Maddeler
İstanbul Ansiklopedisi'nin A harfinden Z harfine tüm maddelerini bir arada inceleyin.
Ciltler
1944 ile 1973 yılları arasında A harfinden G harfine kadar yayımlanmış olan ciltlere göz atın.
Arşiv
Reşad Ekrem Koçu'nun, G ve Z harfleri arasındaki maddelerle ilgili çalışmalarını keşfedin.
Keşfet
Temalar veya belge türlerine göre arama yapın; ilk kez erişime açılan arşiv belgeleri arasında gezinin.
ERGUN (Hüseyin Sâdeddin Nüzhet)
Edebiyat muallimi, şâir, sâdî tarikati dervişlerinden, Üsküdarda Kefçedede Mahallesinde Hallaç Baba Sâdî Dergâhının son şeyhi; aşağıdaki hal tercemesini Mahmut Kemal İnal’ın “Son Asır Türk Şâirleri” isimli antolojisinden alıyoruz :
“Yemende vefât eden kolağası Ali Efendinin oğludur. Annesi Sâdiye Hanım Yenişehir Fener Sâdî Dergâhı şeyhi şâir Mehmet Vehbi Efendinin kızıdır, anne cihetinden bütün akrabası bu tarîkata mensubdur.
“1901 de Bursada doğdu. Üsküdar İttihad ve Terakki Mektebinde, Üsküdar Sultânîsinde okudu, İstanbul Dârülfünunu Edebiyat Fakültesinin Edebiyat Bölümünden mezun oldu.
“Dayısı divan sâhibi bir şair olan Üsküdarda Hallaç Baba Dergâhı şeyhi Ferid Efendi vefat ettiğinde, (âilenin başka erkeği olmadığı için tarikatlarda şeyhlik verâseti geleneğince kız kardeşinin oğlu Sâdeddin Nüzhet Efendi) henüz yedi yaşında iken bu dergâhın şeyhliğine tâyin edildi, fakat yaşının küçüklüğü dolayısı ile Koskada Abdüsselâm Dergâhı şeyhi Yahyâ Efendi, onun vefâtı ile de Şeyh Ali Fakrî Efendi Sâdeddin Hüzhet Efendiye vekâlet ettiler. 1921 de Meşihat Dâiresinde imtihan edildi, şeyhliğe liyâkati anlaşılarak Hallaç Baba Dergâhına bilfiil şeyh, tâbiri mahsusu ile “Postnişîni İrşâd” oldu. Üsküdarlı şâir Talât şeyhliğine şu tarihi söylemişdir:
Bugün seccâdei irşâda geçdi
Tarikat ehlinin...
⇓ Devamını okuyunuz...
Edebiyat muallimi, şâir, sâdî tarikati dervişlerinden, Üsküdarda Kefçedede Mahallesinde Hallaç Baba Sâdî Dergâhının son şeyhi; aşağıdaki hal tercemesini Mahmut Kemal İnal’ın “Son Asır Türk Şâirleri” isimli antolojisinden alıyoruz :
“Yemende vefât eden kolağası Ali Efendinin oğludur. Annesi Sâdiye Hanım Yenişehir Fener Sâdî Dergâhı şeyhi şâir Mehmet Vehbi Efendinin kızıdır, anne cihetinden bütün akrabası bu tarîkata mensubdur.
“1901 de Bursada doğdu. Üsküdar İttihad ve Terakki Mektebinde, Üsküdar Sultânîsinde okudu, İstanbul Dârülfünunu Edebiyat Fakültesinin Edebiyat Bölümünden mezun oldu.
“Dayısı divan sâhibi bir şair olan Üsküdarda Hallaç Baba Dergâhı şeyhi Ferid Efendi vefat ettiğinde, (âilenin başka erkeği olmadığı için tarikatlarda şeyhlik verâseti geleneğince kız kardeşinin oğlu Sâdeddin Nüzhet Efendi) henüz yedi yaşında iken bu dergâhın şeyhliğine tâyin edildi, fakat yaşının küçüklüğü dolayısı ile Koskada Abdüsselâm Dergâhı şeyhi Yahyâ Efendi, onun vefâtı ile de Şeyh Ali Fakrî Efendi Sâdeddin Hüzhet Efendiye vekâlet ettiler. 1921 de Meşihat Dâiresinde imtihan edildi, şeyhliğe liyâkati anlaşılarak Hallaç Baba Dergâhına bilfiil şeyh, tâbiri mahsusu ile “Postnişîni İrşâd” oldu. Üsküdarlı şâir Talât şeyhliğine şu tarihi söylemişdir:
Bugün seccâdei irşâda geçdi
Tarikat ehlinin bir serbülendi
Dedi târihini Derviş Tal’at
“Cenâbı Şeyh Sâdeddin Efendi”
1340 (1921)
“Dergâhların kapanması üzerine muallimlik mesleğine girdi. Konya Muallim Mektebinde, Erenköy Kız Lisesinde, Kadıköy rkek Lisesinde, Orta Muallim Mektebinde, (Kuleli Askerî Lisesinde) edebiyat muallimliği yaptı.
“Musiki ile de meşgul olmuş, Harbiye Nezâreti mümeyyizliğinden mütekaid bestekâr Şeyh Said Efendiden hayli ilâhî meşketmişdi. Manzûmelerini Dârülfünunda talebe iken yazdı, bir kısmı Millî Mecmuada intişar etmişdir. Muallim olduktan sonra müellifliğe başladı”.
