Hadikatül Cevâmide «Manastır Mescidi» adı ile kayıdlı olup şu malûmat verilmişdir: «Dâvudpaşa Câmii kurbindedir, Silivrikapusundaki câmiişerifin sâhibi olan Hadım İbrâhim Paşanındır; minberini Reis Kalemi kesedarı Sabih Ali Efendi (Ölümü 1769 - 1770) koymuşdur, mahallesi yokdur. Tahsin Öz de «İstanbul Camileri» isimli eserinde Esekapusu Mescidi adını kaydetmekde, fakat bir atıfla Manastır Mescidi maddesinde şunları yazmaktadır: «Esekapusu Mescidi, Îsâkapusu Mescidi, İbrâhimpaşa Mescidi de denilir; Kocamustafapaşada Etyemez Tek-kesindedir; Bizans devrine âid olan bu mâbed vezir Hadım İbrâhim Paşa tarafından 1560 da Camie tahvil edilmişdir. 1894 zelzelesinde harab olmuşdur. Mimar Sinan da yanına bir medrese yapmışdı. Mâbedin duvar bakiyeleri kalmışdır» (1962). Aşağıdaki satırları arkeoloğ Erdem Yücel’in bize tevdi ettiği notlardan alıyoruz: «Fetihden sonra nasıl kullanıldığını tesbit edemediğimiz ve ancak XVI. yüzyıl ortasında kiliseden camie tahvil edilmiş Esekapusu Mescidi Kızılelma Caddesinin Kocamustafapaşa Caddesi ile birleşdiği yerde Etyemeztekkesi Sokağındadır. «Kodim Konstantin Surlarının zamanımızda kalıntısı bile mevcut olmayan kara kısmındaki Orea Porto’nun (Güzel Kapu) bu mescidin bulunduğu yerde olduğu kuvvetle tahmin edilmektedir. «Esekapusu Mescidi ilk defa 1924 de M...

Hadikatül Cevâmide «Manastır Mescidi» adı ile kayıdlı olup şu malûmat verilmişdir: «Dâvudpaşa Câmii kurbindedir, Silivrikapusundaki câmiişerifin sâhibi olan Hadım İbrâhim Paşanındır; minberini Reis Kalemi kesedarı Sabih Ali Efendi (Ölümü 1769 - 1770) koymuşdur, mahallesi yokdur. Tahsin Öz de «İstanbul Camileri» isimli eserinde Esekapusu Mescidi adını kaydetmekde, fakat bir atıfla Manastır Mescidi maddesinde şunları yazmaktadır: «Esekapusu Mescidi, Îsâkapusu Mescidi, İbrâhimpaşa Mescidi de denilir; Kocamustafapaşada Etyemez Tek-kesindedir; Bizans devrine âid olan bu mâbed vezir Hadım İbrâhim Paşa tarafından 1560 da Camie tahvil edilmişdir. 1894 zelzelesinde harab olmuşdur. Mimar Sinan da yanına bir medrese yapmışdı. Mâbedin duvar bakiyeleri kalmışdır» (1962). Aşağıdaki satırları arkeoloğ Erdem Yücel’in bize tevdi ettiği notlardan alıyoruz: «Fetihden sonra nasıl kullanıldığını tesbit edemediğimiz ve ancak XVI. yüzyıl ortasında kiliseden camie tahvil edilmiş Esekapusu Mescidi Kızılelma Caddesinin Kocamustafapaşa Caddesi ile birleşdiği yerde Etyemeztekkesi Sokağındadır. «Kodim Konstantin Surlarının zamanımızda kalıntısı bile mevcut olmayan kara kısmındaki Orea Porto’nun (Güzel Kapu) bu mescidin bulunduğu yerde olduğu kuvvetle tahmin edilmektedir. «Esekapusu Mescidi ilk defa 1924 de M. Alpatoff ve N. Brunoff ismindeki iki Rus san’at târihcisi, daha sonra da Alman A. M. Schneider tarafından tedkik edilmişdir, bu bilginler yapının XIV. yüzyıl başlarına âid olduğu kanaatine varmışlardır ki Bizansda Paleologos Hânedanı zamanına rastlar. Bizans devrindeki ismi, hangi yıllarda ve kimin tarafından yaptırıldığı bilinmiyor; hakkında yazılı belge bulunmamış, bir kitâbeye rastlanmamış, ancak yapı malzemesi ve tarzına dayanılarak bir hükme varılmışdır. Esekapusu Mescidinin günümüze kadar gelen duvar kalıntıları, muntazam yontma taş ve tuğla dizilerinden meydana gelmiştir; iki taş sırasını iki veya üç tuğla dizisi takip etmektedir. Güney duvarının dış cephesi dışarıya doğru taşkın dört paye ile desteklenmiş, yarım yuvarlak kemerlerle de birbirlerine bağlanmışlardır. Taş ve tuğla dizileri ile örülen bu kemerlerin aralarında kalan üçgen satıhlar ise tamamiyle son Bizans devrinde kullanılan cephe tezyinatı ile doldurulmuştur. Buradaki taş ve tuğladan ibâret süsleme, geometrik şekiller, balık sırtı, kareler ve damalardan ibarettir. Bu işçilik tam anlamıyla XIV. yüzyıl Bizans mîmârisinin bir özelliğini gösterir. Batı - doğu istikaametinde ve 23X9 metre ölçüsünde uzun dik dörtgen bir plânı vardır; tek nefli (mihrablı) bir bazilıkadır, nâdir olmakla beraber Bizans eserleri arasında emsâline rastlanır. «Kanaatimize göre bu yapı, Konstantin Surunun Orea Porta’sı yanında bulunan ve ismini tesbit edemediğimiz bir manastırın şapeli idi. Manastır kesinlikle söylenememekle beraber, belki 1508 depreminde, belki de daha muahhar bir devirde bir yangın sonucu ortadan kalkmıştır. Hadikatül Cevâmide bu mescidin «Manastır Mescidi» adı ile anılması bu bakımdan çok mânâlıdır. «23X9 m. ölçüsündeki bu yapının üzerinin ahşap bir çatı ile örtülü olması gerekir. Prof. Semavi Eyice de bunu kabul etmekle beraber, böyle ince uzun yapılarda Bizanslıların ortada bir bölümün üzerini kûbbe ile kapatmalarının vâki olduğunu, burada da böyle bir sistemin kullanılmış olmasının tamâmen ihtimal dışı sayılamıyacağını belirtmekte, fakat mevcut harâbenin bize bu hususta açık bir fikir veremiyeceğini ilâve etmektedir. (S. Eyice, Son Devir Bizans Mimarisi, s. 30) İbrâhim Paşa tarafından mescide tahvilinde bâzı değişiklikler yapılmış, bu arada güney duvarına bir mihrab eklenmiş, ibâdet mekânı açılan pencerelerle daha da ferahlaştırılmışdır; İbrâhim Paşa bu mescidin yanına bir de medrese yaptırmışdır. Bu tâdil ve tahvil işini ve medreseyi Koca Mîmar Sinan Ağa yapmışdır». (Erdem Yücel) Esekapusu Mescidi (Paspatis’in resminden Yaşar Ekinci eli ile)