Anadoluya müslüman Türklerden önce gelerek Hıristiyan dîninin ortodoks mezhebini kabul etmiş, fakat Yunanca konuşmayarak yüz yıllar boyunca ana dili olan Türkce ile konuşmuş ve Rumlar tarafından “Karamanlılar” adı altında anıla gelmiş Ortadoks Türklerden; 1918 Birinci Cihan Harbi mütârekesini tâkib eden karanlık işgal yıllarında ihânetin ve Türklere karşı her türlü mel’anetin timsâli Fener Rum Ortodoks Patriği Meletios’a karşı mücâdeleye girişmiş büyük vatanperver din adamı; Bağımsız Türk Ortodoks Patrikhânesinin ilk Patriği; 1884 de Yozgadın Akdağ Mâdenî kasabasında doğdu; babasının adı Baraş, annesini adı Meryemdir. Âilesinin eski soyadı “Karahisarlıoğlu”, kendisinin vaftiz adı da “Pavli”dir. Doğduğu kasabanın ilk okulunda (1895) ve rüşdiyesinde (1898) okudu, 1905 de Ankara İdâdisini bitirdi; 1911 - 1912 arasında Ticâret Mektebine devam etti, bir kaç sene küçük ticâret işleri ile meşgûl oldu, bir yandan kiliseye intisab etti, 1914 de Ankara Ortadoks Kilisesinde müezzin, aynı yıl içinde papas oldu; ve 1918 de Keskin Petropolit Vekili oldu. O sıralardadır ki Birinci Dünya Harbinde yenilmiş olan Osmanlı İmparatorluğu ağır şartlar taşıyan Mondros Mütârekesini imzâlamışdı. Türkiye’nin paylaşılması bir oldu bitti hâline getirilmiş ve vatan toprakları yer yer işgal edilmeye başlanmış...

Anadoluya müslüman Türklerden önce gelerek Hıristiyan dîninin ortodoks mezhebini kabul etmiş, fakat Yunanca konuşmayarak yüz yıllar boyunca ana dili olan Türkce ile konuşmuş ve Rumlar tarafından “Karamanlılar” adı altında anıla gelmiş Ortadoks Türklerden; 1918 Birinci Cihan Harbi mütârekesini tâkib eden karanlık işgal yıllarında ihânetin ve Türklere karşı her türlü mel’anetin timsâli Fener Rum Ortodoks Patriği Meletios’a karşı mücâdeleye girişmiş büyük vatanperver din adamı; Bağımsız Türk Ortodoks Patrikhânesinin ilk Patriği; 1884 de Yozgadın Akdağ Mâdenî kasabasında doğdu; babasının adı Baraş, annesini adı Meryemdir. Âilesinin eski soyadı “Karahisarlıoğlu”, kendisinin vaftiz adı da “Pavli”dir. Doğduğu kasabanın ilk okulunda (1895) ve rüşdiyesinde (1898) okudu, 1905 de Ankara İdâdisini bitirdi; 1911 - 1912 arasında Ticâret Mektebine devam etti, bir kaç sene küçük ticâret işleri ile meşgûl oldu, bir yandan kiliseye intisab etti, 1914 de Ankara Ortadoks Kilisesinde müezzin, aynı yıl içinde papas oldu; ve 1918 de Keskin Petropolit Vekili oldu. O sıralardadır ki Birinci Dünya Harbinde yenilmiş olan Osmanlı İmparatorluğu ağır şartlar taşıyan Mondros Mütârekesini imzâlamışdı. Türkiye’nin paylaşılması bir oldu bitti hâline getirilmiş ve vatan toprakları yer yer işgal edilmeye başlanmıştı. Fener Patrikhânesi, işte bu bitkin hâlimizden tam istifâde sağlamak için, Türkler aleyhine dünyaya yaygın bir propagandayı faaliyete geçirirken, kendi ajanlarını da Anadolu’ya salmış, bilhassa Trabzon, Samsun çevrelerindeki bâzı Türk Ortodokslarının zihinlerine ayrı bir hükûmet kurma düşüncesini sokmak için şiddetli telkine girişmişti. Anadolu Rumlarına sürekli olarak Yunanlı oldukları fikri aşılanıyor; gazete broşür ve İstanbul’dan gönderilmiş ajanlarla bu husus bilhassa belirtiliyordu. Kiliseler birer politika ocağı hâline getirilmişdi. İşte bu sıradadır ki Keskin Metropolit Vekili Türk Ortodoksu Papa Eftim, işin bu çok tehlikeli kertesinde ilk defa ayağa kalktı. Keskin’den dünyâ Hıristiyanlığına