Son vazifesi Bayazıd Devlet Kitablığı Müdürlüğü olmuşdur, bu vazifede bulunurken 25 nisan 1956 da Üsküdardaki evinde müteverrimen vefat etti, Karacaahmed Mezarlığında Şâir Nedimin kabri yakınında bir yere defnedildi.
S. Nüzhet Ergunun en sâdık, vefâkâr dostlarından Mesud Bey âile hayatı üzerine bize şu notları vermişdir:
“Muallimlikle bulunduğu Konyadan gayri bütün ömrü Üsküdarda Kefçedede Mahallesindeki Hallaç Baba Dergâhı meşrûtasında geçmişdir ve orada ölmüşdür.
İkinci Cihan Harbi içinde Almanların Yunanistanı istilâ ettiği sırada ihtiyâtî bir tedbir olarak hükûmet arzu edenlerin İstanbuldan Anadoluda istedikleri yere nakledileceğini tebliğ etmişdi, Sâdeddin Nüzhet Bey, her halde hastalığının icâbî endîşelerle Çankırıya gitmişdi, annesini orada kaybetti. Kendisinden büyük emekli binbaşı Abdullah Gürsel ve kendisinden küçük ilk okul öğretmeni Osman Gürsel ve Avni Gürsel adında üç erkek kardeşi vardır. İki defa evlenmişdir. 1937 de ayrıldığı ilk zevcesi Nezâhet (Dilek) hanımdan Solmaz ve Suna isimlerinde iki kızı ve Ergun Celâl adında bir oğlu vardır. İkinci zevcesi Şerife Şâhende Hanımdan da Muhiddin Özden adında bir oğlu olmuşdur.
“Cemal âşıkı adamdı. İlmini, irfânını velûd kalemini kıskanan bir takım adamlar bu yönden çirkin iftirâlara hedef yapmışlar, gadre uğratmışlar, hattâ muallimlik mesleğinden ayrılmaya mecbur kılmışlardı. Son yıllarda geçim yolunda ağır sıkıntılara düşmüş, meş’um hastalığı da o yıllar içinde ilerlemişdir. Nihâyet Maarif Vekili Hasan Âli Yücel asîl bir himâye ile S. Nüzhet Ergunu Bayazıd Devlet Kitablığı Müdürlüğüne tâyin etmişdi; cenâzesini de kendi kesesinden o kaldırmışdır. Allah ikisine de ganî ganî rahmet eylesin”.
Elliden fazla eseri vardır, bazıları şunlardır:
“Halk Şâirleri”, “Karacaoğlan”, “Gevherî”, “Pir Sultan Abdal”. “Bahâî”, “Şeyh Galib”, “Neşâtî”, “Sabûhî”, “Fehim”, “Râmi Paşa”, “Âşık”, “Beşiktaşlı Gedâî”, “Kâtibî”, “Kuloğlu”, “Hengâmî”, “Silleli Sürûrî”, “Âşık Ömer”, “Nâmık Kemal”, “Samih Rifat”, “Cenab Şehâbeddin”, “Bâki”, “Mevlânâ”, “Türk Edebiyâtı Tarihi ve Nümuneleri”, “Mezar Kitâbeleri”, “Bektâşi Şâirleri”, “Türk Musikisi Antolojisi”, “Türk Şâirleri”.
Son iki büyük eseri ölümü üzerine yarım kalmışır. “Türk Musikisi Antolojisi” dinî musikimiz ve lâ dîni musikimiz olmak üzere iki kısımdır, birinci kısım, dinî musiki kısmı iki cild olarak basılmışdır. “Türk Şairleri” de tedkik erbâbını şuerâ tezkirelerine müracaatdan kurtaracak muazzam bir eser olacakdı, büyük kıt’a ancak 90 forması basılmışdır. Bu eser son asır Türk şâirleri içinde pek çok simâyı Mahmud Kemal İnal’ın şahsî garazkâr hükümlerinden kurtarmış olacaktı (B.: İnal, Mahmud Kemal).
Sadeddin Nüzhet Ergun
(Resim: Yaşar Ekinci)
Tema
Kişi
Emeği Geçen
Yaşar Ekinci
Tür
Ansiklopedi sayfası
Paylaş
X
FB
Bağlantılar
→ Kullanım Şartları
→ Geri Bildirim
İstanbul Ansiklopedisi kayıtlarıyla ilgili önerilerinizi istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org adresine gönderebilirsiniz.
TÜM KAYIT
Kod
IAM091202
Tema
Kişi
Tür
Ansiklopedi sayfası
Biçim
Baskı
Dil
Türkçe
Haklar
Açık erişim
Hak Sahibi
Kadir Has Üniversitesi
Emeği Geçen
Yaşar Ekinci
Tanım
Cilt 9, sayfalar 5178-5179
Not
Görsel: cilt 9, sayfa 5178
Bakınız Notu
B.: İnal, Mahmud Kemal
Tema
Kişi
Emeği Geçen
Yaşar Ekinci
Tür
Ansiklopedi sayfası
Paylaş
X
FB
Bağlantılar
→ Kullanım Şartları
→ Geri Bildirim
İstanbul Ansiklopedisi kayıtlarıyla ilgili önerilerinizi istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org adresine gönderebilirsiniz.