Entries
Examine all the Istanbul Encyclopedia entries from A to Z.
Volumes
Browse A to G volumes published between 1944 and 1973.
Archive
Discover Reşad Ekrem Koçu's works for the entries between letters G and Z.
Discover
Search by subjects or document types; browse through archival docs that are open access for the first time.
ERTEKİN (Ali)
1948 de Türkiyeden Komünist Bulgaristana adam kaçırmak için kurulmuş bir şebekenin adamı: bu şebekenin delâleti ile önce Bulgaristana kaçarak oradan Rusyaya geçecek olan komünist yazar ve şâir Sabahaddin Aliye kaçırma kılavuzluğu yaparken 1 Nisan 1948 gününün gecesi Kırklareli Vilâyetinde Bulgar hududu yakınında Üsküblü Mer’asından Sazlı Dere kenarında bir orman içinde Sabahaddin Aliyi başına odunla vurmak suretiyle öldürmüşdür. Maktulü ana doğması çırıl çıplak soyarak cesedini dereye atmış ve parası ile esvab, çamaşır ve sâir eşyasını gasb ile İstanbula dönmüş, Sabahaddin Aliyi Bulgaristana geçirdiğini söyliyerek şebeke elebaşısı Yanbolulu berber Hasandan da ayrıca 200 lira kılavuzluk ücreti almışdır. Bu cinâyet Bulgaristana adam kaçırma şebekesinin İstanbul polisi tarafından ele geçirildiği 1949 yılı ocak ayına kadar on ay mechul kalmış ve Sabahaddin Alinin öldürüldüğü, şebeke efrâdı arasında tevkif edilen Ali Ertekinin cinâyetini îtirâfı üzerine meydana çıkmışdır.
Yugoslav mühâcirlerinden olan Ali Ertekin o tarihde 40 yaşlarında bir adamdı; İstanbulda Anadoluhisarında Yenimahallede oturmakda, evli ve bir çocuk sâhibiydi; orta boylu, geniş omuzlu, iri kemikli, çatık kaşlı, sert bakışlı bir adamdı; Türkiyeye 1939 yılında gelmişdi; o yıllarda Cumhuriyet Gazetesinin zabıta muhabir...
⇓ Read more...
1948 de Türkiyeden Komünist Bulgaristana adam kaçırmak için kurulmuş bir şebekenin adamı: bu şebekenin delâleti ile önce Bulgaristana kaçarak oradan Rusyaya geçecek olan komünist yazar ve şâir Sabahaddin Aliye kaçırma kılavuzluğu yaparken 1 Nisan 1948 gününün gecesi Kırklareli Vilâyetinde Bulgar hududu yakınında Üsküblü Mer’asından Sazlı Dere kenarında bir orman içinde Sabahaddin Aliyi başına odunla vurmak suretiyle öldürmüşdür. Maktulü ana doğması çırıl çıplak soyarak cesedini dereye atmış ve parası ile esvab, çamaşır ve sâir eşyasını gasb ile İstanbula dönmüş, Sabahaddin Aliyi Bulgaristana geçirdiğini söyliyerek şebeke elebaşısı Yanbolulu berber Hasandan da ayrıca 200 lira kılavuzluk ücreti almışdır. Bu cinâyet Bulgaristana adam kaçırma şebekesinin İstanbul polisi tarafından ele geçirildiği 1949 yılı ocak ayına kadar on ay mechul kalmış ve Sabahaddin Alinin öldürüldüğü, şebeke efrâdı arasında tevkif edilen Ali Ertekinin cinâyetini îtirâfı üzerine meydana çıkmışdır.
