Üsküdarda Doğancılar Caddesinde, bu caddenin Tebhirhâne Sokağı ile olan kavuşağı köşesindedir o mevki unculara adı ile anıla gelmişdir. Üsküdarın en eski hamamlarından bir çifte hamamdır; Allaha hamdu şükretmelidir, zamanımızda fazla ırad getirir han veya apartıman yaptırmak için hamam yıkma salgınından kurtulmuş, hamam olarak açık, işlemekte idi; 1968 yılının aralık ayı başında ziyaretimizde kapusu üzerine "Tarihi Şıra Hamamı" levhası konmuş bulunuyordu. Hamam, adı üstünde çok eskidir ama şifa adı yeni konmuşdur. Eski Hamamın onbeşinci asır sonlarına doğru yapılmış olduğunu zan ediyoruz; Hadıkatul Cevamı Üsküdarda Rumi Mehmed Paşa Camii maddesinde: "Medresesi ve kurbinde bir hamamı olup medresesi harabdır.." diyor ki rumi Mehmed Paşa Camii kurbinde yalnız bu Eski Hamam bulunmaktadır; Fatih Sultan Mehmede sadırazamlık yapmış olan Rumi Mehmed Paşa hicri 875 de (M. 1470 - 1471) idam olunmuşdur. Camekâna uzunca bir koridor ile girilmekte idi; sokak kapusunun sağında küçük bir kunduracı dükkânı, solunda fevkaanı ahşab bir evin sokak kapusu bulunuyoru. Câmekan kiremitli ahşah çatı ile örtülmü olup çatının ortasında bol ışık sağlayan büyükce bir fener çıkıntısı vardır: Câmekân zeminine camlı ahşab bölmelerde 6 göz soyunma odası yapılmışdır; sağda hamamcı yazıhâne - çekmecesinin yanında...

Üsküdarda Doğancılar Caddesinde, bu caddenin Tebhirhâne Sokağı ile olan kavuşağı köşesindedir o mevki unculara adı ile anıla gelmişdir. Üsküdarın en eski hamamlarından bir çifte hamamdır; Allaha hamdu şükretmelidir, zamanımızda fazla ırad getirir han veya apartıman yaptırmak için hamam yıkma salgınından kurtulmuş, hamam olarak açık, işlemekte idi; 1968 yılının aralık ayı başında ziyaretimizde kapusu üzerine "Tarihi Şıra Hamamı" levhası konmuş bulunuyordu. Hamam, adı üstünde çok eskidir ama şifa adı yeni konmuşdur. Eski Hamamın onbeşinci asır sonlarına doğru yapılmış olduğunu zan ediyoruz; Hadıkatul Cevamı Üsküdarda Rumi Mehmed Paşa Camii maddesinde: "Medresesi ve kurbinde bir hamamı olup medresesi harabdır.." diyor ki rumi Mehmed Paşa Camii kurbinde yalnız bu Eski Hamam bulunmaktadır; Fatih Sultan Mehmede sadırazamlık yapmış olan Rumi Mehmed Paşa hicri 875 de (M. 1470 - 1471) idam olunmuşdur. Camekâna uzunca bir koridor ile girilmekte idi; sokak kapusunun sağında küçük bir kunduracı dükkânı, solunda fevkaanı ahşab bir evin sokak kapusu bulunuyoru. Câmekan kiremitli ahşah çatı ile örtülmü olup çatının ortasında bol ışık sağlayan büyükce bir fener çıkıntısı vardır: Câmekân zeminine camlı ahşab bölmelerde 6 göz soyunma odası yapılmışdır; sağda hamamcı yazıhâne - çekmecesinin yanından ahşab bir merdivenle, önü parmaklıklı koridor üst kat soyunma odalarına çıkılmakda idi. Câmekânın, kapudan girildiğine göre biri sağ duvarda, biri de karşı duvarda iki küçük penceresi vardır. Soğukluğun sol tarafında üç göz ayakyolu ile bir tahâret bölmesi vardır; soğukluğun sağ tarafı bir duvar örülerek bölünmüş, bölünen bu kısma câmekândan bir kapu açılmış ve burası, yangın tehlikesine karşı kâgir bir kafeslik hâline konmuşdur. Harâre, asıl yıkanma yeri tam Türk hamamı plânındadır, bir göbek taşının etrafında, dört köşede birer halvet, halvetler arasında da