Celâl Esad Arsevenin ilmî şöhretinin başlangıcı olmuş eseri (B.: Arseven, Celâl Esad, cild 2, sayfa 1056); İstanbul Ansiklopedisinin Bizansdan kalmış binâlar için müracaat edilen kaynaklarından; önce Fransızca olarak yazılmış ve neşredilmiş sonra Türkcesi yayınlanmışdır. 25x17,5 santim eb'adında 246 sayfadır; birinci hamur bir kâğıda basılmışdır; müze müdürü Halil Edhem Beyin bir takrizi, Fransız bizantoluğu Charles Diehl tarafından eserin Fransızcasına yazılmış mükaddimenin tercümesi, ve yine eserin Fransızcası hakkında arkeolog Dr. Mortman'ın müellife yolladığı bir mektubun tercümesi bulunmaktadır. İstanbuldaki bizans eserlerinden bahseden Eski İstanbul'un metin fihristi şudur: Tarihî Mâlûmât Osmanlı fethine kadar şehrin tarihi; İkinci Sultan Mehmed ve fetih hazırlıkları; İstanbulun fethi. Bizansın Topografyası Dâireler; Sokaklar ve Meydanlar; Bizans civârı; Adalar; Surlar ve Kuleler; Kara Surlarının kapuları; Halic Surlarının kapuları; Marmara Surlarının kapuları. Bizans Sanatı ve Binâları 1. Bizans Sanatı 2. Bizans Kiliseleri: Ayasofya, Ayairini, Küçükayasofya, Studiyon (İmrahor Camii), Kora (Kaariye Camii), Vlaherna Kilesesi, Ayaandriya, Teotokos (Vefâ Kilisesi Camii), Ayateodosya (Gül Camii), Pammakaristos (Fethiye Camii), şâir mâbedler. 3. Bizans Sarayları: Büyük Sara,...

Celâl Esad Arsevenin ilmî şöhretinin başlangıcı olmuş eseri (B.: Arseven, Celâl Esad, cild 2, sayfa 1056); İstanbul Ansiklopedisinin Bizansdan kalmış binâlar için müracaat edilen kaynaklarından; önce Fransızca olarak yazılmış ve neşredilmiş sonra Türkcesi yayınlanmışdır. 25x17,5 santim eb'adında 246 sayfadır; birinci hamur bir kâğıda basılmışdır; müze müdürü Halil Edhem Beyin bir takrizi, Fransız bizantoluğu Charles Diehl tarafından eserin Fransızcasına yazılmış mükaddimenin tercümesi, ve yine eserin Fransızcası hakkında arkeolog Dr. Mortman'ın müellife yolladığı bir mektubun tercümesi bulunmaktadır. İstanbuldaki bizans eserlerinden bahseden Eski İstanbul'un metin fihristi şudur: Tarihî Mâlûmât Osmanlı fethine kadar şehrin tarihi; İkinci Sultan Mehmed ve fetih hazırlıkları; İstanbulun fethi. Bizansın Topografyası Dâireler; Sokaklar ve Meydanlar; Bizans civârı; Adalar; Surlar ve Kuleler; Kara Surlarının kapuları; Halic Surlarının kapuları; Marmara Surlarının kapuları. Bizans Sanatı ve Binâları 1. Bizans Sanatı 2. Bizans Kiliseleri: Ayasofya, Ayairini, Küçükayasofya, Studiyon (İmrahor Camii), Kora (Kaariye Camii), Vlaherna Kilesesi, Ayaandriya, Teotokos (Vefâ Kilisesi Camii), Ayateodosya (Gül Camii), Pammakaristos (Fethiye Camii), şâir mâbedler. 3. Bizans Sarayları: Büyük Sara, Bukoleon Sarayı, Manyora Sarayı, Vlaherna Sarayı, Konstantin Porfiroyenit Sarayı (Tekfursarayı), Hipodrom, oktodogon. 4. Bizans Hamamları. 