyu Hicrî (M. 1582) yılında Üçüncü Sultan Muradın annesi Nurbânu Sultan tarafından Üsküdarda Toptaşındaki cami ve imâretleri için akıtılmış, zamanla yoluna, Üsküdardaki bir çok dinî ve sosyal tesislerin katma suları da bağlanmıştır. Eski Vâlide Suyu, bugün Üsküdarın târihi su tesisleri içinde en bakımlı olanlarından biridir. Bu suyuna, esas olarak, üç yer kaynak olarak bildirilir. Bu menbâlardan maada, mecrasına katılan bir çok katma sularıla zenginleşen Eski Vâlide Suyunun günlük verimi bin metre kübü, Hamidiye menbâ suları kadar bir miktarı bulunmaktadır. Kaynaklarından bir kısmı Büyükçamlıcanın Çakal Dağı taraflarındaki vâdilerdedir. Buradaki menbâlardan toplanan suların mecrâsı civardan gelen bâzı katma suları da alır. Ârâzinin uygunluğu ile delme mecrâ hâline geçen su yolu, Tantâvî çiftliğine doğru yönelir, burada önemli bir katma, Emetullah Valide Sultanın suyu yoluna katılır. Su yolu çiftlikten sonra tekrar delme mecrâ hâline gelerek Âlemdağı şosesine çıkarak Bulgurluya gelir; Ahmed Paşa Korusundan, civardaki tarla ve bağlardan geçerek Başmaslak denilen ufak bir su toplama yerine varır. Bu maslağa diğer iki kaynaktan gelen sular da akar. Bunlardan biri Yalnızservi denilen yere bir kilometre kadar bir mesafede bulunan ve eski su kayıtlarında Apostolun Çiftliği ...

Eski Vâlide Suyu Hicrî (M. 1582) yılında Üçüncü Sultan Muradın annesi Nurbânu Sultan tarafından Üsküdarda Toptaşındaki cami ve imâretleri için akıtılmış, zamanla yoluna, Üsküdardaki bir çok dinî ve sosyal tesislerin katma suları da bağlanmıştır. Eski Vâlide Suyu, bugün Üsküdarın târihi su tesisleri içinde en bakımlı olanlarından biridir. Bu suyuna, esas olarak, üç yer kaynak olarak bildirilir. Bu menbâlardan maada, mecrasına katılan bir çok katma sularıla zenginleşen Eski Vâlide Suyunun günlük verimi bin metre kübü, Hamidiye menbâ suları kadar bir miktarı bulunmaktadır. Kaynaklarından bir kısmı Büyükçamlıcanın Çakal Dağı taraflarındaki vâdilerdedir. Buradaki menbâlardan toplanan suların mecrâsı civardan gelen bâzı katma suları da alır. Ârâzinin uygunluğu ile delme mecrâ hâline geçen su yolu, Tantâvî çiftliğine doğru yönelir, burada önemli bir katma, Emetullah Valide Sultanın suyu yoluna katılır. Su yolu çiftlikten sonra tekrar delme mecrâ hâline gelerek Âlemdağı şosesine çıkarak Bulgurluya gelir; Ahmed Paşa Korusundan, civardaki tarla ve bağlardan geçerek Başmaslak denilen ufak bir su toplama yerine varır. Bu maslağa diğer iki kaynaktan gelen sular da akar. Bunlardan biri Yalnızservi denilen yere bir kilometre kadar bir mesafede bulunan ve eski su kayıtlarında Apostolun Çiftliği diey adı geçen bir çiftlik arâzisinden gelir. Üsküdarda Doğancılarda Dördüncü Sultan Mehmed'in Sadâret Kaymakamlarından Süleyman Paşanın cami ve çeşmesinin katma suyu ile, civar tarla ve kireç ocakları denilen yerlerden gelen katmalarla suyu artan bu yolda Başmaslağa katılır. Başmaslağa gelen üçüncü kaynağın suları da Ümraniyede Tevhid Efendi Bağındaki Meşeli Maslak katması ile buraya tarlalardan gelen katmalardan bollanmış bir halde Başmaslağa dökülür: Başmaslakda toplanan bu üç su yolu buradan tek bir yol hâlinde Üsküdara doğru ilerlemeğe başlar, ve bu gidişinde yakınlardaki tarlalardan kendine katılan katmasularla Toyğar ve Libâde sularını da aldıktan sonra, tekrar büyükce bir toplama mahalline, maslağa gelir, bu maslaktan çıkan su yolu Yazıcı Tarlasından ve Yaverin Bağı diye adlandırılan yerlerden de katma sular alarak Küçükçamlıcaya varır; buradan Kozlubağa doğru yönelir; Ahmed Celâleddin Paşa ve Rauf Paşanın arâzisinden geçerken Üsküdarda Malatyalı İsmail Ağa camiinin çeşmesi için katılan bir katma suyu da alarak Valdebağına gelir. Burada yolu, Saatci Tarlası denilen yerden, Ahmediye Camii ile külliyesinin suyu da katılır. Böylece su yolu Nuhkuyusuna iner, ve delme mecrâ hâlini alarak, Atikvâlide semtinin, yukarı tarafları olan, Kasımağa Mahallesine doğru ilerleyerek Eski Vâlide Camii ile müştemilâtına su dağıtmak üzere büyükce bir maslağa dökülür. Bu maslaktan bir su yolu da ayrılarak Tunusbağından Doğancılara doğru giderek Üsküdar içindeki hayrat çeşmelere su verir. Eski Vâlide Su yolundan cami ile beraber darüşşifâ (bugünkü cezâ evi) İmâret, okul, dârülhadis, hamam, han ve camiin şadırvanı su alıyordu. Eski Vâlide Camiinin şadırvanı, su şebekesinin üzerinde zarif bir su dağıtma tesisidir. İstanbul cihetinde olduğu gibi, Üsküdarda da büyük camilerin avlularına devirlerinin mimari tarz ve uslublarına uygun şadırvanlar yapılmıştır. Eski fotoğraflarından da anlaşıldığına göre vaktile Eski Vâlide Camiinin son cemaat yerinin önünde de, üstü tek ve yaygın kubbeli on altı tahta sütunun tuttuğu geniş saçaklı ve gösterişli bir şadırvan varmış. Bir fırtına esnâsında, cami avlusuna gölge salan bir çınardan kopan büyük bir dal bu güzel şadırvanın üzerine yıkılarak harap etmiştir. Sonradan aslına uygun bir tarzda şadırvanın havuzu onarılmıştır. Saadi Nâzım Nirven