Yugoslav mühâcirlerinden olan Ali Ertekin o tarihde 40 yaşlarında bir adamdı; İstanbulda Anadoluhisarında Yenimahallede oturmakda, evli ve bir çocuk sâhibiydi; orta boylu, geniş omuzlu, iri kemikli, çatık kaşlı, sert bakışlı bir adamdı; Türkiyeye 1939 yılında gelmişdi; o yıllarda Cumhuriyet Gazetesinin zabıta muhabirliğini yapıyordum, gazetem adına bu mühim cinâyeti de ben tâkib ettim; Ali Ertekin, Kırklareli savcısının huzurunda bana vak’ayı şöyle anlatmışdır, ve cinâyeti para ve mal gasbı için işlemediğini, vatanına ihânet etmek kasdında bir adam karşısında bulunduğunu anlayarak, onu Türkiyeye hizmet yolunda öldürdüğünü iddiâ etmişdir:
“1945 senesinde bir kaçakçılık suçundan hapse düşmüştüm. Orada berber Hasan Tural ile tanışdım. Bu adam bana dostluk göstermiş ve: — Bir gün işsiz kalırsan, benim Edirnekapıdaki dükkânıma uğramayı unutma... demişti. Hapisten çıktıktan sonra uzun zaman iş bulamamıştım. Bundan dokuz on ay evvel bir gün aklıma Hasan geldi. Kalktım, kendisine gittim ve işsiz olduğumu anlattım. Hasan, Bulgaristana adam kaçırmak üzere bir şebeke kurduğunu, benim de hudud yollarını çok iyi bildiğimi (?) söyliyerek, bu işi teklif etti ve çok kısa zamanda zengin olacağımızı ilâve etti. çoluk çocuğum sefil vaziyette idi. Ümitsizdim, kabul ettim. İki gün sonra buluşmka üzere ayrıldık. Tayin edilen günde buluştuk. Hasan beni köprü üstüne getirdi. Kadıköy iskelesinde bir müddet bekledik. Vapurdan çıkan yolcular arasından sonradan isminin Sabahaddin Ali olduğunu öğrendiğim şahıs bize doğru geldi. Hasan, onun, peynir tüccarı olduğunu, kamyonla Kırklareli tarafından mübayaatta bulunduktan sonra Bulgaristana kaçacağını, evvelden söylemişti. Biraz konuştuk. Bir kaç saat sonra kamyona bindik. Şoför mevkiinde Ahmed bulunuyordu. O gün geç vakit Kırklareline vardık.
Peynir tüccarı olarak tanıdığım Sabahaddin Ali, kamyonu İstanbula gönderdi ve biz, geceyi bir otelde geçirdik. Ertesi günü onu Bulgaristana geçirmek üzere hududa doğru yola çıktık. Hudud karakollarının bulunmadığı yerleri iyi biliyordum. Zaten, Kırklareli ile hudud arasında pek fazla mesafe yoktur. Kimseye görünmeden Üsküp mer’ası ile Sazlıdere arasındaki ormana geldik. Bulgar hududu, artık karşımızda idi. Hududdan geçebilmek için vaktin gecikmesini, uyku zamanının bir hayli ilerlemesini beklemek icabediyordu. Zaten akşam olmuştu. Dere kenarında kimsenin göremiyeceği bir yere oturduk. Kendisiyle tanıştığım saattenberi benimle hemen hemen hiç konuşmamış olan bu meçhul adam, orada bülbül kesilmişti. Bir çocuk gibi seviniyor, ellerini birbirine vurarak, dudaklarını şaplatarak şöyle konuşuyordu. Bu arada, Bulgaristandan Moskovaya geçeceğini söyledi, orada kuracağı teşkilâttan bahsetti ve yakında Ruslarla birlikte Türkiyeye döneceğini söyledi. Bir kaçakçı olduğum halde âsâbım bozuldu. O hâlâ sevinçli sevinçli konuşuyon, menfur hayallerinden bahsediyordu. Nihayet kararımı verdim: Onu öldürmeli idim.
Vakit bir hayli ilerlemişti. Sabahaddin Ali, kendisini saati gelince uyandırmaklığımı tenbih ederek meşin ceketi içine büzüldü ve uykuya daldı. Yanıbaşımda duran bir odun parçasını başına vura vura öldürdüm..” (1960).
(Vak’anın adlî safhası, Ali Ertekinnin ve onun mensub olduğu şebekenin âkibetleri izlenemedi; İst. An.)
Ferdi ONER
Ali Ertekin
(Resim: Yaşar Ekinci)
Theme
Person
Contributor
Yaşar Ekinci
Type
Page of encyclopedia
Share
X
FB
Links
→ Rights Statement
→ Feedback
Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.
TÜM KAYIT
Creator
Ferdi Oner
Identifier
IAM100060
Theme
Person
Type
Page of encyclopedia
Format
Print
Language
Turkish
Rights
Open access
Rights Holder
Kadir Has University
Contributor
Yaşar Ekinci
Description
Volume 10, pages 5223-5224
Note
Image: volume 10, page 5223
Theme
Person
Contributor
Yaşar Ekinci
Type
Page of encyclopedia
Share
X
FB
Links
→ Rights Statement
→ Feedback
Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.