5. Âbideler: Teodos Sütunu (Dikilitaş), Burmalı Sütun, Örme Sütun, Konstantin Sütunu (Çenberlitaş), Arkadison Sütunu, Marsiyan Sütunu (Kıztaşı); Gotlar Sütunu, Jüstinyenin Heykeli. 6. Su Kemerleri ve Sarnıçlar 7. Bizans Evleri. Esere hangi binâ ve âbidelerin hangi hükümdarlar zamanında yapıldığını bir kronoloji cedveli eklenmişdir. Esere konulmuş olan resimler şunlardır: Fotoğraflardan ve resimlerden ototipi tarzında yapılmış klişeler: Şehrin kurucusu Vizans'ın muhayyel portresi ve zamanında basılmış para; Ayasofyada ehlisalip (bir tablo röprodüksiyonu); İstanbulu alan ehlisalibin şehri yakması (bir tablo röprodüksiyonu); Mihael Paleolog VIII. muhayyel portresi; Anadolu Hisarı (gravür); Sultan Murad II (minyatür kopyası); Fâtih Sultan Mehmed (Bellinin yapdığı portre); Rumeli Hisarı (gravür); Sultan Mehmed'in gemileri karadan yürütmesi (Zonaro'nun tablosu); Konstantin Dragazes'in muhayyel portresi; Romada Forum; Galata Kulesi (gravür); Yero Kalesinde kapu; Yero Kalesi; Büyük Ada; Kara Surları; Yedikule; Mermer kule; Kara Surları; Melandisya Kapusu; Galata Kulesi; Ayasofyanın kuş bakışı manazıri maktaı; Ayasofyanın içi; Ayasofyadan bir köşe; Ayasofyada üst koridor (iki resim); Ayasofyada üst katda bir köşe; Ayasofyanın içi; Ayasofyada Tunçkapukanadı; Ayasofyada norteks taş kapu; Yedikulenin içi; Ayairini; Küçükayasofyada sütun başlıkları; Kaariye; Kaariyenin içi; Kaariyede bir dehliz; Kaariyede mozayik; Kaariyede mozayik; Kaariyede kubbe mozayıkı; Kaariyede sütun başlığı, Kaariyenin içinden bir köşe; Marmara kıyısında Teodos Sarayı; Anemas Zındanı; Tekfun Sarayı; Tekfur Sarayı; Hipodrumda araba yarışları (bir tablo röprodüksiyonu); Dikilitaş; Dikilitaş kaaidesi; Burma Sütun; Örme Sütun, Çenberlitaş; Binbirdirek; Bozdoğan Kemeri; Tekfursarayının içi; İstanbul panoraması (iki resim). Tire tarzında yapılmış klişeler (resim, plân, harita); İstanbulun türkler tarafından muhasara plânı; eski mancınık resimleri; Eski muhasara kuleleri resimleri; Boğaziçi haritası; Osmanlı Kadırgası; Atlı Teodos heykeli ve kaaidesi; Adalar haritası; Surların makta resimleri ve plânları; Ayasofyada sütun başlığı; İmparator kaftanı; Ayasofya plânı; Ayasofyanın maktâ resimleri; Kaariye plânı; Kaariyede mozayıkların yerlerini gösteren plân; Buendolmontenin İstanbul plânı; Vefâ Kilise Camii, Labart'ın Hipodrom ve Büyük Saray plânı; Tiyer'in Büyük Saray ve Hipodrom plânı; Bukoleon Sarayı; Milincenin Vlaherna Sarayı ve civarı plânı; Anemas Zındanı plânı; İstanbuldan Venediğe götürülmüş at heykeli; Çemberlitaş maktaı; Arkadiyos Sütunu; Jüstinyen Heykeli. Celâl Esad Arseven değerli bir ressamdır, bilhassa tarihî manzara resimleri çizmede pek hünerlidir, bu eski eserinde kendisinin yapdığı şu resimler vardır: Vefâ Kilise Camii, Hipodrom, Büyük Saray ve Ayasofyanın manzarai manazırisi; X. yüzyılda Çenberlitaş ve Divan Yolu; Fenerde iki bizans evi.