hitap eden 1 Mart 1918 tarihli teyânnamesini yayınlayarak Fener Patrikhânesine karşı isyan etti; bu târihî beyannâmenin hulîsası şudur : “... Avrupa müdahalesi ve bilhassa, son zamanlardaki Yunan saldırısı karşısında Anadolunun biz Hıristiyan Türkleri son derece müteessiriz. Hiçbir Hıristiyan yoktur ki, şu umumî felâketin yegâne müsebbibinin İstanbul Patrikhânesi olduğunu bilmesin... Meselâ İstanbul Patrikhânesinin bize Türklüğümüzü unutturmak ve lisanımızı değiştirmek için aldığı bunca tedbirler kâr etmedi, Anadilimiz Türkçemizi olduğu gibi muhâfaza ettik; bu Türk tâbiyeti âdet, kültür ve ahvalimizle ispat etmekteyiz... On asırdan beri Anadolu’da Türk hükûmetimiz kiliselerimize ve dînimize ne zaman taarruz etti?... Böyle bir şey vaki midir?... Hâşa!... Kiliseler siyâset ocağı değildir. Allahın evidir. Din, şerre ve ihtilâfa âlet değil, hayra ve iyiliğe, sulh ve selâmete delâlettir. Fener Patrikhânesi, dinî ve ruhânî vazifesini ihmal ederek şanlı Türk milletinin, biz şanlı evlâtlarını desiseler ile Yunanlı yapmaya kalkışması ve Avrupa’ya böyle göstermesi, Türk milletinin aleyhine esastan âri şikâyetlerde bulunması, Allahın emrine ve hakikate muhaliftir...” Fener Patrikhânesi Keskin Metropolit Vekilinin İstanbula getirilmesi ve muhâkeme edilmek üzere Patrikhâneye teslimi için çok çalışdı ise de muvaffak olamadı. Papa Eftim Efendi Millî Mücâdeleye ilk gününden katıldı; Keskinde cebheden gönderilen yaralılar için önce 50, sonra 5000 yataklı bir askerî hastahânenin kurulması için en ön safta çalışan bir sîma oldu ve ordu mensubları ile halk kendisine “Baba Eftim” adını verdi. 1920 de bütün Türkiyede mevcud 80 dâirei rûhâniyeye mensub metropolitlerden 72 sini ve 548 ortodoks kilisesi ile cemâatinin murahhaslarının oyları ile Anadolu Ortodoks Ana Kilisesinin Umûmî Vekil ve Genel Murahhaslığına atanmış ve bu sûretle yegâne temsilci olarak Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükûmetine (sonra Türkiye Cumhuriyeti Hükûmetine) bağlı Müstakil Türk - Ortodoks Kilisesi”ni kurdu. İstanbul’un istirdadından sonra İstanbul’a 1923’te geldi, ve bir müddet sonra 1924 de Galatada bulunan Rum Cemâati Merkez Mütevellî Hey’eti tarafından Galatada bulunan 4 kilise ve 1 karma ilk okul Fener Rum Patrikhânesinden alâkalarını keserek Papa Eftime bîat ettiklerini ve kendisine vâki dâvet ile Papa Eftim Galataya gelerek Panaiya Kilisesini Türk Ortodoks Kilisesinin merkezi yapdı. Bu teşebbüs o devirde çok gelişebilir ve Fener Patrikhânesi belki de tamamen kalkabilirdi; fakat olmadı, Papa Eftim’in kıymeti, büyüklüğü anlaşılamadı ve kendisine lâzım gelen yardım yapılmadı. Patrikhânenin yeni bâzı işlerine karşı ancak kalem mücâdelesi yapabildi, bunların arasında “Atenagorasın organı Elefteri Foni Gazetesine cevâben ve Fener Partikhânesi ile Rumluğun iç yüzü” başlığı altında yayınladığı yazı dikkate değer. 1965 de de Panayia Kilisesinde tertiblediği bir âyini rûhânîde Patrik Atenagorası aforoz etmesi mücâdelesinin son safhasıdır. Bundan sonra ise yerine ayni idealleri güden büyük oğlu Türk Doktor Turgut Erenerol’u İstanbul Başpiskoposu ünvanı ile iş başına geldi. Yıldız (Meri, doğ. 1914), Bilge (Polin, doğ. 1916), Turgud (doğ. 1922; hâlen Bağımsız Türk Ortodoks Patriği Papa Eftim II), Selçuk (doğ. 1926) adında beş evlâdı vardır. Papa Eftim I. (Resim : S. Bozcalı)