üç sofa vardır; sofalarv e halvetler ikişer kurnalıdır, hamam 14 kurnalıdır. Harârenin orta sahnı bir büyük kubbe, halvetler birer küçük kubbe, sofalarda ikişer tepe penceresi bulunan kemerlerle örtülmüşdür. Hicrî 1147 (M. 1734) senesinde tanzim edilmi bir hamam mütahdemleri sicil defterinde bu hamamda 9 dellâk, 4 natır ve 1 külhancının çalışdığı ve külhan odasında da "hammal" denilen 8 külhan beyinin barındığı kayıdlıdır (B.: Arnavud Dellâklar, cild 2, sayfa 1038; Külhan Beyleri); tescil edilmiş müstahdemlerin isimleri şunlardır: Sernöbet dellâk karasakallı İsmail bin İbrahim Üsküdarlı, dellâk ihtiyar İbrahim bin Abdullah Üsküdarlı dellâk pîr ihtiyar Mehmed bin Ali Üsküdarlı, dellâk yekçeşim Ahmed bin Osman Edirneli, dellâk sarı bıyıklı Mehmed bin Ahmed Edirneli, dellâk sarı bıyıklı Mehmed bin Ahmed Edirneli, dellâk kara bıyıklı Mehmed bin Ahmed Edirneli, dellâk kara bıyıklı Mehmed bin Ahmed Konyalı, dellâk, çiçek bozuğu Hasan bin Abdullah Bozcaadalı, dellâk sabi (çocuk) Hüseyin bin Receb Bartınlı, dellâk sabî Hasan bin Mehmed Çorlulu, natır cebeci neferi kara sakallı Bekir bin Osman Üsküdarlı, natır kumral sakallı Ömer bin Mehmed Üsküdarlı, natır kara sakallı Hacı Mustafa Şamlı, natır kara bıyıklı Osman bin Ali Malatyalı, külhancı Seyyid Ali Malatyalı. Geçen asır sonlarında yaşamış Üsküdarlı büyük kalender halk şairi Üsküdarlı Âşık Râzi de bu hamamda çalışmış Hafikli Mustafa adında genç bir dellâki beş kıtalık bir manzûme ile şöyle övmüşdür : Bir fetâ soyunmuş Eski Hamamda Tâzedir haberim yârânı safâ Hafikli bir siyehçerde şehlevend Pençei âfitab Dellâk Mustafâ Kadi şimşâd ile şûhâne reftar Bıçkın meşrebiyle yağmacı tatar Dilhasta canlara tâze can katar Açılub uşşâka perdei hafâ Görmemiş kermâbe böyle bir hizber Alımlı çalımlı mürâhik dilber Gamzei fettânı veriyor haber Zencîri zülfünde Mecnûna şifâ Pâyinde nâ'line reşk ider Hünkâr Bûsi pâyi ile ne lâzım inkâr Kalmaz âyinci dilde hiç jengâr Olur bir ma'kesi aşkı musaff â Can ile baş ile o dellâki pâk Hizmetinde şöyle çâbikü çâlak Alkış tutsun ama zemînü eflâk Bu eski Hamamda Dellâk Mustafâ Sıdk ile ittikçe hizmetin ifâ Bu hamam hakkında 25 zafer 1277 (M. 1860) tarihli Cerîdei Havâdisde şöyle bir ilân vardır: "Üsküdarda vâki Eski Hamam ehven bahâ ile satılık olup Galatada Medrese Sokağında 4 numaralı mağazada mösye Kovara Cenyo (?) ya müracaat..." Sabah Gazetesinde neşredilmiş manzum bir ilândan Eski Hamamın 1885-1886 da bir tâmir gördüğü anlaşılıyor: Üsküdar beldesinin âbı rûyi bu hamam Çamaşırı bisâte âlâdan âlâ tamam Bâdettâmir küşâdın halka edilsin ilâm Buyurunuz efendim açıldı Eski Hamam Dilküşâ binâ ile suyundaki şifâyı Mîmârı üstâdâne elhak eylemiş te'lif Geldi bir dellâki pâk nakşeyledi tarihin "Eski Hamam bu sene tâmir oldu pek lâtif" 1225 + 78 (Dellâki Pâk) = 1303 (M. 1885 - 1886) Yukarda kaydettiğimiz ziyaret tarihinde Eski Hamam aynı zamanda milk sâhibi olan Divrikli Bay Hayri Akbülbül tarafından işletilmekte idi. Nâzik, terbiyeli, aydın birg enc olup bize âzami kolaylığı göstermişdir: Son derecede temiz bir hamam idi; 3 natır, 3 dellâk ve 1 külhancı çalışmakda idi. Üsküdarda Eski Hamam, Câmekân (Resim: Kemal Zeren) Üsküdarda Eski Hamam (Plân: Ömer Tel)